Fiziki-kimyəVİ analiZ. Gİbbsin fazalar qaydasi
Yüklə 196 Kb.
|
|
Maye halda bir-birində qeyri-məhdud həllolan, bərk halda isə bir-birində praktik həll olmayan sistemlərin hal diaqramı (ərimə diaqramı) sxematik olaraq şəkil 1-də göstərilmişdir. Ordinat oxunda ərimə temperaturu, absis oxunda isə tərkib (molyar hissə və ya kütlə payı) verilmişdir.
Şəkil 1. Evtektikalı sistemin hal diaqramı Bu diaqramdakı TA və TB fiqurativ nöqtələri təmiz A və B komponentlərinin ərimə (kristallaşma) temperaturlarını göstərir. Bu temperaturlarda sistem nonvariantdır ( f 1 1 2 0 ). TA və ya TB temperaturlarından yüksək temperaturlarda təmiz komponentlər maye halda ( f 1 1 1 1), TA və ya TB temperaturundan aşağı temperaturlarda isə bərk halda ( f 1 1 1 1 ) olur. Əgər A komponentinə B komponenti əlavə edilərsə, onda maye ərintidən A komponentinin kristallaşmasının başlanğıc temperaturu TA temperaturundan aşağı olacaqdır. Eyni ilə B komponentinə A komponenti əlavə edilərsə, onda maye ərintidən B komponentinin kristallaşmasının başlanğıc temperaturu TB temperaturundan aşağı olacaqdır. Kristallaşmanın başlanğıcına uyğun temperaturları göstərən xətlər likvidus xətləri adlanır (likvidus latınca liquor sözü-maye mənasını verir). Diaqramın fiqurativ nöqtələrinin yerləşdiyi TA E və TB E xətləri likvidus xətləridir. Likvidus xətləri maye ərintinin kristallaşma temperaturlarının başlanğıcının tərkibdən asılılığını göstərir. TA E xətti təmiz A komponentinin, TB E xətti isə təmiz B komponentinin maye fazadan ayrılma temperaturunun tərkibdən asılılığını göstərir. TA E xətti üzərindəki hər bir nöqtə maye ərintinin A maddəsinin kristalları ilə tarazlığını xarakterizə edir, b.s. verilən temperaturda A maddəsinin ərintidə həll olmasını xarakterizə edir. TB E bir nöqtə verilən temperaturda maye ərintinin B maddəsinin kristalları ilə tarazlığını xarakterizə edir, b.s. B maddəsinin ərintidə həll olmasını xarakterizə edir. xətti üzərindəki hər Yüklə 196 Kb. Dostları ilə paylaş:
|