Guruh: 963-19 Bajardi: Yusupova shakarjon. Fan nomi

Grafik ishlov berish birligi (GPU): GPU kompyuter o'yinlaridagi tasvirlarni ta'minlash uchun ishlatiladi. GPU protsessor tezligidan tezroq va u yuqori o'tkazuvchanlikka urg’u beradi. Odatda RAMni elektron uskunalar bilan baham ko'rish uchun elektron uskunalar bilan ta'minlangan, bu birinchi navbatda hisoblash vazifasi uchun juda yaxshi. Unda protsessorga qaraganda ko'proq ALU birliklari mavjud.

Zamonaviy kompyuterlar uch o’lchovli grafika, yuqori sifatli video bilan ishlaydi. Bu ulardan ekranga chiqariladigan murakkab axborotni tezda qayta ishlay olishini talab qiladi.
Videoprosessorlarning asosiy parametrlari bu uning razryadlari soni, videoxotirasi sig’imi va bir sekundda nechta triangel (uch o’lchovli tasvirning eng kichik bo’lagi)ni qayta ishlay olishidir.

2.2.5-rasm.Video kartaning asosiy parametrlari.
1. Takt chastotasi;
Radeon HD 6670 = 840 МГц-1500 МГц
GeForce GTX 560 = 822 МГц × 32 = 26304 Meg piksel/s; 822 МГц × 64 = 52608 Meg piksel/s;
2. Xotira hajmi. 1Gb-4 Gb;
3. Shina kengligi; 128, 256, 384 va 512 razryadli;
4. GDDR2, GDDR3, GDDR4, GDDR5. 2,5GGS
Kopmyuterdagi normal GPU harorati.
Oddiy ishlashi uchun protsessor optimal haroratni saqlab turishi kerak va har bir komponent uchun uning o'zi bor. GPUga kelsak, uning ish harorati odatda 65 darajadan oshmaydi. Chip 90 gradusgacha qizdirishga bardosh bera oladi, ammo bunga yo'l qo'ymaslik yaxshiroqdir, aks holda video chipning tarkibiy qismlari yo'q qilinadi.
Video kartaning bir nechta komponentlari normal harorat uchun javobgardir - bular termal yogi', sovutgichlar, radiatorlar va quvvat tizimi. Kompyuteringizdagi GPU haroratini pasaytirishning yana bir usuli sovutgichlarni to'g'ri tanlashdir. Har qanday o'yin video kartasi birdan uchtagacha sovutgich bilan jihozlangan.

2.2.6-rasm. Kompyuterdagi normal GPU harorat.

5. 
   PCI Express shinasi va uning klassifikatsiyalari
   

PCI va ISA shinalariga ega shaxsiy kompyuter. Modem va ovoz platasi ISA-qurilmalariga, SCSI kontrolleri esa PCI-qurilmalariga mansub hisoblanadi.

2.2.7-rasm. PCI va ISA shinalariga ega shaxsiy kompyuter.
PCI-shina nisbatan sekin ishlaydigan va avval ishlab chiqarilgan qurilmalarni ulashda qo‘llaniladigan ISA-shinasi bilan parallel ulangan. Bunday kompyuterlar platalarining PCI va ISA-shinalarida 3-ta yoki 4-tagacha bo‘sh qoldirilgan ulanish joylari ham bo‘lgan. PCI-shinalarining ma’lumotlarni uzatish tezligi, xozirda - 528 Mbayt/sek ga yetkazilgan.

2.2.8-rasm. Grafik ma’lumotlarni uzatish tezligi oshirilgan port shinasi.
Monitor ekrani sig‘dira oladigan nuqtalar – piksellar hajmining oshib borishi sababli (1600x1200 nuqta), shinalarning ma’lumotlar almashinish tezliklarini oshirish yo‘llari izlana boshlandi. Natijada aynan monitor bilan ishlash uchun mo‘ljallangan - AGP (Accelerated Graphics Port) – grafik ma’lumotlarni uzatish tezligi oshirilgan port shinasi ishlab chiqildi. Bunday shinaning AGP 3.0 versiyasining tezligi 2,1 Gbaytga etkazildi.

