Fozil odamlar shaxri



Yüklə 0,82 Mb.
tarix21.05.2023
ölçüsü0,82 Mb.
#119152
Abduhalilova Guljahon111pptx


Bajardi: Abduhalilova Guljahon
MAVZU: Forobiyning "Fozil odamlar shaxri" asari asosida inson fazilatlari haqida o'qib o'rganish
Reja:
1.Forobiy hayoti va ijodi
2."Fozil odamlar shaxri" asarida inson fazilatlarini o'rganish
3.Fozil odamlar shaxri asarining tarbiyaviy ahamiyati.
Al Farobiy Abu Nasr ibn Muhammad — faylasuf, entsiklopediyachi-olim, astronom, matematik, o‘rta asrlar Sharq mediki, sharq arastuchilarining asosiy vakillaridan biri bo‘lgan. Ikkinchi ustoz (Arastudan keyin) nomiga ega bo‘lgan. Asosiy asarlari: “Donishmandlik gemmalari”, “Himmatli shahar aholisining nuqtai nazari haqida risola”, Ilmlar tasnifi risolasi, “Katta musiqa kitobi”.
Al Farobiy 870 yil (boshqa ma’lumotlarga ko‘ra 872 yil) Sirdaryodagi Aris daryosi chuqurligida joylashgan (zamonaviy Qozog‘iston chegarasi) Vosij shahrining Faroba tumani atrofida dunyoga kelgan. U imtiyozli tabaqaga tegishli turkiylar oilasidan. To‘liq ismi Abu-Nasr Muhammad Ibn Muhammad Ibn Tarxon Ibn Uzlag‘ al-Farobiy at-Turkiy.
Dunyoni bilishga intilib, al Farobiy ona yerini tark etadi. Bir ma’lumotga ko‘ra, u o‘spirinlik davrida, boshqa ma’lumotlarga ko‘ra qirq yoshlarida ketgan. Al Farobiy Bog‘dod, Xorrun, Qoxira, Damashq, Aleppo va Arab xalifatining boshqa shaharlarida bo‘lgan.
"
Butun Sharqu-G'arb olamiga "Al-muallim-as-soniy", "Sharq Arastusi" degan nomlar bilan mashhur alloma Abu Nasr Farobiyning “Fozil odamlar shahri” deb nomlangan asari sharq ilmida, ma'naviyatida yangi sahifa ochdi, Farobiyni O'rta asrning buyuk mutafakkiri nomiga sazovor qildi.
Asarda jamiyatning (insonlar jamoasi) kelib chiqishi, adolatli jamiyatga erishish yo‘llari, fozil shahar hokimi va aholisining fazilatlari, davlat hokimiyati va boshqaruvchi kadrlarni tanlash va joy-joyiga qo‘yish kabi masalalar bayon etilgan. Bundan ming yilcha muqaddam yaratilganiga qaramasdan, bugungi o’quvchi ham bu asardan hozirgi hayotning murakkab muammolarini hal qilishda asqotadigan muhim fikr va yo’l-yo’riqlarni topa oladi.
Sharq Uygʼonish davrining buyuk mutafakkiri Аbu Nasr Forobiy asarlarida oqilona davlat tuzimi, insoniyat jamiyati haqidagi nodir va dono fikrlarga duch kelamiz. IX-X asrlarda yashab, ijod etgan “Аrastu falsafasi”, “Fozil odamlar shahri”, “Ilmlarning kelib chiqishi toʼgʼrisida” asarlaridan namunalar kiritilgan. Kitob faylasuflarga, tarixchilarga, adiblarga va shu soha bilan qiziquvchi oʼquvchilarga moʼljallangan.
Forobiy yoshlarda taʼlim-tarbiya taʼsirida ijobiy xislatlar va insoniy fazilatlarning shakllanishi haqida soʻz yuritib: “Har bir inson boshdan komil emas, ammo tugʻma ravishda oʻziga xos boʻlgan ichki shuur ila bosqichma-bosqich komillikka jiddu jahd bilan intiladi”, deydi va bu jarayonda ularga oʻzlari qiziqqan kasb-hunarni oʻrgatish lozimligini, agar oʻzlarida biror kasbga intilish yo istak boʻlmasa, majburiy tarzda taʼlim berish kerakligini aytadi. Yaʼni, taʼlim-tarbiya borasida ikki yoʻl: ixtiyoriylik va majburiylikni qoʻllash toʻgʻrisida oʻz tavsiyalarini ilgari suradi.
Ixtiyoriy holatda taʼlim-tarbiya berishda “qanoatbaxsh, chorlovchi, ilhomlantiruvchi soʻzlar yordamida odat hosil qilinadi, malaka vujudga keltiriladi, odamdagi gʻayrat, qasd-intilish harakatga aylantiriladi”, deb intiluvchan talabani uning orzu-istaklarini roʻyobga chiqarish uchun ilm va hunar tomon yetaklash va bunda bor imkoniyatlardan foydalanish zarurligini uqtiradi
“Fozil odamlar shahri” asaridan faqat allomaning taʼlimga oid qarashlari haqida soʻz yuritdik. Albatta, bu kitobning hikmatlari bisyor. Buni mazkur asar zamonlar osha oʻzining qiymati va dolzarbligini yoʻqotmay kelayotganidan ham anglab yetish mumkin. Allomaning bu kitobi qanchalik koʻp mutolaa qilinsa, oʻzidagi sir va hikmatlarni shunchalik koʻp namoyon qilaverishi shubhasizdir. Jumladan, bu asar yoshlarimizning axloqiy tarbiyasida, ayniqsa, oʻzligini anglashida ular tayanadigan bebaho manbalardan biri boʻlib xizmat qiladi.

E'tiboringiz uchun rahmat


Yüklə 0,82 Mb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin