Fizika -matematika fakulteti



Yüklə 1,25 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə18/24
tarix10.09.2023
ölçüsü1,25 Mb.
#142404
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   24
excel elektron jadvalini organuvchilar uchun elektron tizimini loyihalash

Inkapsulyasiya. 
Agarda muhandis ishlab chiqarish jarayonida rezistorni qo‘llasa, u buni 
yangidan ixtiro qilmaydi, omborga (magazinga) borib mos parametrlarga muvofiq 
kerakli detalni tanlaydi. Bu holda muhandis joriy rezistor qanday tuzilganligiga 
e‘tiborini qaratmaydi, rezistor faqatgina zavod xarakteristikalariga muvofiq ishlasa 
yetarlidir. Aynan shu tashqi konstruksiyada qo‘llaniladigan yashirinlik yoki 
ob‘yektni yashirinligi yoki avtonomligi xossasi inkapsulyasiya deyiladi. 
Kompilyator – bu o‗zgartirish degan ma‘noni beradi. Ya‘ni dasturlash tilida 
yozilgan dastur(C++ bo‗lsa, *.c, *.cpp)ni kompyuter tushunadigan tilga o‗zgartirib, 
uni ishlashini ta‘minlaydi. Bu degani dastur kompyuterda to‗liq ishlaydi. Bundan 
ko‗rinib turibdiki, C++ da dastur tuzish uchun kompilyator o‗rnatish zarur. Linux 
operatsion tizimida kompilyator o‗rnatilgan bo‗ladi(GCC, G++). 
Kompilyatsiya – o‗zgaruvchi jarayon, ya‘ni yuqori pog‗onali dastur 
kodlari(misol uchun C++ da tuzilgan kod)ni quyi pog‗onali ishlovchi kodga 
aylantirish jarayoni. 
Komponovshik(linker) – ishlovchi modul yaratish. Proyektda ishlatiladigan 
ob‘yekt fayllarni to‗plab yagona ishlovchi modulga aytiladi. 


54 
IDE(integrallashgan ishlovchi muhit) – Har bir dasturlash tilida o‗z ishchi 
muhiti bo‗ladi. Bu muhitda kompilyator bilan birga kod yozishga mo‗ljallangan 
joy bo‗ladi. Bu ishchi muhitda bir necha dastur kodlarini ham yozsa bo‗ladi va bu 
muhit avtomat xatolarni ham ko‗rsatib beradi. Bu ishchi muhitda ma‘lum 
kutubxonalar joylashgan bo‗lib, kod yozishda kodni to‗g‗ri tashkil qilish uchun 
ma‘lum bir yordamlar ekranga chiqadi. Ishchi muhitga oddiy bloknot misol 
bo‗ladi, lekin bu muhitning kompilyatori yo‗q, shuning uchun alohida kompilyator 
o‗rnatiladi. Bunda 2 ta dastur o‗rnatib bir biriga moslashtirish kerak bo‗ladi. Bu 2 
ishni yengillashtirish uchun, juda ko‗p ishchi muhit dasturlari yaratilgan va ular 
kompilyatorlar bilan integrallashgan bo‗ladi. 
C++ dasturlash muhitida eng keng tarqalgan IDE bu – Visual C++ 
hisoblanadi. Bu dastur o‗z ichiga dastur kodlarini yozishda juda muhim bo‗lgan 
.NET klasslari, ishchi muhit va albatta kompilyator integrallashtirilgan bo‗ladi. 
Quyida hozirgi zamonda eng ommabop bo‗lgan C++ muhitlari va 
kompilyatorlari ro‗yxatini keltirib o‗taman. 
Dev-C++ — C/C++ dasturlash tillari uchun ochiq integrallashgan dasturlash 
muhiti. Bu distributivga MinGW nomli kompilyator kiradi. Bu dastur o‗zi Delphi 
dasturlash tilida tuzilgan. GPL litsenziyasi orqali tarqatiladi. Bir paytlar Linux 
versiyasi ham mavjud edi, hozir faqat Windows. Hozir yangi versiyalari ishlab 
chiqilmayapti, uning o‗rniga wxDev-C++ nomi bilan ishlab chiqilmoqda. 
C++ Builder – C++ dasturlash tili uchun mo‗ljallangan integrallashgan 
dasturlash muhiti hisoblanadi. Dastlab Borland Software korxonasi tomonidan 
ishlab chiqilgan, undan so‗ng uning bir qismi bo‗lgan CodeGear tomonidan. C++ 
Builder STL, VCL, CLX, MFC ob‘yekt kutubxonalarini o‗z ichiga oladi. Delphi 
dasturlash tili tomonidan ishlab chiqilgan. Bu muhit drag-and-drop harakati bilan 
vizual shaklni paydo qilishi mumkin, undan tashqari WYSIWYG redaktori ham 
mavjud. 
Borland C++ — C/C++ dasturlash tillarida dastur tuzish uchun mo‗ljallangan 
muhit bo‗lib, Borland firmasi tomonidan ishlab chiqilgan. Muhitning har bir 
versiyasi ma‘lum bir dasturlash tili standarti asosida ishlovchi kompilyator bilan 


55 
integrallashgan holda chiqarilgan. Dastlab, DOS operatsion tizimi muhitida 
ishlovchi dasturlarni yaratish uchun, keyinchalik Windows muhitida ishlovchi 
dasturlarni yaratish uchun mo‗ljallangan versiyada ishlab chiqildi. 
Microsoft Visual C++ — Albatta Microsoft firmasi ham bekor turmadi. Mana 
shu muhitni yaratdi. C++ dasturlash tili uchun mo‗ljallangan va Microsoft Visual 
Studio ni bir qismi sifatida yoki o‗zi yakka Visual C++ Express Edition shaklida 
namoyon bo‗ldi. Microsoft QuickC muhitini almashtirish vazifasini bajardi. 
GNU Compiler Collection(GCC) – GNU proyekti asosida yaratilgan, xar hil 
turdagi dasturlash tillarining kompilyatorlar yig‗indisi hisoblanadi. Bu dastur ochiq 
hisoblanadi va dastlab faqat S uchun yaratilgan edi. Keyinchalik kuchayib C++, 
Objective-C, Java, Fortran va Ada dasturlash tillari uchun ham ishlab chiqildi. 


56 

Yüklə 1,25 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   24




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin