G. A. Xudoynazarova yuqori molekulyar birikmalar

Zaharli va o’yuvchi modda bilan ishlash qoidalari

1. 
   Zaharli va o’tkir hidli moddalar bilan ishlashda ish havoni tortib oluvchi mo’rili shkafda bajarilishi kerak. Ishlash oldidan mo’rili shkaf vintilyatorini ishga solib, shkaf ichidagi havoni doimo tozalab turish zarur.
   
2. 
   Zaharli va o’yuvchi moddalarni qo’l bilan ushlash yaramaydi, aks holda, talaba teri orqali zaharlanishi mumkin.
   
3. 
   Metall holidagi simobni to’kib yubormaslik kerak, chunki uning bug’i havoni zaharlaydi. Simob bilan qilinadigan ish tunuka idish ustida olib borilishi lozim, to’kilgan simobni tozalab terib olish, qolgani ustiga oltingugurt sepib qo’yish zarur.
   
4. 
   Konstentrlangan sulfat kislotani suyultirish kerak bo’lsa, suvni kislotaga emas, balki kislotani suvga jildiratib qo’yish kerak, aksincha qilinsa, kislota sachrashi, idish esa sinib ketishi mumkin. Terining kislota tegib kuygan joyini oldin juda ko’p suv bilan yuvib so’ngra soda eritmasi bilan chayish kerak.
   

3

5. 
   Terining ishqor tegib kuygan joyini oldin suv bilan yaxshilab yuvish, so’ngra suyultirilgan sirka kislota bilan chayish kerak.
   
6. 
   Terining organik moddalarda kuygan joyini ko’p miqdorda organik erituvchilar (spirt, benzol) bilan tozalash kerak.
   
7. 
   Brom bilan ishlashda uni hidlamaslik va undan ko’zni uzoqroqda tutish kerak. Brom teriga tushmasligi lozim, chunki u terini juda tez va qattiq kuydiradi.
   
8. 
   Zaharli va o’yuvchi moddalarni maydalashda ko’zoynak taqib olish va rezina qo’lqop kiyish zarur.
   
9. 
   Zaharli va o’yuvchi moddalar bilan ishlab bo’lgandan keyin qo’lni sovunlab yuvish va ish joyini yaxshilab tozalash zarur.
   
10. 
    Metall holidagi natriyni kerosin ichida saqlash kerak. Uni suvdan ehtiyot qilib qog’oz ustida kesish va bu qog’ozni tunuka ustida yoqib borish zarur. Metall holidagi natriyning qoldiqlarini axlat qutisi yoki boshqa yerga tashlamay, kerosin ichida saqlash kerak. Natriyning mayda qoldiqlarini spirtga oz-ozdan solib, eritib yuborish zarur.
    
11. 
    Moy hammomi bilan ishda uning haroratini termometr bilan tekshirib turish kerak. Moyni o’t olish haroratigacha qizdirish yaramaydi. Qizib turgan moy ustiga suv tomchisi yoki reaksiya suyuqligi to’kilmasligi zarur, aks holda moy sachrashi va hatto, yonib ketishi ham mumkin.
    

1.