Fizikaliq ximiya páninen “raul hám genri nizamliqlari”

sistemasındaǵı puw basımı sulfid sistemasındaǵı puw basımı
diagraması diagraması
Teris shetleniwshi eritpeler payda bolǵanda ıssılıq ajralıp shıǵadı. Bunday eritpelerde puwlanıw qıyınlasadı hám puw basımı diagrammasında minimum payda boladı.
Íssılıqtıń jutılıwı menen payda bolatuǵın eritpeler Raul nızamınan oń shetleniwshi sistemalar bolıp tabıladı. Bul jaǵdayda puwlanıw procesi ańsatlasadı, yaǵnıy puw basımı ideal eritpenikinen kóp boladi.
II.Tájiriybe bólegi
I. 1. Suyıqlıqlardıń toyıngan puw basımın dinamik usılda aniqlaw.
Jumıstiń maqseti: Suyıqlıqtınıw temperaturasin aniqlaw.
Tapsırmalar:

• 
  grafigin dúziń;
  
• 
  grafigin dúziń;
  
• 
  Klauzius-Klapeyron tenlemesinen molyar puwlaniw temperaturasin esaplan;
  
• 
  Eń kishi kvadratlar usılında Klauzius-Klapeyron tenlemesindegi A hám B turaqlıların esaplan hám teńlemeni dúziń;
  
• 
  Klauzius-Klapeyron teńlemesinen suyiqliqtiń atmosfera basımındaǵı qaynaw temperaturasın anıqlań;
  
• 
  Empirik usıldda tabılǵan tuwrı sizıq teńlemesinen suyıqlıqtıń puwlanıw temperaturasın esaplań.
  

TEORIYALIQ BÓLIM
Klapeyron-Klauzius tenlemesi
Taza zattiń eki fazasi teńsalmaqlılıqta bolsa, sol hám da olardiń ximiyalıq potensiallari bir qiyli boladi. Eger ózgermes da nı ózgertirilse yaki ózgermes da nı ózgertirilse fazalardan biri joq boladi. Lekin bir waqttin ózinde nı da nı da sonday etip ózgertirilse, bunda eki fazanin ximiyalıq potensiallari bir qiyli bolip qalsa, sistemada aldingiday eki faza saqlanip qaladi. Bunday baylanıs ushın tenlemeni Klapeyron keltirip shigargan. Klauzius bolsa, Klapeyronniń tenlemesi puwlaniw hám sublimatlaniw ushin apiwayilastirgan joldi kórsetti, bunda ol puw ideal gaz nizamina boysınadı, dep boljadi hám suyqliqtiń molyar kólemi puwdikinen júdá kishi bolǵanlıǵı sebepli onı esapqa almasada boladı, degen pikirden kelip shiqti.
Qaytımlı processler ushın hám teńlemelerden taza zattiń ( de, ,) 1- hám 2- fazalar ushın Gibbsenergiyası ornına ximiyalıq potensiladi jaziwmiz múmkin:
(26)
Teńsalmaqlılıq jaǵdayda fazalar arasında shárt orınlansa hám (26) teńlemelerdiń oń tárepleri óz-ara teń boladi. Belgili ózgerislerden soń teńsalmaqlılıqtagı fazalar ushın tómendegi:
(27)
teńlemeni alamız, bul jerde .
Qaytımlı izotermik processler ushın termodinamikanıń 2-nızamınan, , bul jerde fazalıq ótiw jıllıǵı, fazalıq ótiw tempereturası. tiń mánisin (27) ge qoysaq,
(28)
ańlatpanı alamız. Bul teńleme Klapeyron tenlemesi delinedi hám fazalar arasındaǵı tensalmaqlılıqtı ańlatıwshı teńlemeniń anıq kórinisin ańlatadı. Suyıqlıqtıń molyar kólemi puwdikinen júdá kishi ekenligin ( ) esapqa alıp, dep alsaq, ornına ideal gaz jagday tenlemesindegi nı alsaq, tómendegilerdi keltirip shigaramız:
(29)
(30)
(31)
(31) teńleme Klapeyron teńlemesiniń ulıwma kórinisi bolip, Klapeyron-Klauzius tenlemesi delinedi. (31) teńlemeni (30) dan keltirip shıǵarıwda puwdı kritik noqattan<