çərçivəsində baş verir və genlərin nəzarəti altında idarə olunur və tənzimlənir. Mərkəzi sinir sisteminin bütün şöbələrinin, o cümlədən onun ali şöbəsi sayılan
baş-beyinin böyük yarımkürələrinin fəaliyyətinin əsasını refleks təşkil edir.
Refleks -(latınca-reflexus-əks olunan, geriyə qayıdan) orqanizmin reseptorların
qıcıqlanmasına qarşı mərkəzi sinir sisteminin iştirakı ilə verdiyi mürəkkəb, cəld
və təcili cavab reaksiyası olub, elmə ilk dəfə fransız alimi Rene Dekart
tərəfindən daxil edilib. Fiziologiya elminə refleks təlimini XVIII-əsrdə
İ.Praxanski və P.Uenzer daxil etmişdir, sonralar isə İ.M. Seçenov, İ.P.Pavlov,
Ç.Şerrinqton, İ.Beritov və R.Anoxin tərəfindən daha ətraflı və geniş tərzdə
öyrənilmişdir. İ.P.Pavlov bütün refleksləri 2 əsas qrupa–
şərtsiz (anadangəlmə,
genetik, nəsildən nəsilə verilən) və
şərti (həyatda qazanılan) növlərə bölmüşdür.
Şərtsiz refleksə uşağın, yaxud körpə heyvanların doğulan kimi anasını əmməsi,
heyvanlararın hərəkət etməyə (ayağa durmağa meyl göstərməsi, inək və
qoyunların yalamaqla balasını qurutması, körpə heyvanların mələməsi və s.),
şərti refleksə isə müəyyən şərtlərə qarşı (tanış olan yemləri gördükdə ağız suyu
və mədə şirəsinin ifrazı və s.) aiddir. Bioloji əhəmiyyətinə görə reflekslərin
qida (həzm), tənəffüs, müdafiə, cinsiyyət, səs, orientasiya, lokomator, poznotonik və
s. növləri vardır. Mərkəzi sinir sisteminin şöbələrinin refleksdə iştirak
etməsindən asılı olaraq onun
spinal (onurğa beyin neyronları iştirak edir),
bulbar (uzunsov beyin iştirak edir),
mezensefal (orta beyin iştirak edir),
diensefal (aralıq beyni iştirak edir) və
kortikal (böyük beyin yarımkürələrinin
iştrakı ilə gedir) növləri ayırd edilir. Reseptorların (sinir uclarının) yerləşmə
yerinə görə isə reflekslər
