Gazlarda elektr toki. Reja

Shuning uchun ham gazdagi (ionlashish jarayoniga sababchi bo’lgan tashqi faktorni ionizator (ionlashtiruvchi) deb ataladi.

• Shuning uchun ham gazdagi (ionlashish jarayoniga sababchi bo’lgan tashqi faktorni ionizator (ionlashtiruvchi) deb ataladi.
• Ionlanish jarayoni bilan bir qatorda gazda rekombinatsiya jarayoni ham sodir bo’ladi. Rekombinatsiya ionlanishga teskari jarayon bo’lib, bunda musbat va manfiy ionlarning yoki elektron va musbat ionning to’qnashuvi natijasida neytral molekulalar hosil bo’ladi.
• Shunday qilib, gazlarda ionlanish jarayonida manfiy zaryad tashuvchilar (elektronlar va manfiy ionlar) hamda musbat zaryad tashuvchilar (musbat ionlar) teng miqdorda hosil bo’ladi, rekombinatsiya jarayonida esa teng miqdorda yo’qoladi.

Ionizator ta’sirida gazning birlik hajmida birlik vaqtda n dona musbat va n– dona manfiy zaryad tashuvchilar vujudga kelayotgan bo’lsin. Odatda nn– bo’lganligi uchun, oddiygina qilib, n juft zaryad tashuvchilar vujudga kelyapti, deylik.

• Ionizator ta’sirida gazning birlik hajmida birlik vaqtda n dona musbat va n– dona manfiy zaryad tashuvchilar vujudga kelayotgan bo’lsin. Odatda nn– bo’lganligi uchun, oddiygina qilib, n juft zaryad tashuvchilar vujudga kelyapti, deylik.
• Rekombinatsiya jarayoni tufayli n juft ion kamayayotgan bo’lsin. Elektr maydon tufayli musbat zaryad tashuvchilar manfiy zaryadlangan N elektrodga, manfiy zaryad tashuvchilar esa musbat zaryadlangan M elektrodga tortiladi va ularda neytrallanadi. Buning natijasida n juft ionlar kamayotgan bo’lsin. U holda gazning birlik hajmida birlik vaqtda kamayayotgan ionlarning umumiy soni
• nnn (1.1) ifoda bilan aniqlanadi.

Bu ifodadagi qo’shiluvchilarning hissalari elektr maydonga bog’liq. Ikki chegaraviy holni ko’raylik.

• Bu ifodadagi qo’shiluvchilarning hissalari elektr maydonga bog’liq. Ikki chegaraviy holni ko’raylik.
• 1. Elektrodlarga berilgan kuchlanishning ancha kichik qiymatlarida, ya’ni kuchsiz elektr maydonlarda ionlar asosan rekombinatsiya tufayli kamayadi (n>>n). Lekin bir qism ionlar elektr maydon tufayli qarama-qarshi zaryadlangan elektrodlarga etib boradi va kuchsiz elektr tokni vujudga kelishiga sababchi bo’ladi. Elektr maydon ta’sirida musbat va manfiy zaryad tashuvchilar mos ravishda quyidagi tezliklar bilan harakat qiladi:
• vuE, v–u–E, (1.2) bu ifodalarda E – elektr maydon kuchlanganligi, u va u– lar esa mos ravishda musbat va manfiy zaryad tashuvchilarning harakatchanliklari.