Frezali mashinalar vazifasi va klassifikatsiyasi Reja

3.Frezaga ta’sir etuvchi kuchlar.
Pichoqlari to‘g‘riga aylanadigan frezaga bo‘ylama-vertikal tekislikdagi pichoqlarning tuproqni qirqishidagi qarshilik kuchlarining teng ta’sir etuvchi R mashina og‘irligi G_m; tayanch g‘ildiraklaridagi vertikal reaksiya kuchi _k shuningdek o‘rnatish mexanizmining tortqilardagi reaksiya kuchlari R₁, R₂ va R₃ ta’sir etadi.

rasm. Rotatsion freza-kultivatorga ta’sir etuvchi kuchlar va muvozanatlik sharti.

Teng ta’sir etuvchi kuch R ni baraban o‘qi O ga ko‘chirib, uni gorizontal R_x va vertial R_z tashkil etuvchilarga ajratamiz. R kuch qarshilik momenti M_s ni hosil qiladi. Bu moment traktorning quvvat olish validan baraban valiga uzatiladigan burovchi moment M_b bilan muvozanatlanadi. R_z kuch frezani ko‘tarishga, R_x kuch esa itarishga intiladi. Bu kuchlar mashinaning tayanch g‘ildiraklaridagi reaksiya kuchlari _k va o‘rnatish sistemasi tortqilaridagi reaksiya kuchlari bilan muvozanatlanadi. Oldinga gorizontal yo‘nalgan R_x kuch, mashinaning g‘ildirashiga qarshilik kuchidan kattalik qilsa, u holda traktorni titrab, boshqarishini yomonlashtiradi. R_z kuch mashina og‘irligidan katta bo‘lsa, ishlash chuqurligi kamayadi. Baraban oldida kultivator panjalari o‘rnatilsa, bu kamchiliklar bartaraf etiladi. Kultivator panjalariga qarshilik kuchlarining teng ta’sir etuvchisi R_p mashinaning harakat tomoniga R^p_x itaruvchi kuch R_x ning ortiqcha qismini muvozanatlaydi., vertikal tashkil etuvchi kuch R^p_z esa panjalari tuproqqa botirishga yordam qiladi. Bundan tashqari, panjalar baraban oldida tuproqni yumshatib, rotatsion pichoqlarga tushadigan nagruzkani kamaytiradi.
Frezaning umumiy tortish qarshiligi R ni va uning gorizontal R_x hamda vertikal R_z tashkil etuvchilarini grafik usulda tortish uchun kuchlarini qo‘shib chiqish kerak.
Og‘irlik markaziga qo‘yilgan kuch G_m ni freza pichoqlarining umumiy qarshilik kuchi R yo‘nalishi bilan 1 nuqtada kesishtiramiz. Kuchlar ko‘pburchakligida G_m va R ning ta’sir etuvchisi R_G ning yo‘nalishining topamiz. 1-nuqtadan R_G ga parallel chiziq o‘tkazib uni 2-nuqtaga R_p ning yo‘nalishi bilan kesishtiramiz. Kuchlar ko‘pburchakligida R ning uchidan teskari yo‘nalishda R_p ning qiymatini olib qo‘yamiz va teng ta’sir etuvchi R₀ kuchning yo‘nalishini topamiz. Freza sxemasida 2-nuqtadan R₀ ga parallel chiziq chizib, uni _k ning yo‘nalishi bilan 3-nuqtada kesishtiramiz, so‘ngra oniy aylanish markazi  bilan kesishtirib, mashinaning umumiy tortish qarshiligi R ning yo‘nalishini aniqlaymiz.
Frezaga kultivator panjalari o‘rnatilmagan 2-nuqta _k kuchning pastki yo‘nalishida joylashadi va vertikal tashkiletuvchi kuch R_z katta bo‘lib, mashinaning harakat turg‘unligini buzadi.