Glikoliz veya nükleotid metabolizmasındaki enzim eksiklikleri eritrosit enerji üretiminde azalmaya neden olur
tarix 03.04.2017 ölçüsü 445 b. #13347
Glikoliz veya nükleotid metabolizmasındaki enzim eksiklikleri eritrosit enerji üretiminde azalmaya neden olur Glikoliz veya nükleotid metabolizmasındaki enzim eksiklikleri eritrosit enerji üretiminde azalmaya neden olur Sonucunda da sitoskeletal yapı ve osmotik basıncı düzenleyen iyon pompalarının koruma kapasitesi bozulmaktadır Embriyolojik gelişim: Kan ve kan elemanları mezodermden gelişir Kan ilk olarak :16-19.günlerde yolk sack’da yapılır Fetal kan yapımı: KC ve dalakta (6.hft’dan sonra) , uzun kemiklerde (12.hft’dan sonra) Çocuk ve yetişkinde: yassı kemiklerde Kan hücrelerinin hepsi stem cell ’den köken alır Nükleus ve mitokondri yoktur Nükleus ve mitokondri yoktur Membranında %40 lipid, %50 protein, %10 karbonhidrat bulunur Membranında Na-K ATPaz ve Ca-Mg ATPaz enzim sistemleri bulunur Esas enerji kaynağı glukozdur %90’nı anaerobik glikoliz (Embden-Meyerhof Yolağı) ile elde edilen ATP’den %90’nı anaerobik glikoliz (Embden-Meyerhof Yolağı) ile elde edilen ATP’den %10’unu ise pentoz fosfat yolundan kaynaklanan NADPH ile elde ederler Eritrositlerin kemik iliğindeki ayırt edilebilen ilk hücresi eritroblasttır Eritrositlerin kemik iliğindeki ayırt edilebilen ilk hücresi eritroblasttır Retikülosite kadar matürasyonu: Eritroblast, proeritroblast, normoblast (Hb sentezi başlar), retikülosit ve eritrosit Üretim için eritropoetin, büyüme faktörleri, demir, folat ve B12 vitaminine gereksinim vardır Eritrositin nükleus ve mitokondrisi yoktur Eritrositin nükleus ve mitokondrisi yoktur Sonuçta bu hücreler, denatüre olmuş veya fonksiyonlarını kaybetmiş proteinlerini tekrar sentezleyemezler Pentoz fosfatlar Pentoz fosfatlar Pentoz fosfat yolu Glukoz glukoz 6-fosfat Hekzokinaz Glikoliz 2 laktat kan dolaşımı Hekzokinaz eksikliği Fosfofruktokinaz eksikliği Fosfogliserat kinaz eksikliği Trioz fosfat izomeraz eksikliği Aldolaz (fruktoz-bifosfat aldolaz) eksikliği Pirüvat kinaz eksikliği Laktat dehidrogenaz enzim yetmezliği Hekzokinaz enzimi glikolitik yolun ilk aşamasında glikoz molekülüne ATP yapısından fosforil grubu aktarır Hekzokinaz enzimi glikolitik yolun ilk aşamasında glikoz molekülüne ATP yapısından fosforil grubu aktarır Fosforilasyon glukozun hücre içinde tutunmasını sağlar. Hekzokinaz karaciğer başta olmak üzere tüm dokularda bulunur Hekzokinaz’ın 4 izozimi bulunur (I-II-III-IV) Hekzokinaz’ın 4 izozimi bulunur (I-II-III-IV) Hekzokinaz I, II ve III izozimlerinin Km (10-6 - 10-4) değerleri, glukokinazın Km (10-2) değerinden daha düşüktür Sadece; karaciğer ve pankreasta bulunur glukoza duyarlıdır fruktozu ise sadece çok yüksek kon- santrasyonlarda fosforlar Fruktoz 6-P’ı Fruktoz 1,6 BP’a çevirmektedir Fruktoz 6-P’ı Fruktoz 1,6 BP’a çevirmektedir M (kas), L (granülositik lökosit) ve F (fibroblast) alt birimlerinden oluşan dört alt birimden oluşur Alt birimlerdeki mutasyonlarda hemolitik anemi ortaya çıkar 3 farklı tipi bulunur (A, B, C) 3 farklı tipi bulunur (A, B, C) En önemli tipi Aldolaz A kaslarda ve çok az miktarda beyinde bulunur Kalıtsal eksikliğinde hemolitik anemi gözlenir Mental değişiklikler gözlenmektedir Mental değişiklikler gözlenmektedir Nörolojik defisitler izlenmektedir Orta derecede hemolitik anemi izlenir. Hemoglobinin 02’ e olan affinitesini düzenler. Hemoglobinin 02’ e olan affinitesini düzenler. 