Fizika,2 qism 20

---

4
Îptikà – fizikàning yorug‘likning nurlànish, yutilish và tàrqàlish
qînunlàrini o‘rgànàdigàn bo‘limidir. Yorug‘lik elåktrîmàgnit
to‘lqinlàrdàn ibîràt bo‘lgànligi sàbàbli, îptikà elåktrîmàgnit mày-
dîn nàzàriyasining, ya’ni elåktrîdinàmikàning bir qismi sifà-
tidà qàràlàdi. Yorug‘lik, ràdiîto‘lqinlàr và råntgån nurlàri îrà-
sidàgi, to‘lqin uzunligi 4,0·10
-7
–7,6·10
-7
m bo‘lgàn elåktrî-
màgnit to‘lqinlàrdàn ibîràt. Îdàtdà, îptikà gåîmåtrik, fizik và
fiziîlîgik îptikàlàrgà bo‘lib o‘rgànilàdi.
Gåîmåtrik îptikàdà yorug‘likning tàbiàti hàqidà so‘z yuritil-
màydi, uning to‘g‘ri chiziq bo‘ylàb tàrqàlish, qàytish và sinish
qînunlàri o‘rgànilàdi.
Îddiy ko‘zîynàkdàn tîrtib ulkàn àstrînîmik qurilmàlàr-
dàgi muràkkàb îbyåktivlàrgàchà bo‘lgàn bàrchà îptik àsbîb-
làrni yasàshdàgi hisîb-kitîb gåîmåtrik îptikà qînunlàri àsîsidà
àmàlgà îshirilàdi.
Fizik îptikàdà yorug‘likning tàbiàti và yorug‘lik hîdisàlàrigà
àlîqàdîr muàmmîlàr o‘rgànilàdi.
Fiziîlîgik îptikà esà yorug‘likning rivîjlànuvchi îrgànizm-
gà tà’sirini o‘rgànàdi.
Yorug‘lik hàqidàgi tà’limîtning rivîjlànishi.
Yorug‘likning elåktrîmàgnit nazariyasi haqida
tushuncha
Ì à z m u n i :  optikàning dàstlàbki qînunlàri; îptikàning
rivîjlànish bosqichlàri; yorug‘likning kîrpuskular tàbiàti;
yorug‘likning to‘lqin tàbiàti; yorug‘likning elåktrîmàgnit tàbiàti.
Îptikàning dàstlàbki qînunlàri. Yorug‘likning tà’siri hàqidàgi
tà’limît judà qàdim zàmînlàrdà vujudgà kålgàn. Îptikà so‘zining
lug‘àviy mà’nîsi – «ko‘rish idrîklàri hàqidàgi fàn»ni ànglàtib,
optos – ko‘zgà ko‘rinàdigàn so‘zidàn îlingàn.
Yorug‘likning to‘g‘ri chiziq bo‘ylàb tàrqàlish qînuni eràmiz-
dàn båsh ming yil îldin hàm mà’lum bo‘lib, undàn chiqàdigàn
õulîsàlàrdàn Qàdimgi Misrdàgi qurilish ishlàridà fîydàlànilgàn.