Fizika” fani bo’yicha
Yüklə 3,46 Mb.
|
|
Mexanik ish -:
+tananing bo’lim va organlarining siljishi natijasi, xususan muskul qisqarishida ish bajariladi. -xar xil moddalarning membrana orqali shu moddalarning qonsentratsiyasi kichik saxadan katta qonsentratsiyali soxaga o`tishii natijasi, xususan bu o`tishi maxsus aktiv transport mexanizmlari orqali diffuziya kuchlariga qarshi bajariladi va hujayra energiyasi sarf bulishi darkor. -zaryadlangan zarrachalarning elektr maydonida tashilishi natijasi, xususan organizmda bu ish hujayralarni biopotensiallarni generatsiyasida va kuzgalishni hujayra orqali utkazishida sodir bo`ladi. -biolagik ob’ektlarning hujayralarning ximik energiyasi tufayli nurlanishi. Termodinamikaning nolinchi boshlanishi: -absolyut nol temperaturada entrapiya kiymati S0 buladi, u moddaning harakati, agregat holati va boshka xarakteristik holatlariga bog’lik bulmaydi.Bu kattalikni nolga tenglash mumkin -xar bir termodinamik sistema entrapiya degan holat funksiyasiga ega. Nomuvozanat jarayonlarda izolyasiyalangan sistema entrapiyasi usadi. -Sistemaning xarakteristik holat funksiyasi - ichki energi dU sistemaga berilgan issiklik mikdori dQ ga oshadi va sistemani tashqi kuchlarga qarshi bajargan ishi dA kamayadi. +temperatura-holat funksiyasi. Ikki sistema yoki bir sistemani ikki bo’lagini muvozanat sharti sistemaning har bir nuqtasidagi temperaturaning tengligidir. Termodinamikaning birinchi boshlanishi: -absolyut nol temperaturada entrapiya kiymati S0 buladi, u moddaning harakati, agregat holati va boshka xarakteristik holatlariga bog`liq bulmaydi.Bu kattalikni nolga tenglash mumkin -xar bir termodinamik sistema entrapiya degan holat funksiyasiga ega. Nomuvozanat jarayonlarda izolyasiyalangan sistema entrapiyasi usadi. +Sistemaning xarakteristik holat funksiyasi – ichki energi dU sistemaga berilgan issiqlik miqdori dQ ga oshadi va sistemani tashqi kuchlarga qarshi bajargan ishi dA kamayadi. -temperatura - holat funksiyasi. Ikki sistema yoqi bir sistemani ikki bulagini muvozanat sharti sistemaning xar bir nuktasidagi temperaturaning tengligidir. Termodinamikaning ikkinchi boshlanishi : -absolyut nol temperaturada entrapiya kiymati S0 buladi, u moddaning harakati, agregat holati va boshka xarakteristik holatlariga bog`liq bulmaydi.Bu kattalikni nolga tenglash mumkin +xar bir termodinamik sistema entrapiya degan holat funksiyasiga ega. Nomuvozanat jarayonlarda izolyasiyalangan sistema entrapiyasi usadi. -Sistemaning xarakteristik holat funksiyasi - ichki energi dU sistemaga berilgan issiklik mikdori dQ ga oshadi va sistemani tashqi kuchlarga qarshi bajargan ishi dA kamayadi. -temperatura - holat funksiyasi. Ikki sistema yoqi bir sistemani ikki bulagini muvozanat sharti sistemaning xar bir nuktasidagi temperaturaning tengligidir. Termodinamikaning uchinchi boshlanishi: +absolyut nol temperaturada entropiya qiymati S0 bo’ladi, u moddaning harakati, agregat holati va boshqa xarakteristik holatlariga bog`liq bo’lmaydi.Bu kattalikni nolga tenglash mumkin -xar bir termodinamik sistema entrapiya degan holat funksiyasiga ega. Nomuvozanat jarayonlarda izolyasiyalangan sistema entrapiyasi usadi. -Sistemaning xarakteristik holat funksiyasi - ichki energi dU sistemaga berilgan issiklik mikdori dQ ga oshadi va sistemani tashqi kuchlarga qarshi bajargan ishi dA kamayadi. -temperatura - holat