2,3-BPG, hemoglobine bağlanarak oksijene ilgisini azaltmakta ve böylece doku kapillerlerinde oksijen salıverilmekte Eritrositlerde hekzokinaz izoenzimlerinin genetik eksikliği glikolitik yoldaki glikolitik ara ürünlerin düşük konsantrasyonlarda bulunmasına yol açmaktadır Eritrositlerde hekzokinaz izoenzimlerinin genetik eksikliği glikolitik yoldaki glikolitik ara ürünlerin düşük konsantrasyonlarda bulunmasına yol açmaktadır Özellikle 2, 3-BPG nin ön maddesi olan 1,3-BPG nin konsantrasyonu düşer. 2,3-BPG düzeyi azalınca Hb’in oksijene ilgisi artar , anormal yüksek oksijen affinitesi bulunur 2,3-BPG düzeyi azalınca Hb’in oksijene ilgisi artar, anormal yüksek oksijen affinitesi bulunur Dokularda oksijen salınımı zorlaşır Dokularda kullanılabilir oksijenin önemli oranda azalması hemolitik anemiye yol açar X-bağımlı olarak kalıtım gösterir. X-bağımlı olarak kalıtım gösterir. ATP sentezi bozulduğu için mental retardasyon ve anemi gibi sorunlar ortaya çıkar Otozomal dominant kalıtılır Otozomal dominant kalıtılır Hemolitik aneminin en önemli nedenidir Glikolizdeki defektler içinde en sık görülenidir Glikoliz hızı düşer ATP sentezi azalır Anemi meydana gelir Eritrosit mebranındaki ATPaz iyon pompasının aktivitesi azalır Eritrosit mebranındaki ATPaz iyon pompasının aktivitesi azalır Membran dayanıksız hale gelir Eritrosit şişerek parçalanır Hemolitik anemiye egzersiz intoleransı eşlik eder Glukoz 6-fosfat dehidrogenaz Glukoz 6-fosfat dehidrogenaz 6-fosfoglukonat dehidrogenaz HMP Yolu ile indirgenmiş nikotinamid dinükleotid fosfat (NADPH) ve pentoz fosfatlar sağlanmaktadır HMP Yolu ile indirgenmiş nikotinamid dinükleotid fosfat (NADPH) ve pentoz fosfatlar sağlanmaktadır NADPH eritrositlerde glutatyon metabolizmasında rol oynamaktadır ATP sentezlenmez. Sitoplazmada meydana gelir Glukoz 6 fosfat 6-fosfoglukonat NADP NADPHH Glukoz 6 fosfat 6-fosfoglukonat NADP NADPHH Oksidatif reaksiyonda glukoz 6 fosfat G6PD enzimiyle 6-P Glukonolaktona dönüşür NADPH oluşur Irreversibildir Eritrositlerde nükleus ve ribozom olmadığından dolayı NADPH eldesi HMP yoluna bağlıdır Eritrositlerde nükleus ve ribozom olmadığından dolayı NADPH eldesi HMP yoluna bağlıdır Eritrositlerdeki en önemli fonksiyonu glutatyonu redükte formda tutan NADPH’ın eldesinde görev alan bir enzim olmasıdır Enzim nokta mutasyonları mevcuttur G6PD eksikliğinde NADPH yapılamayaca- ğından GS-SG tekrar GSH haline dönemez G6PD eksikliğinde NADPH yapılamayaca- ğından GS-SG tekrar GSH haline dönemez Hücre oksidan madde ile karşılaşınca Hb okside olur Hb Heinz cisimcikleri halinde çöker ve membrana yapışarak membran stabilitesini bozar ve hemolize yol açar X’e bağlı resesif geçer X’e bağlı resesif geçer Oksidan madde alınımını takiben akut intermitant hemolitik anemi ve sarılık olur YD sarılığına ve anemiye neden olur İntravasküler hemoliz olur Ciddi azalmış aktiviteye sahip G-6-PD varyantları yenidoğanlarda hemolitik anemi nedeni olabilir Ciddi azalmış aktiviteye sahip G-6-PD varyantları yenidoğanlarda hemolitik anemi nedeni olabilir Küçük bir kısmı da kronik hemolize neden olabilir. G-6-PD yetmezliğinde normal koşullarda NADPH yeterli olabilir. Oksidatif etkenler NADPH gereksinimini arttırır. Genellikle akut hemoliz oksidatif stresten sonra görülür Eritrositlerin % 30-50'si kaybolur. İdrar rengi artan hemoglobinden dolayı koyulaşır. Kriz sonrası retikülosit fazlalığına bağlı olarak hatalı yüksek G-6-PD değerleri elde edilebilir. Hemolitik krizden 2-4 ay sonra enzim ölçümü yenilenmelidir. G-6-PD eksikliği olan kişilerin çoğunun hayat süreleri kronik hemolizden kaynaklanan komplikasyonlar nedeni ile kısalır. Bakla