Qrup:1319a
Fənn: Mülki müdafiə
Mövzu: Fövqəladə hadisələrin təsnifatı
Tələbə: Abbasov Elşən
Müəllim: Rüstəmov Ruslan
Fövqəladə hadisə
–-–-–-–- insan təlafatına, insanların səhhətinə və ya ətraf mühitə ziyan
vurulmasına, əhəmiyyətli maddi itkilərə və insanların həyat fəaliyyəti şəraitinin pozulmasına
səbəb ola biləcək və ya səbəb olmuş hərbi əməliyyatlar, qəza, təbii və ya digər fəlakətlər
nəticəsində müəyyən ərazidə yaranmış vəziyyətdir.
Miqyasına görə fövqəladə halların təsnifatı
Lokal (qismi)
Obyekt miqyaslı (səciyyəli)
Yerli
hadisələr iş yerindən, iş sahəsindən, mənzildən kənara yayılmır
hadisələr sənaye obyektində, bina və ya qurğu
hüdudlarında məhdudlaşır
hadisələr ancaq yaşayış məntəqəsinin, təkcə bir şəhərin və ya kənd təsərrüfatı
müəssisəsinin ərazisində özünü göstərir
Miqyasına görə fövqəladə halların təsnifatı
Regional
Milli
Qlobal
fövqəladə hadisə bir neçə sənaye və ya kənd təsərrüfatı rayonlarını,
bütünlüklə şəhəri və onun ətraflarını əhatə edir.
miqyaslı fövqəladə hadisələr respublikanın xeyli ərazilərini əhatə edir, lakin
dövlətin inzibati sərhədlərindən kənara çıxmayan hadisələrə deyilir.
hadisələr isə bir ölkənin ərazisində məhdudlaşmır və qonşu dövlətlərin ərazilərinə də yayılır.
Fövqəladə hadisələrin baş vermə sahələrinə görə təsnifatı
Təbii xarakterli fövqəladə hallar
Texnogen xarakterli fövqəladə hallar
Ekoloji xarakterli fövqəladə hallar
Sosial-siyasi və hərbi siyasi xarakterli hallar
Təbii xarakterli fövqəladə vəziyyətlər
Təbii fəlakətlər – insan iradəsinə tabe olmayan, təbiət qüvvələrinin hərəkəti nəticəsində qəflətən baş verən, çoxsaylı insan itkisi, böyük maddi zərər və başqa ağır nəticələrə səbəb olan faciəli təbii təzahür və ya proseslərdir.
Davametmə müddətinə görə iki cür olur
qəflətən baş verənlər
uzunmüddətli davam edənlər
zəlzələlər, qasırğalar, tornadolar
epidemiyalar, daşqınlar, epizootiyalar və s
Təbii fəlakətlər yaranma səbəblərinə görə də iki cür olurlar:
təbii amillərlə bağlı olanlar
antropogen amillərlə bağlı olanlar
Bunlar əsasən maddələrin sürətli yer dəyişməsi , yerdaxili enerjinin üzə çıxması , çaylarda, göllərdə, dənizlərdə suyun səviyyəsinin qalxması , qeyri-adi güclü küləyin təsiri və s.
Bir çox təbii fəlakətlərin yaranması isə həm təbii, həm də antropogen amillərlə bağlı olur (yanğınlar, torpağın eroziyası, uçqunlar və s.).
Texnogen xarakterli fövqəladə hallar
Bu halların əsas səbəbkarı insandır (90% qəzalar məsuliyyətsizliyin, səhlənkarlığın, həddən ziyadə istismarın nəticəsidə baş verir yaxud qəsdən törədilir).
Texnogen xarakterli fövqəladə hallar aşağıdakılar nəticəsində əmələ gəlir:
qəzalar
yanğınlar
partlayışlar
Qəzalar
- qurğuların, cihazların, binaların və tikililərin zədələnməsi olub, insan həyatı üçün təhlükə yarada bilən istehsalat proseslərindəki pozulmalarla müşayiət olunur. Qəzalar kommunal-enerji şəbəkəsində, nəqliyyatda və istehsalat müəssisələrində baş verə bilər.
Partlayışlar
İri müəssisələrdə baş verən partlayışlar konstruksiyaların deformasiyası və dağılması, yanğınların əmələ gəlməsi, enerji sistemlərinin sıradan çıxması və zəhərli maddələrin ətraf mühitə yayılması ilə müşahidə olunur.
Yanğınlar.
Yanğınlar daha çox nəhəng müəssisələrdə, neft mədənlərində və yaşayış məntəqələrində qəza vəziyyəti yaradır. Qəza və təbii fəlakət zamanı yanğınların yaranmasına əsas səbəblər tez alışan və ya partlıyıcı maddələrin dağılması, istixanaların partlaması, elektrik xətlərində qısaqapanma, bəzi kimyəvi maddələrin qarşılıqlı təsiri ola bilər. Yanğınların əmələ gəlməsinə başlıca səbəb həmin müəssisənin iş fəaliyətindən və binanın tikildiyi materiallardan asılıdı.
Ekoloji xarakterli fövqəladə hallar
Yerin vəziyyətinin dəyişməsilə əlaqədar baş
verən fövqəladə hadisələr
Atmosferin tərkibi və xassələrinin dəyişməsilə əlaqədar baş verən fövqəladə hadisələr
Ekoloji xarakterli fövqəladə hallar
Hidrosferin vəziyyətinin dəyişməsilə əlaqədar baş verən fövqəladə
hadisələr
Biosferin vəziyyətinin dəyişməsilə əlaqədar baş verən fövqəladə hadisələr
Sosial siyasi və hərbi siyasi xarakterli hallar
Əyalət üzrə baş verən narazılıqlar;
Hərbi hissələrin, hərbi arsenalından qarət olunmuş silahların əhali arasında yayılması
Təsadüfi atom zərbəsinin neytral ərazilərdə partlamasından əmələ gələn narazılıqlar;
Əhalinin hərbi qornizonlara hücumu.
1
2
3
4
DIQQƏTİNİZƏ GÖRƏ TƏŞƏKKÜRLƏR
Dostları ilə paylaş: |