funksiyasi. Ikki sistema yoqi bir sistemani ikki bulagini muvozanat sharti sistemaning xar bir nuqtasidagi temperaturaning tengligidir. Biologik ob’ektlar ... termodinamik sistemalardir. Ular tashqi muhit bilan modda va energiya almashadi: -yopiq +ochiq -izolyasiyalangan. Yorug`likni yutilishi: -yorug`likni modda orqali o`tganda yorug`lik energiyasini boshqa energiyalarga aylanganda intensivlikni oshishi. +yorug`lik modda orqali o`tganda yorug`lik energiyasining boshqa energiya-larga aylanganda intensivlikni kamayishi. -yorug`likni modda orqali o`tganda boshka tur energiyalarni yorug`lik energiyasiga aylanganda intensivlikni kamayishi. Spektral chiziqlarning intensivligi . . . aniqlanadi: +Bir sekund ichida nurlanayotgan (yutilayotgan) atomlar soni va ularga mos o`tishi ehtimolligi bilan. -Bir sekund ichida nurlanayotgan (yutilayotgan) atomlar soni va ularga mos bulmagan o`tishi extimolligi bilan. -Bir minut ichida nurlanayotgan (yutilayotgan) atomlar soni va ularga mos o`tishi extimolligi bilan. Yorug`lik sochilishi . . . aniklanadi: -Muhitda tarqalayotgan yorug`lik oqimining 90° ga og’ishi bilan. -Muhitda tarqalayotgan yorug`lik oqimining 45° ga og’ishi bilan. +Muhitda tarqalayotgan yorug`lik oqimining xar xil yo’nalishda og’ishi bilan. Atom spektrlari deb: +erkin yoki kuchsiz ta’sirlashayotgan atomlarning energetik qatlamlari orasidagi kvant o`tishilar natijasidagi nurlanish yoki yutilish spektrlari tushuniladi. -erkin yoqi kuchsiz ta’sirlashayotgan atomlarning energetik qatlamlari orasidagi kvant o`tishilar natijasidagi nurlanish spektrlari tushuniladi. -erkin yoqi kuchsiz ta’sirlashayotgan atomlarning energetik qatlamlari orasidagi kvant o`tishilar natijasidagi yutilish spektrlari tushuniladi. Lyuminessensiya deb: +Jismning berilgan haroratdagi issiqlik nurlanishidan ortiqcha bo`lgan, hamda davomiyligi ham nurlanuvchi yoruglik to’lqinlarining davri (10-15 s) nurlanishi tushuniladi -jismning berilgan xaroratdagi issiklik nurlanishidan kam bo`lgan nurlanuvchi yorug`lik tulkini tushuniladi -jismning berilgan xaroratdagi issiklik nurlanishidan ortikcha bo`lgan, xamda davomiyligi xam nurlanuvchi eruglik tulkinlarining davri (10-15 s) yutilishiga tushuniladi Ionolyuminessensiya deb zaryadlangan zarrachalar . . . -lyuminessensiyasi: +ionlar. -elektronlar -yadro nurlanishlari. Katodolyuminessensiya deb zaryadlangan zarrachalar . . . -lyuminessensiyasi: -ionlar. +elektronlar -yadro nurlanishlari. Radiolyuminessensiya deb … -lyuminessensiyasi: -ionlar. -elektronlar +yadro nurlanishlari. Fluoressensiya-: +bu, qisqa muddatli keyin shu’lalanish. -bu, nisbatan davomli shu’lalanish. -bu, yorug`lik nurlanishi. Yorug`lik ta’sirida molekulalar konsentratsiyasining elementar kamayishi . . . bog`liq: a) n molekulalar qonsentratsiyasga b) yutilishning effektiv kesimga c) nurlanish vaqtiga d) fotonovlar oqimi, ya’ni yorug`lik intensivligiga +a b c d -a c d -a b c -b c d Molekulyar spektrlar: -chiqarish va yutilish spektrlar molekulalarning bir energetik satxdan ikkinchisiga kvant o`tishilarida vujudga keladi. - chiqarish va yutilish spektrlar molekulalarning bir energetik satxdan uchinchisiga kvant o`tishilarida vujudga keladi. + chiqarish va yutilish spektrlar molekulalarning bir energetik sathdan ikkinchisiga kvant o`tishilarida vujudga kelib, kattaroq yoqi kichikroq kenglikka ega chiziqlar to’plamidan