da önemli derecede hemoliz oluşturur Favizm bakla yenmesiyle ortaya çıkan ağır hemolitik krizdir Hemolizin en sık nedeni infeksiyonlardır Periferik yaymada; Heinz cisimciği (intrasellüler denatüre hb) Güve yeniği gibi ısırılmış eritrositler görülebilir Glutatyon (GSH), hb ve diğer önemli eritrosit proteinlerini oksidatif hasardan koruyan bir tripeptittir Glutatyon (GSH), hb ve diğer önemli eritrosit proteinlerini oksidatif hasardan koruyan bir tripeptittir Glutatyon sentezinde görevli γ-glutamilsistein sentetaz ve glutatyon sentetazın eksiklikleri nadirdir Ancak eksikliklerinde glutatyon sentezlenemez Oksidan stres arttığında yetersiz glutatyon nedeniyle hemoliz meydana gelmektedir Glutamat + Sistein +ATP Glutamat + Sistein +ATP γ-Glutamilsistein sentetaz γGlutamilsistein glisin + ATP Glutatyon sentetaz Glutatyon + ADP Glutatyon redüktaz veya glutatyon peroksidaz (selenyuma bağlı) eksikliklerinde kronik hemolitik anemi gözlenememiştir Glutatyon redüktaz veya glutatyon peroksidaz (selenyuma bağlı) eksikliklerinde kronik hemolitik anemi gözlenememiştir Glutatyon, glutatyon peroksidaz ile yükseltgenir (GSSH) Eritrositte hidrojen peroksitin (H2O2) suya dönüşmesini sağlayan katalaz, gulutatyon peroksidaz eksikliğinde peroksidatif hasarı engellemektedir Sonuçta NADPH pentoz fosfat yolunda sentezlenmezse glutatyon metabolizması da çalışmaz Sonuçta NADPH pentoz fosfat yolunda sentezlenmezse glutatyon metabolizması da çalışmaz Eritrositteki H2O2’nin detoksifikasyonu sağlanamaz Adenozin deaminaz enzim eksikliği Adenozin deaminaz enzim eksikliği Primidin 5’Nükleotidaz yetmezliği ATPaz yetmezliği ATP ADP AMP ATP ADP AMP Adenozin İnozin Enzim aktivitesi belirgin biçimde arttığında (30-70 kat) eritrositlerde adenozin fosfatların tükenmesine yol açar Enzim aktivitesi belirgin biçimde arttığında (30-70 kat) eritrositlerde adenozin fosfatların tükenmesine yol açar Kronik Hemolitik Anemi ortaya çıkar. Aktivitesindeki artış sonucu hemoliz oluşan tek enzim defektidir Otozomal dominant kalıtılır UMP Üridin UMP Üridin CMP Sitidin dTMP Deoksitimidin Olgun eritrosit , protein yapamadığından RNA’ya gereksinimi kalmamıştır Olgun eritrosit, protein yapamadığından RNA’ya gereksinimi kalmamıştır RNA yıkımı ve primidin nükleotidlerinin hidrolizi gerçekleşemez ise bu nükleotidler eritrosit içinde birikir Glikolitik enzimlerin fonksiyonunu bozar 5’nükleotidaz primidin nükleotidlerinin hidrolizinde rol alan en önemli enzimdir 5’nükleotidaz primidin nükleotidlerinin hidrolizinde rol alan en önemli enzimdir OR geçiş vardır Kronik hemoliz gelişir Sarılık ve safra taşları görülür Kurşun zehirlenmesinde bu enzim inhibe olur ATP'az eritrosit membranı Na-K katyon pompasında bulunur. ATP'az eritrosit membranı Na-K katyon pompasında bulunur. ATP'yi ADP'ye dönüştürür. Nadiren ATP'az eksikliğine bağlı konjenital hemolitik anemi meydana gelir. Lesitin-Kolesterol Acil Transferaz (LCAT, EC 2.3.2.43) Lesitin-Kolesterol Acil Transferaz (LCAT, EC 2.3.2.43) Lesitin Acil Transferaz (LAT, EC 2.3.1.23) Membran lipitlerinin bileşiminde sürekliliğin sağlanmasında görevlidirler Eksikliğinde bazı eritrositik bozukluklar saptanmıştır Plazma enzimi olan ve lesitinden kolesterol açil transferi yapar Plazma enzimi olan ve lesitinden kolesterol açil transferi yapar Eritrosit dış membranındaki lizolesitin/lesitin oranını düzenlemektedir Eritrosit sitoplazmasında lizolesitin lesitine çevrilemez Eritrosit sitoplazmasında lizolesitin lesitine çevrilemez Orta derecede hemolitik anemi görülür Dostları ilə paylaş:
