Guruh: 963-19 Bajardi: Yusupova shakarjon. Fan nomi

Ko’p yadroli protsessorlar ham bir xil yoki geterogen arxitekturaga ega:

• 
  Bir xil arxitektura — barcha protsessor yadrolari bir xil va bir xil vazifalarni bajaradi. Misollar: Intel Core Duo, Sun SPARC T3, AMD Opteron;
  

2.2.2-rasm. Ko’p yadroli protsessorlar bir xil arxitekturasi.

• 
  Geterogen arxitektura — protsessor yadrolari turli vazifalarni bajaradi.
  

Misollar: Sony, Toshiba va IBM alyansining (STI) Cell protsessorlari, uning to’qqizta yadrosidan biri umumiy quvvatli PowerPC protsessorining yadrosi, qolgan sakkiztasi esa Sony PlayStation 3 o’yin konsolida ishlatiladigan vektorli operatsiyalar uchun optimallashtirilgan ixtisoslashgan protsessorlardir.

2.2.3-rasm. Ko’p yadroli protsessorlar geterogen arxitekturasi.
Ko’p yadroli protsessorlarning mikroarxitekturasi. Bir yadroli protsessor arxitekturasi (Single-core).

T o’rt yadroli protsessor arxitekturasi (Quad-core)
K o’p yadroli arxtekturalarga misollar.
Xotirani va ichki kommunakatsiyani tashkillashtirish
Umumiy shinali xisoblash majmualarida, uning hamma qurilmalari, ya’ni protsessorlar, operativ xotira qurilmasi modullari, kiritish-chiqarish qurilmalari, axborotlar adreslarini va boshqarish signallarini uzatishga muljallangan utkazgichlar tuplami (kabellar) ko’rinishidagi umumiy shina orqali bog’lanadi. Bunday holda interfeys bitta bog’‘lanishli hisoblanadi, ya’ni axborot almashish xoxlagan vaqtda faqat ikkita qurilma o’rtasida amalga oshiriladi.
Majmua qurilmalari shinaga vaqtni bo’laklash rejimida ishlashga moslashib bog’lanadi, bu esa, shinada konfliktli vaziyatlarni yuzaga keltirib chiqaradi, ya’ni shinaga bir Vaqtda bir qancha qurilmalar axborot uzatishi mumkin, shina esa faqat ikkita qurilma o’rtasida axborot almashishni ta’minlay olishi mumkin. Bunday konfliktlar yuzaga kelishi ba’zi qurilmalarni ishlamay kolishiga sabab bo’lib, tizim unumdorligini kamayishiga olib keladi. Ziddiyatli xolatni ustunliklar tizimi va navbatlar hosil qilish yuli bilan hal qilish mumkin.

