GiRİŞ canliliğin tanimi

1-
8 Büyütme
 
Büyütme, alan ya da “hacim”de bir değişme değil, uzunluk gibi tek bir yöndeki 
büyültmeye dayanır. Eğer bir mikroskobun 100X büyütmesi varsa, 1 mm uzunluğundaki 
bir çizginin görüntüsü 100 mm uzunlukta belirecektir. Bir görüntünün alanı, büyütmenin 
karesiyle artmaktadır. Örneğin, 1mm X 1 mm karelik bir görüntü 100 mm X 100 mm 
olacaktır. Yani bir mm² alana sahip karenin görüntüsü 10.000 mm²’dir. 
Bileşik bir mikroskopta toplam büyütme, objektifin büyütme gücü ile okülerin büyütme 
gücünün çarpımı ile bulunur. Öğrenci mikroskoplarında, yüksek büyütmeli objektifin 
büyütme gücü çoğunlukla 43X ve okülerinki de 10X’dir. Yüksek büyütmeli objektifin 
kullanılmasıyla mikroskobun toplam büyütme gücü 43X10 ya da 430X’dir.
1-9
Çözünürlük
 
Mikroskop objelere ayrıntı katmaz, sadece var olan ayrıntıları insan gözünün 
seçebileceği kadar birbirinden ayırır. Birbirine çok yakın iki ince nokta yalın gözle bir tek 

---

11 
nokta gibi görünür. Bu iki nokta, mikroskop altında birbirinden uzakta, bağıntısız olarak 
görünür.
Bir mikroskobun birbirine çok yakın iki noktayı ayrı görüntüler olarak gösterme 
yeteneğine 
çözünürlük
ya da 
çözme gücü
denir. Çözünürlük, bir görüntünün keskinliği 
için başka bir terimdir. Bir mikroskobun büyütme gücü, çözme gücünd
en
bağımsız arttırılmaz. Yalnız büyütme arttırılırsa, görüntü büyür ancak daha fazla ayrıntı 
yakalanamaz. Sonuçta küçük karışmış noktalar, yalın olarak büyük karışmış 
noktalar olur.
Bir mikroskobun çözme gücü, bir noktaya kadar merceklerin duyarlığı ve niteliğine 
bağlı olmaktadır. Bununla birlikte, herhangi bir optik mercek sisteminin çözme gücünün 
bir sınırı vardır. Bir optik mikroskop uzaklıkları 0.2 mikrometreden daha az olan iki 
noktayı birbirinden ayıramaz. Çözme gücünün bu sınırı ışık özelliklerini
n bir sonucudur. 
Işık bu kadar küçük bir aralıkla değiştirilmez ve bu aralıkla ilgili hiçbir bilgi taşımaz. Bu iki 
nokta tam bir nokta kadardır. Işığın bu özelliği, optik mikroskoplarla yeni hücre 
yapılarının bulunmasına bir sınırlandırma getirir. Bu sınırlandırma, elektron 
mikroskobunun geliştirildiği 1930’lu yıllara kadar var olmuştur.