Gumanitar fanlar

Taraqqiyotning “O‟zbek modeli”
2.O‟zbekiston ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy rivojlanishining ilmiymetodologik asoslari va ustuvor yo‟nalishlari.
Dunyoviy va milliy davlatchilik tushunchalari. O‟zbekistonda huquqiydemokratik davlat qurishning asosiy vazifalari. Bugungi kunda rivojlangan
mamlakatlar jahon maydoniga chiqishda ular dunyoviy davlat qurish yo‘lidan borganligi bilan xarakterlanadi. Aslida 1) dunyoviy davlatchilik, 2) milliy davlatchilik va 3) islom davlatchiligi tushunchalari mavjud bo‘lib, ularning o‘ziga xos xususiyatlari mavjud.
1. Dunyoviy davlat tushunchasi, avvalo, demokratiyaning muhim umumjahon ehtirof etgan asosiy tamoyillariga asoslanadi. Bu tamoyillar:
1. Erkin va adolatli saylovlar. Iqtisodiyotni mafkuradan ҳoli etish. Davlat qurilishi va boshqaruvi soҳasidagi eng muҳim vazifa bu қonunchilik ҳokimiyati bo‘lmish parlamentning roli va tasirini
kuchaytirish, tarmoqlari o‘rtasidagi muvozanatga erishish O‘zbekistonda demokratik yangilanishlar jarayonini chuқurlrashtirish va fuqarolarning erkinliklarini tahminlashning g‘oyat muhim sharti- bu ommaviy axborot vositalarini rivojlantirish Xokimiyatning uchunchi tarmog‘i- sud- ҳuquq tizimini isloҳ qilish va yanada liberallashtirish aloҳida aҳamiyat berish Tashqi siyosatning ustivor yo‘nalishlari Bozor iqtisodiyotiga bosqichma bisqich o‘tish Iqtisodiy isloҳotlarning eng muҳim ustuvor vazifalari Qonunning ustivorligi, jamiyatda qonun oldida barchaning tengligi Davlat iqtisodiy o‘zgariшlarning tashabbuskori va bosh isloҳotchisi Kuchli ijtimoiy siyosat orgizish Bozor isloҳotlarini chuqurlashtirish va iqisodiyotni yanada erkinlashtirish Xususiy tarmoqlarni jadal rivojlantirishni uning mamlakat iqtisodiyotidagi ulushini ko‘paytirish Bank va moliya tizimlaridagi isloҳotlarni chuqurlashtirish Kichik biznes va
fermerlikni rivojlantirish borasidagi ishlarni chuqurlashtirish Uy joy- kommunal xo‘jaligini isloҳ qilishga jiddiy e‘tibor qaratish Soliq siyosatini yanada takomillashtirish.
2. Ochiq va hisobot beruvchi hukumat.
3. Inson huquqlarining ustuvorligi.
4. Hokimiyat organlarining saylanib qo‘yilishi.
5. So‘z, matbuot va vijdon erkinligining Konstitutsiya va qonunlar bilan
kafolatlanishi.
6. Qonun ustuvorligi.
7. Fuqarolarning siyosiy va iqtisodiy huquqlari mavjudligi va tengligi.
8. Tayinlash yo‘li bilan shakllangan davlat organlarining saylab qo‘yiladigan
organlari oldida hisob berib turishi.
9. Ko‘ppartiyaviylik tizimining mavjudligi.
10.Umummilliy masalalarning hal etilishida referendumlarning o‘tkazilishi.
11. Mulk shakllarining xilma-xilligi va ularning tengligini kafolatlovchi qonunlarning mavjudligi.
12. Siyosiy muholifatning ochiq faoliyat ko‘rsatishi.
13. Jamiyatda xilma-xil fikrlarning, plyuralizmning mavjudligi va h.k.
Demak, dunyo mamlakatlari dunyoviy davlat qurishda 1)dan demokratiya va qonunchilikka rioya qilgan, 2) mulkchilikning xilma-xil shakllarini keng yo‘lga qo‘ygan, 3) ma‘naviyat, madaniyatga ehtibor qaratgan, 4)dan dunyo hamjamiyati bilan aloqa bog‘laganlar. Agar shu jihatlarga ehtibor beradigan bo‘lsak, O‘zbekiston dunyoviy davlat qurish yo‘lidan bormoqda. Lekin bunda albatta Prezidentimiz belgilab bergan tamoyillar shundan dalolat beradiki, Milliy davlatchilik xususiyatlari bilan ham bevosita bog‘liqdir.