2.2.4-rasm. Umumiy shinali KPXM
Bu yerda: P1.P2 - protsessor modullari, OXK1 – OXK3 -xotira modullari, KCHQ - kiritish-chiqarish qurilmasi.
Intel® Core ™ 2 Quad protsessori Q9650
▪ takt tezligi: 3 gigagerts.
▪ Yadro soni: 4. L2 kesh: 12 MB (har bir yadro uchun 6 MB).
▪ Tizim shinasining chastotasi: 1333 MGts.
▪ Texnologik jarayon: 45 nanometr.
Intel® Xeon® protsessori X7460
▪takt tezligi: 2,66 gigagerts.
▪ Yadro soni: 6.
▪ Ikkinchi darajali kesh: 9 MB (har bir yadro uchun 3 MB).
▪ Uchinchi darajali kesh: 16 MB.
▪ Tizim shinasining chastotasi: 1066 MGts.
▪ Texnologik jarayon: 45 nanometr.
AMD Phenom ™ X4 Quad-Core 9950 protsessori
▪ takt tezligi: 2,6 gigagerts.
▪ Yadro soni: 4.
▪ L2 kesh: 2 MB (har bir yadro uchun 512 KB).
▪ L3 kesh: 2 MB (barcha yadrolar uchun umumiy).
▪ Integratsiyalashgan xotira tekshirgich chastotasi: 1066 MGts.
▪ Texnologik jarayon: 65 nanometr.
Uchinchi avlod AMD Opteron ™ 8360 SE protsessori
▪ takt tezligi: 2,5 gigagerts.
▪ Yadro soni: 4.
▪ L2 kesh: 2 MB (har bir yadro uchun 512 KB).
▪ L3 kesh: 2 MB (barcha yadrolar uchun umumiy).
▪ Birlashtirilgan xotira tekshirgich chastotasi: 2000 MGts.
▪ Texnologik jarayon: 65 nanometr.
Sun UltraSPARC T1 protsessorining texnik xususiyatlari:
▪ takt tezligi: 1,0 gigagerts yoki 1,2 gigagerts.
▪ Yadro soni: 8 (har biri 4 ta ip).
▪ Birinchi darajadagi ko'rsatmalar keshi: yadro uchun 16
KB.
▪ 1-darajali ma'lumotlar keshi: yadro uchun 8 KB.
▪ L2 kesh: 3 MB (barcha yadrolar uchun umumiy).
▪ 3.1 Gb / s tezlikning yuqori tezligi, 150 dan 200 MGts
gacha bo'lgan 128-bitli shina chastotasiga ega JBUS
interfeysi.
▪ 90nm texnologiya. Iste'mol: 72W, 79W.
Grafik protsessorlar haqida asosiy tushunchalar
Grafik ishlov berish birligi (GPU) grafik ishlov berish vazifalari uchun ishlab chiqilgan texnologiyaning yuqori mahsuldorlik bilan hisoblashning bog'liq bo'lmagan sohasiga tarqalishining yorqin namunasidir.
Zamonaviy grafik protsessorlar dunyodagi eng murakkab mashinasozlik va ma'lumotlarni tahlil qilish loyihalarining asosiy qismidir.
Zamonaviy grafik protsessorlar kompyuter grafikalarini qayta ishlash va namoyish qilishda juda samarali, ularning ixtisoslashtirilgan konveyrli arxitekturasi tufayli ular grafik ma'lumotlarni oddiy markaziy protsessorga qaraganda ancha samarali ishlaydi.
NVIDIA skalyar birlashtirilgan arxitekturasi printsiplariga asoslanib G80 kodli yangi GPU-ni ishlab chiqdi. Aytish mumkinki, uning 128 ta oqim skalyar konveyr liniyalarining har biri soat sikli uchun faqat bitta operatsiyani (buyruqni) qayta ishlashi mumkin. Bir necha yil oldin 20 ta konveyer yetarli tuyulganiga qaramay, bunday songa ehtiyoj hali ham paydo bo'ldi. Skalyar konveyr o'ziga xos xususiyati shundaki, ular bir vaqtning o'zida faqat bitta operand bo'yicha hisob-kitoblarni amalga oshirishlari mumkin, an'anaviy konveyr esa 4 operandni bir vaqtning o'zida parallel (vektorli) qayta ishlashga mo'ljallangan.
GeForce 8 seriyali videokartalarning qiyosiy jadvali:

GeForce 9 Series:

HD 4xxx:

Markaziy protsessor (CPU): CPU har bir ildiz otgan tizim uchun miya sifatida tanilgan. Protsessor ma'lumotni saqlashga va hisob-kitoblarni bajarishga tez o'rganilgan arifmetik mantiqiy birlikni (ALU) va buyruqlar ketma-ketligini hamda shoxlanishni amalga oshirish uchun Boshqaruv Birligini (CU) o'z ichiga oladi. CPU protsessor ko'rsatmalarni bajarish uchun xotira, kirish va chiqish kabi ko'proq kompyuter komponentlari bilan o'zaro ta'sir qiladi.