GiRİŞ canliliğin tanimi
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
16-9 Partenogenez
Sperma ile birleşme olmaksızın, döllenmemiş bir yumurtadan bir ergin hayvanın gelişmesine partenogenez denir. Doğada, arıları, yabanarılarını, mazı arılarını, afidleri (bitki bitleri), ba zı karıncaları içeren pek çok böcekte ve rotifera ve diğer mikroskob ik hayvanlarda meydana gelir. Örneğin, arılarda, kraliçe arı yalnız bir defa çiftleşir. Daha sonra döllenmiş ve döllenmemiş yumurtalar koyabilir. Döllenmemiş yumurtalardan bal yapmayan iğnesiz erkek arılar, döllenmiş yumurtalardan ise dişi işçi arılar ya da kraliçeler meydana gelir. Burada, eşey, isteğe bağlı olarak kraliçe arı tarafından belirlenir. Haploid kromozoma sahip erkek arıların eşey organlarında mayoz bölünme oluşmaz. Bir hücrede n ekvatoryal bölünme ile yalnız iki sperma meydana gelir. Dişi afidler ilkbahar ve yaz boyunca partenogenez ile ürer. Sonbaharda, yumurtalardan erkek ve dişiler meydana gelir. Bu böcekler çiftleşir ve dişiler ilkbaharda açılan döllenmiş yumurtalarını koyar . 17 HAYVANLARDA GELİŞME EMBRİYO GELİŞİMİ 17-1 Dilinim Hayvanlarda döllenme, sonuçta olgun bir organizma oluşumuna neden olan karmaşık olaylar dizisini başlatır. Bu olaylar gelişme olarak gösterilir. Gelişimin erken evrelerinde, organizma embriyo olara k adlandırılır. Embriyo gelişimini inceleyen bilim dalına embriyoloji denir. Pek çok farklı embriyonik gelişim modelleri olmakla birlikte, hayvanlarda, izlenen temel işlemler çoğunlukla aynıdır. Bu işlemler bölünme, gelişme ve farklılaşmayı içerir. Döllenm eden sonra, zigot, dilinim olarak bilinen bir dizi hücre bölünmesine başlar. Dilinim sırasında, döllenmiş yumurta mitozla iki hücreye bölünür. Bu iki hücreden her biri yeniden bölünerek, dört hücre üretilir. Bu dört hücre sekiz hücreye bölünür ve bu şekild e devam eder. Dilinim sırasında, hücreler büyümez, böylece her bölünmede hücre büyüklüğü azalır. Bir türün yumurtaları, erişkin organizmanın ortalama bir hücresinin çoğunlukla pek çok katı büyüktedir. Dilinim, gelişen embriyo hücrelerinin büyüklüğü, ergin organizma hücre büyüklüğüne ininceye kadar devam eder. Bu yolla, dilinim, döllenmiş tek bir yumurtayı pek çok küçük hücreye dönüştürür. Dilinimin başlangıç bölünmeleri somut bir hücre topu oluşumu ile sonuçlanır. Bu evrede embriyo morula adını alır. Dilinim devam ettikçe, hücreler oyuk bir küre oluşturarak, yeni bir düzenleme geçirirler. Kürenin hücre katmanı çoğunlukla sadece bir hücre kalınlığındadır. Küre oyuğu sıvı ile doldurulur. Bu evrede embriyo Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|