2.2.9-rasm. Shinalar aro ko‘prik.
Bu tizim tarkibida juda muhim ahamiyatga ega bo‘lgan va uning beshta asosiy tashkil etuvchilarini o‘zaro birlashtirgan – shinalar aro ko‘prik mavjud. Ushbu ko‘prik – protsessor, asosiy xotira, grafik adapter, ATAPI kontrolleri va PCI-shinalarni o‘zaro bog‘laydi.
FSB (Face Side Bus – old tomon shinasi) shimoliy ko’prik shinasi bo’lib, tezkor xotira uchun mo’ljallangan. U kompyuterning takt chastotasini ikkilantirish asosida vujudga keladi.
Shimoliy ko’prik videokarta ulanadigan PCI E (Peripheral Components Interface Express –tezkor tashqi qurilmalar interfeysi) shinasiga ham xizmat ko’rsatadi. Bu shina chastotasi 16 martagacha ko’paytirilishi mumkin.
Mini PCI Express — Shina PCI Express portativ kompyuterlar uchun quydagi interfeyslarga ega.

• 
  WiFi-kartasi
  
• 
  WiMax-kartasi
  
• 
  GSM-modemi
  
• 
  GPS-texnologiyasi
  
• 
  SSD-disklar Mini PCI-E (SSD Mini PCI Express)
  
• 
  USB (2.0 или 3.0), SATA (I, II или III)
  
• 
  COM-porti (RS232)
  
• 
  Istemol quvati 1.5 В и 3.3 В
  

Xulosa:
Kompyuter xotirasi dunyosi - bu biz har kuni sayohat qiladigan raqamli landshaftni asoslaydigan dinamik va murakkab soha. Bu mustaqil ish kompyuter xotirasining xilma-xil turlarini yoritib beradi, ularning o‘ziga xos xususiyatlarini, vazifalari va mexanizmlarini ochib beradi. Tasodifiy kirish xotirasi (RAM) dan boshlab, biz faol dasturlar uchun ish joyi bo'lib xizmat qiluvchi o'zgaruvchan va tezkor xotirani o'rganamiz. Biz Dinamik RAM (DRAM) va Statik RAM (SRAM) kabi o'zgarishlarni ko'rib chiqamiz, ularning tezligi, sig'imi va quvvat sarfi nuqtai nazaridan o'zaro farqlarini tushunamiz.Operativ xotiradan tashqari, biz o'zgaruvchan xotirani o'rganamiz, bu erda ma'lumotlar quvvatsiz ham saqlanib qoladi. Qattiq disklar (HDD) va qattiq holatdagi disklar (SSD) markaziy o'rinni egallaydi, birinchisi yuqori saqlash hajmini taklif qiladi, ikkinchisi esa tezlik, sig'im va chidamlilik muvozanatini ta'minlaydi. Shuningdek, biz 3D XPoint va Fazani o'zgartirish xotirasi (PCM) kabi innovatsion xotira texnologiyalariga duch kelamiz, ular o'zlarining yuqori ishlashi va energiya samaradorligi bilan hisoblashni inqilob qilish potentsialiga ega. Tez-tez foydalaniladigan ma'lumotlarni protsessorga yaqinroq saqlash orqali tizim ish faoliyatini optimallashtiradigan hal qiluvchi komponent sifatida kesh xotirasi paydo bo'ladi. Kesh darajalari va assotsiativlikni tushunish ma'lumotlarga kirishning kechikishini minimallashtirish va hisoblash samaradorligini oshirish haqida tushuncha beradi.

Kompyuter xotirasini o'rganishda biz raqamli landshaftni shakllantiradigan turli xil texnologiyalarning guvohi bo'lamiz. Operativ xotira, doimiy xotira, rivojlanayotgan texnologiyalar va kesh xotirasining nozik tomonlarini tushunib, biz raqamli tajribamizni quvvatlovchi asosiy elementlarni chuqurroq tushunamiz. Ushbu bilimlar bilan qurollangan holda, biz kompyuter xotirasining ajoyib xilma-xilligi va imkoniyatlarini yuqori baholagan holda rivojlanayotgan texnologik landshaftda harakat qilishimiz mumkin.