Go‘daklikdagi psixologik rivojlanish asoslari va xususiyatlari

• Navoiy innovatsion instituti
• Maktabgacha ta`lim fakulteti
• 1-kurs“5” guruh talabasi
• Sayfullayeva gulruhning
• “Bolalar PSIXOLOGIYASI VA PSIXODIAGNOSTIKASI”fanidan

• TAQDIMOTI

Chaqaloqlik davrning psixologik xususiyatlari

CHAQALOQLIK

• (tug‘ilganidan boshlab bir-ikki oylikkacha). Bola ko‘pchilik jonivorlarning bolasiga qaraganda ancha ojiz tug‘iladi. U nisbatan cheklangan xulq-atvor, tashqi olamga moslashishning muqarrar-reflektor shakllari jamg‘armasiga ega bo‘ladi.

Tug‘ma xulq-atvor shakllarining kamligi bola kuchsizligini emas, kuchini tashkil etadi – u deyarli cheksiz aqliy rivojlanish, xulq-atvorning yangi shakllariga ega bo‘lishning yangi tajribalarini o‘zlashtirish imkoniga sohib bo‘ladi.

• Tug‘ma xulq-atvor shakllarining kamligi bola kuchsizligini emas, kuchini tashkil etadi – u deyarli cheksiz aqliy rivojlanish, xulq-atvorning yangi shakllariga ega bo‘lishning yangi tajribalarini o‘zlashtirish imkoniga sohib bo‘ladi.

Chaqaloq rivojlanishining farqli xususiyatlari shuki, uning analizatorlari faoliyati somatik (jismoniy) harakatlarga qaraganda tezroq shakllanadi. Shu asosda munosabat refleksi rivojlanadi va xilma-xil shartli reflektor aloqalari shakllana boshlaydi.

• Chaqaloq rivojlanishining farqli xususiyatlari shuki, uning analizatorlari faoliyati somatik (jismoniy) harakatlarga qaraganda tezroq shakllanadi. Shu asosda munosabat refleksi rivojlanadi va xilma-xil shartli reflektor aloqalari shakllana boshlaydi.

Chaqaloqlik davri oxiri va go‘daklikning boshlanishida «tetiklanish kompleksi» - kattalarnnig paydo bo‘lishiga munosabat bildirish paydo bo‘ladi.

• Chaqaloqlik davri oxiri va go‘daklikning boshlanishida «tetiklanish kompleksi» - kattalarnnig paydo bo‘lishiga munosabat bildirish paydo bo‘ladi.

Terisi nozik, salga shikastlanadigan bo’lib, sinchiklab parvarish qilishni talab etadi. Dastlabki 3-4 oyda ter bezlari faoliyati sust bo’ladi, bu esa issiqlik regulyastiyasini yomonlashtiradi, harorat o’zgarganida bola salga issiqlab ketishi yoki sovkotishi mumkin.

• Terisi nozik, salga shikastlanadigan bo’lib, sinchiklab parvarish qilishni talab etadi. Dastlabki 3-4 oyda ter bezlari faoliyati sust bo’ladi, bu esa issiqlik regulyastiyasini yomonlashtiradi, harorat o’zgarganida bola salga issiqlab ketishi yoki sovkotishi mumkin.

Bola yarim yoshligida, ayniqsa, yuzda teri osti yog` qavati yaxshi rivojlanadi. Go’daklik davrida suyaklarida kalstiy tuzlari sekinasta to’planib, bir kadar qattik bo’lib qoladi. Tog`aylar sohasida suyaklanish nuktalari paydo bo’ladi.Katta liqildoq kechi bilan 1-1,5 yoshga borib, yopiladi. Kalla suyaklari ora" lig`idagi choklar 3-4 oyga borib sekin-asta zichlashadi. Bola noto’g`ri parvarish kilinsa, sof havoda kam bo’lsa, skeletning shakllanishi buziladi, bu xol bolada raxit va boshqa kasalliklarning paydo bo’lishiga olib kelishi mumkin.

• Bola yarim yoshligida, ayniqsa, yuzda teri osti yog` qavati yaxshi rivojlanadi. Go’daklik davrida suyaklarida kalstiy tuzlari sekinasta to’planib, bir kadar qattik bo’lib qoladi. Tog`aylar sohasida suyaklanish nuktalari paydo bo’ladi.Katta liqildoq kechi bilan 1-1,5 yoshga borib, yopiladi. Kalla suyaklari ora" lig`idagi choklar 3-4 oyga borib sekin-asta zichlashadi. Bola noto’g`ri parvarish kilinsa, sof havoda kam bo’lsa, skeletning shakllanishi buziladi, bu xol bolada raxit va boshqa kasalliklarning paydo bo’lishiga olib kelishi mumkin.

6-8 oylikda tish chiqa boshlaydi, dastlab, pastki markaziy kurak tishlar, keyin yukoriga markaziy, so’ng yon tomondagi, yil oxiriga borib, pastki yon tomondagi kurak tishlar ham chiqadi. Bola bir yasharligida 8 ta tish bo’lishi kerak. Tish chiqishi normal, hech qanday kasallik alomatlarisiz kechadi, ba’zan, tishi chikayotgan bola injiq bo’lib qoladi; darmonsizlanish, uyqusizlik, harorat ko’tarilishi, ich ketishi va boshqalar kuzatilishi mumkin.

• 6-8 oylikda tish chiqa boshlaydi, dastlab, pastki markaziy kurak tishlar, keyin yukoriga markaziy, so’ng yon tomondagi, yil oxiriga borib, pastki yon tomondagi kurak tishlar ham chiqadi. Bola bir yasharligida 8 ta tish bo’lishi kerak. Tish chiqishi normal, hech qanday kasallik alomatlarisiz kechadi, ba’zan, tishi chikayotgan bola injiq bo’lib qoladi; darmonsizlanish, uyqusizlik, harorat ko’tarilishi, ich ketishi va boshqalar kuzatilishi mumkin.

Muskul sistemasi hali etarli rivojlanmagan bo’ladi, lekin go’dak o’sa borgani sari u tobora takomillashib, birmuncha kuchli, chidamli bo’lib koladi. 3-4 oyga borib, muskullar kamrok bukiladi, shu boisdan go’dakning bukilgan qo’l va oyoklari yozila borib, qad-komati sekin-asta o’zgaradi. Bolani muntazam badantarbiya kildirilganda muskullari juda to’g`ri va bekamu ko’st rivojlanadi.

• Muskul sistemasi hali etarli rivojlanmagan bo’ladi, lekin go’dak o’sa borgani sari u tobora takomillashib, birmuncha kuchli, chidamli bo’lib koladi. 3-4 oyga borib, muskullar kamrok bukiladi, shu boisdan go’dakning bukilgan qo’l va oyoklari yozila borib, qad-komati sekin-asta o’zgaradi. Bolani muntazam badantarbiya kildirilganda muskullari juda to’g`ri va bekamu ko’st rivojlanadi.