Bolsman taqsimoti — ideal gaz zarralarining tashqi kuch maydoni (mas, tortishish maydoni) da energiyalari Ye boʻyicha muvozanatli taqsimlanishi; taksimlanish funksiyasi f=erE/kl orqali aniqlanadi, bunda Ye — zarralarning kinetik va potensial energiyalari yigʻindisi, T — mutlaq tra, k — Bolsman doimiysi. Bolsman taqsimoti zarralarning tezliklari boʻyicha Maksvell taqsimotining L. Bolsman tomonidan topilgan umumiy xulosasidir
Bu tushunchа enеrgiyaning erkinlik dаrаjаlаri bo‘yichа, tеng tаqsimlаnish qоnuni yoki ko‘p аdаbiyotlаrdа Bоlsmаnning enеrgiyaning erkinlik dаrаjаsi bo‘yichа tеng tаqsimlаnishi hаqidаgi tеоrеmаsi hаm dеyilаdi. Mоlеkulаning bаrchа erkinlik dаrаjаsigа to‘gri kеlаdigаn o‘rtаchа kinеtik enеrgiyasini hisоblаsh uchun quyidagi fоrmulаdаn fоydаlаnаmiz:
Endi gaz tashqi maydonda masalan, og‘irlik kuchi maydonida bulsin. Bu holda gazning bosimi hamma yerda har xil bo‘ladi. Bu holni L.Bolsman o‘rgangan va gaz molekulalarining og‘irlik kuchi maydonida taqsimlanishi uchun shunday formula chiqargan:
