Gazlarda elektr toki. Reja



Yüklə 0,98 Mb.
səhifə8/8
tarix30.09.2023
ölçüsü0,98 Mb.
#150948
1   2   3   4   5   6   7   8
1-MA\'RUZA

2. Gazdan elektr tok o’tishi (elektr razryad) jarayonida ham plazma hosil bo’ladi. Gaz razryadli plazma elektronlar va ionlar gaz razryadni vujudga keltirayotgan elektr tok manbaidan doimo energiya olib turadi. Natijada ioilar va elektronlarning temperaturalari keskin farq qiladi, chunki elektronlar elektr maydonda ko’proq tezlashadi. Masalan, yolqin razryadda elektronlar temperaturasi 10000 K bo’lsa, ionlar temperaturasi 2000 K dan ortmaydi.

  • 2. Gazdan elektr tok o’tishi (elektr razryad) jarayonida ham plazma hosil bo’ladi. Gaz razryadli plazma elektronlar va ionlar gaz razryadni vujudga keltirayotgan elektr tok manbaidan doimo energiya olib turadi. Natijada ioilar va elektronlarning temperaturalari keskin farq qiladi, chunki elektronlar elektr maydonda ko’proq tezlashadi. Masalan, yolqin razryadda elektronlar temperaturasi 10000 K bo’lsa, ionlar temperaturasi 2000 K dan ortmaydi.
  • Erning ionosferasidagi plazma Quyosh nurlanishi tufayli atmosferadagi gaz molekulalarining fotoionlashuvi natijasida vujudga keladi. Shuning uchun plazmaning bu turi gaz razryadli plazmadan farq qiladi.
  • Plazma zarralari, huddi oddiy gaz molekulalariga o’hshash betartib harakatda bo’ladi. Lekin neytral molekulalardan tashkil topgan oddiy gazdan farqli ravishda plazma radiotulkinlarni qaytaradi.

Plazmaning eng asosiy xususiyati – uning kvazineytralligidir. Kvazineytrallik tushunchasi bilan elektronlar na bir xil ionlardan iborat bo’lgan plazma misolida tanishaylik. Bunday plazmada elektronlarning issiqlik harakat tezliklari ionlarnikidan kattaroq bo’ladi. Shuning uchun elektronlar plazmadan tezroq chiqib ketishi va natijada plazmada ionlar miqdorining ortib ketishi tufayli elektr maydon vujudga kelishi lozim edi. Lekin plazmada katta elektr maydonlar vujudga kelmas ekan. Buning sababi quyidagida: plazmaning biror qismida ionlarning to’planib qolishi natijasida vujudga kelgan elektr maydon chiqib ketayotgan elektronlarga tormozlovchi ta’sir ko’rsatadi, so’ng ularni orqasiga qaytaradi. Shu tarzda elektronlarning tebranma harakati vujudga keladi.

  • Plazmaning eng asosiy xususiyati – uning kvazineytralligidir. Kvazineytrallik tushunchasi bilan elektronlar na bir xil ionlardan iborat bo’lgan plazma misolida tanishaylik. Bunday plazmada elektronlarning issiqlik harakat tezliklari ionlarnikidan kattaroq bo’ladi. Shuning uchun elektronlar plazmadan tezroq chiqib ketishi va natijada plazmada ionlar miqdorining ortib ketishi tufayli elektr maydon vujudga kelishi lozim edi. Lekin plazmada katta elektr maydonlar vujudga kelmas ekan. Buning sababi quyidagida: plazmaning biror qismida ionlarning to’planib qolishi natijasida vujudga kelgan elektr maydon chiqib ketayotgan elektronlarga tormozlovchi ta’sir ko’rsatadi, so’ng ularni orqasiga qaytaradi. Shu tarzda elektronlarning tebranma harakati vujudga keladi.

Naorat savollari

  • Naorat savollari
  • 1. Gaz razryadi deb nimaga aytiladi?
  • 2. Ionlar nima?
  • 3. Zarbdan ionlanish nima?
  • 4. Ikkilamchi electron emissiyani tushintiring?
  • 5. Fotoionlanish hodisasini tushintiring?

ETIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

  • ETIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

Yüklə 0,98 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin