Frezalash stanoklari Reja

3. Konsolsiz, bo'ylama-frezalash va uzluksiz harakatdagi frezalash stanoklari
Konsolsiz vertikal-frezalash (yoki krest stolli vertikal-frezalash) stanoklari yirik zagotovkalarni katta kesimli qirindi olib ishlov berish-da foydalaniladi. Konsolsiz stanoklar katta quvvatga, shpindelning yuqori chastotalarda aylanishi va stolning katta miqdordagi surishlariga ega. Shpindel babkasi staninaning yo'naltiruvchilari bo'yicha vertikal yo'nalishda harakatlantiriladi. Ba'zi stanoklarda shpindelning o'qi bur­chak ostida o'rnatilishi mumkin. Stol gorizontal tekislikda ikki o'zaro perependikularyo'nalishda harakatlanadi. Stolning kengligi 630, 800 va 1000 mm. 6A59 model!i vertikal-frezalash stanogida (12.2-rasm) har xil frezalash ishlaridan tashqari frezalash kallagining vertikal surilishi yordamida oddiy parmalash va teshik kengaytirish ishlarini ham bajarish mumkin.

Bo'ylama-frezalashstanoklariyirikgabaritlizagotovkalargaishlovberishuchun mo'ljallangan,ularbirvaikkistoykalibo'lib, freza­lashkallaklarisonibirstoykalistanoklarda 1 yoki 2, ikkistoykalistanoklarda 2, 3, 4 tadanbo'lishimumkin.
Bo'ylama-frezalashstanoklarida(12.3-rasm) zagotovkao'rnatilganishchistolifaqatbo'ylamasurishgaega. Shpindellarningaylanmahara-katiboshharakatbo'lib, ularayrimelektryuritmagaega; shpindel-Iargilzalariningo'qbo'ylabsurilishimkoniyatibor, bufrezalarningishlanadiganyuzaganisbatananiqo'rnatilishinita'minlaydi. Traversa alohida elektr dvigatelga ega.

Bo'ylama-frezalash stanoklari stolining kengligi #=320-5000 mm, uzunligi L=1000-12500 mm gacha yetadi (12.4-rasm). Stanoklarning modellari 6682, A662B, A662.
Uzluksiz harakatli frezalash stanoklarida kesishjarayoni ishlanayot-gan zagotovkalarning to'xtovsiz aylanma harakati davomida sodir bo'ladi. Bunday stanoklarga karusel-frezalash va barabanli-frezalash stanoklari mansubdir.
Karusel-frezalash stanogi vertikal o'q atrofida aylanib turuvchi stolga ega (12.5-rasm).

Zagotovka stolga o'rnatilib sekin aylantirib turiladi. Frezalar freza­lash kallagining ikki shpindeliga o'rnatiladi. Birinchi freza xomaki, ikkinchisi tozalab ishlov beradi. Tayyor detallarni bo'shatib olish va yangi zagotovkalarni o'rnatish yuklash pozitsiyasida stanokni to'xtatmay turib bajariladi, buning natijasida yordamchi vaqt keskin qisqarib, ishlov berish unumdorligi ortadi.

Barabanli-frezalashstanoklari(l2.6-rasm) birvaqtningo'zidaikkio'zaroparalleltoretstekisliklarigaega bo'lgandetallar (korpus, vallar)gaishlovberishda qo'llaniladi.Bu stanoklarning o'ziga xos konstruktiv belgisi sifatida diametri 500...2000 mm Ii olti yoqli barabanning bor-ligini ko'rsatish mumkin. Baraban gorizontal o'q atrofida sekin aylan-

tirilib (surish harakati s),uning yassi yoqlariga zagotovkalar o'rnatilib mahkamlanadi. Yuqoridajoylashgan ikki kallak xomaki, pastdajoy-lashgan ikki kallak esa tozalab ishlov beradi. Frezalash chuqurligi shpin­del gilzasining o'q bo'ylab siljishi orqali belgilanadi. Tayyor bo'lgan detalni bo'shatib olish va yangi zagotovkani o'rnatib mahkamlash stanokni to'xtatmay turib frezalarga qarama-qarshi tomonda amalga oshiriladi. Baraban va frezalar aylanish chastotalarining zaruriy qiy-matlari almashinuvchi tishli g'ildiraklar yordamida sozlab olinadi.

4. Shponka frezalash stanoklari. Kopirli-frezalash stanoklari haqida asosiy tushunchalar

Shponka frezalash stanoklari shponka pazlarini frezalash uchun xizmat qiladi. Birshpindelli vertikal shponka frezalash stanogi (12.7-rasm)da shpindel freza bilan birga bosh harakat—aylanma harakat ola-di. Bundan tashqari paz o'qi bo'ylab to'g'ri chiziqli surish harakatiga ega bo'ladi va paz bo'yicha yurishning oxirida vertikal surish harakatini ham oladi. Ishlov beriladigan zagotovka stolga o'rnatiladi.
6Д92 modelli shponka frezalash stanogi yarim avtomatik sikl bo'yicha ishlaydi. Har yurishning oxirida karetkaning vertikal surilishi

avtomatik tarzda sodir bo'ladi. Ishlov berish jarayonida paz kengligi (5)ning farqlanishi 0,02-0,03 mm dan ortmaydi. Yuza tozaligi 6-7 sinflarga. yetadi. Kesuvchi asbob—shponka frezasini 15-20 martagacha qayta charxlash mumkin, ish unumdorligi 2-3 marta ortadi.
Kopirli-frezaiash stanoklari kulachok, shablon, press-forma, shtamp, turbina parraklari, murakkab korpus tipidagi detalarning shakl-dor yuzalariga ishlov berish uchun mo'ljallangan. Ishlov berish kopir (shablon) bo'yicha bajariladi; kopir ko'pincha ishlanayotgan detalga nisbatan 1:1 masshtabidatayyorlangan bo'ladi.
Kopirli frezalash stanoklari quyidagi prinsip bo'yicha ishlaydi: stanok bajaruvchi mexanizmi (freza bilan birga)ning harakati kopirlash qurilmasining sezgir elementi (shup, nakonechnik)ning harakati bi­lan bog'langan boiishi zarur. Sezgir element (shup) kopirning pro-filiga tegib turadi. Shu tufayli kopirli frezalash stanoklarining tarkibida kuzatuvchi yuritma bo'lishi kerak. Ishlash prinsipi bo'yicha kuzatuvchi yuritmalarning gidravlik, mexanik, elektrik va elektrogidravlik turlari bo'ladi.
Kopirlash ishlari ikki turga ajratiladi: kontur bo'yicha kopirlash (tekislikdagi yassi egri chiziqIar bo'yicha ishlash (12.8-rasm) va hajmiy kopirlash (yuzalarga ishlov berish).
641 modelIi kopirli-frezalash stanogi yassi kopir bo'yicha, shuning-dek hajmiy kopirlash prinsipi bo'yicha ishlaydi. Stanokda kuzatuvchi yuritmalarning mexanik turlaridan bo'lgan pantograf (to'rt zvenoli sharnirli parallelogramm) qo'llangan. Bu stanokda kopirlash masshtabi 1:1,5+1:10 oralig'ida bo'lishi mumkin.

6Б443 modellikopirIi-frezalashstanogiyarimavtomatsiklidaishlab, surishlarningelektrogidravlikkuzatuvchiyuritmasigaega. Stanokkopirbo'yichafazoviymurakkabshaklgaegabo'lganshtamp, kokil, press-formalarnitayyorlashdaqo'Uaniladi.
ЛР397ФЗ modellikopirli-frezalashstanogiraqamlidasturbo'yichaboshqarilib, fazoviymurakkabshakldagipress-forma, matritsa, shtamplarvashungao'xshashdetallarniishlabchiqarishdafoydala-niladi. Bustanokdafrezalash, parmalashvateshikkengaytirishoperatsiyalarini, shuningdekraqamlidasturbo'yichaboshqariladiganfrezalashstanoklariuchunboshqarishdasturlarinitayyorlashmumkin. Stanok tezkor harakatlanuvchi kuzatish yuritmasiga ega.

Mustaqil tayyorlanish uchun savol va topshiriqlar

1.