iborat bo`lgan zich joylashgan chiziqlar tushuniladi. Fotolyuminessensiya uchun . . . qonuni o`rinli: +Stoks. -Arximed. -Buger-Lamber-Ber. EPR bu ... : +elektron paramagnit rezonans -elektron proton rezonans -elektron yutilish rezonans. YAMR bu…: +yadro magnit rezonans -yadro molekulyar rezonans -yadro mexanikaviy rezonans. Magnit rezonans kuzatiladi…: -agarda zarrachaga magnit induksiya maydoni Brez ta’sir qilsa. -agarda zarrachaga ( chastotali elektromagnit maydoni ta’sir kilsa. +agarda zarrachaga bir vaqtning o’zida magnit induksiya maydoni Brez , hamda ν chastotali elektromagnit maydoni ta’sir qilsa. Elekrton sathchalarga bo’linish . . . hosil bo`ladi: +agarda molekula yoqi atom EPR ni chakiruvchi bir necha elektronlarga ega bo`lsa -elektronning yadroning magnit momenti ta’sirida -elektronning yadroning elektron momenti ta’sirida O`ta nozik sathchalarga bo’linish . . . hosil bo`ladi: -agarda molekula yoqi atom EPR ni chakiruvchi bir necha elektronlarga ega bo`lsa +elektronning yadroning magnit momenti ta’sirida -elektronning yadroning elektron momenti ta’sirida Yadro magnit rezonans (YAMR): -o`zgarmas magnit maydonida yadro magnit momentlari yunalishlarining o`zgarishi natijasida vujudga kuluvchi ma’lum chastotali elektromagnit tulkinlarning difraksiyasi -o`zgarmas magnit maydonida yadro magnit momentlari yunalishlarining o`zgarishi natijasida vujudga kuluvchi ma’lum chastotali elektromagnit tulkinlarning interfirensiyasi +o`zgarmas magnit maydonida yadro magnit momentlari yo`nalishlarining o`zgarishi natijasida vujudga keluvchi ma’lum chastotali elektromagnit to’lqinlarning yutilishi Biomembrananing birinchi modeli: +fosfolipidlarning monoqatlami -liposoma -bilipidqatlamli membrana (BLM) Biomembrananing ikkinchi modeli: -fosfolipidlarning monoqatlami -liposoma +bilipidqatlamli membrana (BLM) Biomembrananing uchinchi modeli: -fosfolipidlarning monoqatlami +liposoma - bilipidqatlamli membrana (BLM) Membranalar quyidagi funksiyalarni bajaradi: 1) matritsa, ya’ni moddalarni ushlab turadigan asos 2) barer, ya’ni kerak bulmas moddalarni kiritmasligi - 1 - 2 + 1, 2 Fotobiologik jarayonlar asosida fotoximik reaksiyalar yotadi. Fotoionizatsiya-: +kvant nurlanish ta’sirida elektronning molekuladan tashqariga chikishi. Bunda ion yoki erkin radikallar hosil bo`ladi -elektronning bir molekuladan ikkinchi molekulaga tashi- lishi. Bunda bir molekula oksidlanadi, ikkinchisi kayta- riladi. -kvnt nurlanish ta’sirida molekulalarning ionlarga aj- ralishi. -yorug`lik ta’sirida molekulaning fazoviy qonfiguratsiya- sini, molekulaning strukturasini o`zgarishi. -yorug`lik fotoni ta’sirida monomerlar orasida ximik boglanishning paydo bulishi Fotobiologik jarayonlar asosida fotoximik reaksiyalar yotadi. Fotoqaytarilish va fotooksidlanish -: -kvant nurlanish ta’sirida elektronning molekuladan tashkariga chikishi. Bunda ion yoqi erkin radikallar xosil bo`ladi +elektronning bir molekuladan ikkinchi molekulaga tashilishi. Bunda bir molekula oksidlanadi, ikkinchisi qaytariladi. -kvnt nurlanish ta’sirida molekulalarning ionlarga ajralishi. -yorug`lik ta’sirida molekulaning fazoviy qonfiguratsiyasini, molekulaning strukturasini o`zgarishi. -yorug`lik fotoni ta’sirida monomerlar orasida ximik boglanishning paydo bulishi Fotobiologik jarayonlarni asosida fotoximik reaksiyalar Yüklə 3,46 Mb. Dostları ilə paylaş:
|