Green Butterflies

u o'zini bilish orqali olam mohiyatini anglashga 
yo'l ochishi mumkin, degan boya yotibdi. Shu
ma'noda, 
inson 
o'zini 
tashqi olamdan 
ajratib, alohida bir mo''jiza va tadqiqot mavzui 
sifatida o'rganishga harakat qila boshlagan 

---

Free Powerpoint Templates 
Page 5
paytdan buyon uni o'ylantirib 
kelayotgan 
Free 
Powerpoint Template
muammolardan
s 
biri 
ongning mohiyati,
Page 
uning kelib chiqishi 
masalasidir.
Shu nuqtai nazardan qaraganda, ongning tabiatini anglash masalasi 
- eng qadimiy falsafiy masalalardan biri, deyish mumkin. Garchand 
ong va uning turli xususiyatlari insonga xos hodisa sifatida 
psixologiya, adabiyot, sotsiologiya kabi fanlarning 
tadqiqot mavzui doirasiga kirgan bo'lsa-da, ongning 
mohiyati, uning turli ko'rinishlari o'rtasidagi munosabat 
kabi 
masalalarni 
o'rganish 
bilan 
aynan 
falsafa 
shubullanadi.
Ongning mohiyati masalasi eng qadimiy muammolardan 
biri ekan, uni anglash jarayonida turli xil javoblar 
bo'lganligi tabiiy. Bu savolga eng qadimiy javob diniy va 
mifologik qarashlar doirasida berilgan.

---

6
Ongni diniy tushunish uni ilohiy hodisa, xudo yaratgan mo''jiza 
tarzida talqin qilishga asoslanadi. Ko'pgina dinlarda inson ongi 
buyuk ilohiy aqlning mittigina aks etishi, uning namoyon bo'lish 
shakli tarzida tavsiflanadi. Inson tanasidagi ruh bizning istak va 
fikrlarimizning tashuvchisidir.

---

Page 7
• . Jon o'lishi bilan ong ham o'ladi. Bunday qarashlarning 
ildizi juda qadimiy bo'lsa-da, ular hamon o'zining ko'plab 
tarafdorlariga ega. Zero, u olam va odamning 
yaratilganligi masalasi bilan bevosita bobliqdir. Kimda-kim 
olam va odam yaratilganligini tan olar ekan, ong ham 
yaratganning qudrati ekanligini tan olishi tabiiy.
Ong moddiylikning miyada aks etishi deb tushunishda, 
uning mohiyati inson tanasi faoliyati bilan boblab talqin 
etiladi. Bunday qarashlar ham qadimiy ildizlarga ega. XVIII 
asrga kelib ongni bevosita inson miyasi faoliyati bilan 
boblashga harakat qilgan qarashlar ham shakllandi. Ayni 
paytda materialistik yo'nalish nomini olgan bunday 
yondashuvlar doirasida ongning mohiyatini buzib talqin 
qilish hollari ham paydo bo'lgan. F
alsafa tarixida «Vulьgar 
materializm» deb nom olgan oqim namoyandalarining 
qarashlari bunga misol bo'la oladi. Ularning fikricha, xuddi 

---

Free Powerpoint Templates 
Page 8
jigar safro ishlab chiqargani kabi, miya ham ongni ishlab 
chiqaradi. Bunday yondashuv natijasida ong ideal emas, 
balki moddiy hodisa, degan xulosa chiqadi. Vaholanki, 
safroni ko'rish mumkin, ammo ongni ko'rib ham, ushlab 
ham, o'lchab ham bo'lmaydi.
Free Powerpoint Template

