Sifrlash (Encryption): Asosiy ma'lumotlar (masalan, xabarlar yoki fayllar) shifrlanadi. Shu bilan birga, ruxsat berish shartlari, xususiyatlar yoki atributlar kiritiladi. Shifrlanayotgan ma'lumot faqat o'zgartirilgan ruxsat shartlariga javob berish uchun faqat mavjud foydalanuvchilar tomonidan oqiladi.
Deshifrlash (Decryption): Ma'lumotga ruxsat berish shartlariga mos keladigan shaxslar o'zlariga xos maxfiylik kaliti (private key) olishadi. Ular bu maxfiylik kaliti orqali shifrlangan ma'lumotni olishadi va undan foydalanadilar.
Bu usul kriptografiyada xavfsizlik va maxfiylikni ta'minlashda yordamchi bo'lib, odamlarga ma'lumotlarni faqat ruxsat berilgan shartlarga asoslangan holda ko'rish imkonini beradi. Attribute-based encryption, shaxsiy ma'lumotlarni himoya qilishda, ta'sirli, yopiq va shu bilan birga, aniqlikni saqlashda yordam beradi.
Gamomorfik Shifrlar va Attributga Asoslangan Shifrlash O'rtasidagi Munosabat:
Gamomorfik shifrlar va attributga asoslangan shifrlash, ma'lumotlarni himoya qilishda mo'ljallangan ikkita turli shifrlash usulidir. Gamomorfik shifrlash, algoritmik jarayonlarni ishlatib ma'lumotlarni himoya qilishda hisob-kitoblarni ishlatadi. Biroq, attributga asoslangan shifrlash, ma'lumotlarni amaliyotda mavjud sharoitlarga muvofiq himoyalashni ta'minlaydi.
Shuningdek, gamomorfik shifrlar, matematik algoritmalar asosida kodlash va bu algoritmalardan kelib chiqadigan kriptografik protokollar orqali ma'lumotlarni himoya qiladi. Ularning mukammal va xavfsiz bo'lishi uchun algoritma va kalit so'zlarni himoya qilish kerakdir.
Boshqacha, attributga asoslangan shifrlash, ma'lumotlarni shart-sharoitlarga bog'liq ravishda himoya qiladi. Misol uchun, ma'lumotlar faqat ma'lum bir joyda, ma'lum bir vaqt o'qilganda yoki ma'lum bir imkoniyatni o'rganishda ochiq bo'lishi mumkin.
Bu shifrlash usullari, mahalliy sharoitlar, maqsadlar va foydalanuvchilar uchun qo'llaniladigan mavjud shifrlash protokollarini yaratishda o'zaro qo'llaniladi. Ularning foydalanish mavzusidagi tahlil va mustaqil qaror qabul qilish kerak.
Xulosa: men bu taqdimotni qilish mobaynida Shifrlash turlarihaqida yana bir bor malumotlarni o’qib o’rganib chiqdim. Ayniqsa Gamomorfik Shifrlar va Attributga Asoslangan Shifrlash O'rtasidagi Munosabat menga juda katta yangilik bo’ldi.
Foydalanilgan Adabiyotlar:
1. "Applied Cryptography: Protocols, Algorithms, and Source Code in C" - Bruce Schneier
2. "Network Security Essentials: Applications and Standards" - William Stallings
3. "Cryptography and Network Security: Principles and Practice" - William Stallings
4. "Security Engineering: A Guide to Building Dependable Distributed Systems" - Ross Anderson
5. "Web Application Hacker's Handbook: Finding and Exploiting Security Flaws" - Dafydd Stuttard va Marcus Pinto