s
 
• 

Inson biologik va ijtimoiy harakatning tashuvchisi ekan, harakat shakllari 
o'rtasidagi uzviy aloqadorlikni, uning yuqori shakllari quyi shakllariga 
bobliqligini, tayanishini, ulardan o'sib chiqishini unutmaslik lozim. Boshqacha 
aytanda, ular o'rtasida uzviy aloqadorlik mavjud.
Ong tarixi Quyosh sistemasi va unda millionlab yillar davomida sodir bo'lgan 
o'zgarishlardan ham ayricha olib qaralishi mumkin emas. Aynan mana shu 
jihatdan olganda, ongning shakllanishini kosmik hodisa sifatida qarash ham 
mumkin.
Inikos shakllari evolyutsiyasi va ong. Ong in'ikosning oliy shaklidir. Xo'sh, 
in'ikos deganda nima tushuniladi. In'ikos muayyan ta'sir natijasida paydo 
bo'ladi. Buning uchun esa, hech bo'lmaganda, ikkita ob'ekt bo'lishi va ular 
o'rtasida o'zaro ta'sir bo'lishi lozim. Eng umumiy ma'noda, har qanday 
predmetlarning u bilan ta'sirlashuvda bo'lgan boshqa predmetlarning ta'sirini 
muayyan tarzda aks ettirishi bilan bobliq xossasiga in'ikos deyiladi. 

---

Free Powerpoint Templates 
Page 9
• Shu bilan birga, notirik tabiatda in'ikos passivligi, tirik 
tabiatda esa, faolligi bilan ajralib turadi. Tirik tabiatda 
in'ikos tashqi ta'sir natijalaridan faol foydalanishni keltirib 
chiqaruvchi axborotli in'ikos shaklini oladi.
Ayni paytda axborotli in'ikosning o'zi tirik tabiatning har 
bir darajasida yanada murakkablashib, o'ziga xoslik kasb 

---

Free Powerpoint Templates 
Page 10
etadi. Mana shunday murakkablashuv jarayoni psixik 
in'ikosning shakllanishiga zamin yaratdi. Aynan psixik 
in'ikos darajasida voqelikka aktiv munosabat ham 
shakllanadi, in'ikosning ilgarilab borishidan esa, o'z 
navbatida, uning o'ziga xos, yuqori shakli bo'lgan ongning 
paydo bo'lishiga imkoniyat yaratdi. 

---

Free Powerpoint Templates 
Page 11
• 
2
.Ong va miya. Inson 
miyasi nozik, murakkab 
tuzilishga ega bo'lgan tizimdir. 
Aynan uning murakkabligi ong 
paydo bo'lishi mumkinligining 
asosiy shartidir. Bunday holat 
ham uzoq davom etgan 
evolyutsiyaning tabiiy hosilasidir.
Ammo yuksak darajada tashkil 
topgan miyaning o'zi ham hali ong 
paydo bo'lishi uchun yetarli 
emasligini unutmaslik lozim. Bu 
miya normal funksional faoliyat 
ko'rsatishi zarur. Va nihoyat, 
normal funksional faoliyat 
ko'rsatuvchi miya sohibi ijtimoiy 
munosabatlarga tortilgan bo'lishi 
shart 

---

Free Powerpoint Templates 
Page 12
• 
Shu o'rinda vulьgar materialistlar qarashlariga 
yana bir marta murojaat qilish lozim. Agar ular 
haq bo'lganida edi, hayvonot olamiga tushib 
qolgan inson bolalarida ham ong shakllangan 
bo'lishi kerak edi. Ular hayvonlar orasida 
bo'lganida ham jigar safro ishlab chiqaraveradi. 
Ammo, miya ongni ishlab chiqarmaydi. Bundan 
ongning ijtimoiy-ruhiy hodisa ekanligi va u faqat 
jamiyatdagina shakllanishi mumkinligi haqidagi 
xulosa kelib chiqadi.
• 
3
.Ong va ruhiyat (psixika). Ong psixik 
in'ikosning o'ziga xos, yuksak shaklidir. Ammo, 
bu psixika va ong tushunchalarini aynanlashtirish 
uchun asos bo'la olmaydi. Negaki, psixika 

---

Free Powerpoint Templates 
Page 13
hayvonlarga ham xosdir. Gap inson psixikasi 
haqida ketganda ham, u ong tushunchasiga 
nisbatan keng qamrovlilik kasb etishini 
unutmaslik lozim. Z. Freyd fikricha, psixika 
ongsizlik, ong osti hodisalarini va ongning o'zidan 
iborat uch qatlamdan tashkil topgan. Inson hayoti 
va faoliyatida ong bilan bir qatorda ongsizlik va 
ong osti hodisalari ham muhim ahmiyatga ega.
• Psixologlar fikricha, inson 
farzandining kamol topa 
borishi bilan bir qatorda 
ko'plab funksiyalar ong 
nazorati ostidan chiqib 
avtomatik xarakter kasb 
etishi bilan xarakterlanadi. 

---

Free Powerpoint Templates 
Page 14
Aytaylik, birinchi marta mashinaga o'tirganimizda, birinchi 
marta surat olayotganmizda deyarli barcha harakatlarimiz 
ongning qattiq nazorati ostida bo'ladi. Vaqt o'tishi bilan 
esa ko'pgina harakatlarni ongsiz tarzda, anglamagan 
holda bajara boshlaymiz. Bunday holat inson faoliyatining 
xilma-xil sohalari, yo'nalishlarida, ularga ongning faol 
tarzda aralashishini, ya'ni qayta faoliyatni o'z nazoratiga 
olishi mumkinligini inkor etmaydi. 
• 
. Xatti-harakatlarning ongsizlik sohasiga ko'chishi 
bir tomondan ong «yuki» ning yengillashiga 
xizmat qilsa, boshqa tomondan, ongning asosiy 
kuchi, qu
vvati, «diqqati»ni, inson hayoti uchun 
muhim bo'lgan harakat, jarayonlarga qaratilishiga 
imkoniyat yaratadi.

---

Free Powerpoint Templates 
Page 15
Ongsizlik doirasiga ong nazoratidan tashqarida 
qolgan sezgi, tasavvur, instinkt va intuitsiya kabi 
hodisalar ham kiradi. Ana shu xususiyatlarni 
inobatga oladigan bo'lsak, ongsizlik ong 
mavjudligi va rivojlanishining tabiiy sharti deyish 
mumkin. Ong osti hodisalari ham psixik 
jarayonlarning muhim bo'binidir. 
• 
Z. Freyd fikricha, ular ongsizlik bilan ong 
o'rtasidagi chegaraviy sohadir.

---

Free Powerpoint Templates 
Page 16
«Gap tagida- gap bor, kosa tagida- nim kosa» 
naqlida ong ostiga xos bo'lgan xususiyatlar 
ifodalangan, deyish mumkin. Negaki, har 
qanday faoliyatimizda ayni vaqtda biz uchun 
ahamiyati bo'lmagan holatlar bo'ladi. Ammo, bu 
ular kuzatishdan, nazoratdan chetda qoladi, 
degani emas. Biz uchun ahamiyatli xarakter 
kasb etganda, ular ong ostidan ong sferasiga 
ko'chishi mumkin. 

---

Free Powerpoint Templates 
Page 17
• 
Demak, til belgilar tizimi sifatida kelib chiqishidan qat'iy nazar faqat 
insongagina xos va u ong bilan uzviy bobliqdir. Negaki, tilda ong 
gavdalanadi. Til yordamidagina ong kishining o'zi va boshqalar 
uchun voqelikka aylanadi. Tilda ifodalanayotgan ma'no 
— 
mazmunning anglanishi insonning umumiy bilim darajasi, qiziqishi, 
qobiliyati, konkret sharoitdagi kayfiyati kabi omillarga ham bobliq 
bo'ladi. Til fikrlash quroli, muloqot vositasi sifatida doimiy 
takomillashuv jarayonini boshidan kechirmoqda. Ayni paytda 
insoniyat biz kundalik hayotda qo'llaydigan tabiiy til bilan bir qatorda 

---

Free Powerpoint Templates 
Page 18
muloqotning rang 
— barangligini ta'minlaydigan, fikrni ifodalashga 
xizmat qiladigan o'ziga xos imo-
ishoralar raqs, musiqa «tiliga» ham 
ega. Shunday bo'lsa-da, ular so'zga ko'chgandagina anglashiladi, 
undagi mazmun tushunarli bo'ladi.