Guruh: di 11-22 Fan nomi: Dasturlash 2

Sinflarni ta’riflash. Komponenta funksiyalar. Komponenta ma’lumotlar
Sintaksis bo‘yicha, C++ da sinf – bu mavjud bo‘lgan tiplar asosida yangi yaratilgan strukturlangan tip.
Sinf ta’rifi sodda shakli:
{}; bu yerda:
sinf_tipi –class, struct, union xizmatchi so‘zlaridan biri; sinf_nomi – identifikator;
sinf_komponentlari_ro‘yxati – sinfga tegishli ma’lumotlar va funksiyalar
ta’rifi.
Funksiya – bu obyektlar ustida bajariladigan operatsiyalarni aniqlovchi sinf usuli.
Ma’lumotlar – bu obyekt strukturasini xosil qiluvchi maydon.
Usullar sinfdan tashqarida aniqlanganda ularning nomlarini kvalifikatsiya qilish (ixtisoslashtirish) kerak. Usulning ko‘rimlilik soxasini aniqlaydigan uning bunday kvalifikatsiya sintaksisi quyidagi ko‘rinishga ega:
::
Sinf ichida aniqlangan usullar ko‘zda tutilgan bo‘yicha joylashtiriluvchi (inline) funksiya hisoblanadi. Sinf tashqarisida aniqlangan usullarni oshkor ravishda joylashtiriluvchi deb ta’riflanishi lozim.
Sinf obyekti (sinf nusxasi) ni ta’riflash uchun quyidagi konstruksiyadan foydalaniladi:
;
Obyekt orqali maydonlarga va usullarga quyidagicha murojjat qilish mumkin:
Murojaat huquqlari
Komponentalarga murojaat huquqi murojaat spetsifikatorlari yordamida boshkariladi: public, private, protected. Umumiy (public) komponentalar dasturni ixtiyoriy qismida murojaat huquqiga ega. Ulardan, ixtiyoriy funksiya ushbu sinf ichida va sinf tashqarida foydalansa ham bo‘ladi. Хususiy (private) komponentalar sinf ichida murojaat huquqiga ega, lekin sinf tashqarisidan esa murojaat qilish mumkin emas. Komponentalardan ushbu ular tavsiflangan sinfdagi funksiya - a’zolari yoki “do‘stona”- funksiyalar orqali foydalanish mumkin.
Хimoyalangan (protected) komponentalar sinf ichida va xosila sinflarda murojaat huquqiga ega. Agar sinf ta’rifida class so‘zi ishlatilgan bo‘lsa hamma komponentalari xususiy hisoblanadi, agar struct vso‘zi ishlatilgan bo‘lsa hamma komponentalar umumiy hisoblanadi.

C + + Builder 32 razryadli takomillashtirilgan Vizual Komponentalar Kutubxonast VCL (Visual Component Library) bilan birgalikda yetkazib beriladi. Bu kutubxona eng murakkab ilovalarni qurish uchun mo’ljallan- gan 100 dan ortiq takroran qo‘llanilmaydigan komponentalardan iborat. Kutubxonaning asosiy komponentalari Palitralar komponentalarining Instrumental Panelida berilgan. Komponentalar belgilari dasturingiz shakliga (formaga) olib o’tiladi.

Kutubxona Windows operatsion tizimlaridagi Foydalanuvchi Grafik Interfeysi standart interfeys obyektlarining to‘liq inkapsulatsiyalanishini o’z ichiga oladi. Ular orasida, ixtisoslashgan komponentalar bilan bir qatorda, relatsion ma’lumotlar bazasini boshqansh uchun moljallangan komponentalar alohida o’rin egallaydi. Ishonchli va samarali dasturlarni

yaratishda C + + Builder OYD imkomyatlandan to'liq foydalaniladi. C + + Builder - bu OMD ekan, OLE (OCX) boshqaruvchi elementlarni kiritish uncha qiymchilik tug'dirmaydi. O'z masalalaringiz talablarini kerakli darajada qondirish uchun, kutubxonaning mavjud komponentalaridan fbydalaning va hosila komponentalar imkoniyatlarim kengaytiring.

C++ Builder ning bosh xususiyati. avvalambor, uning dasturm vizual ishlash jarayonida nafaqat tayyor komponentalardan foydalanish, balki yangi komponentalarni yaratish qobiliyatida ham namoyon bo‘ladi. Yangi komponentalar, dastlabki komponentalar kabi. sodda boTishi mumkin, bunda ularning funksional imkoniyatlari ozgina kengaytirilgan yoki o‘zimng mutlaqo o‘ziga xos ko‘rinishi, xulq-atvon va kodimng mazmuni bilan farqlanadigan bo'ladi. Komponentalarning yaratilishi OYD ning vorislik mexanizmiga tayanadi. cheklamshlarga deyarli ega bo‘lmaydi hamda quyidagi bosqichlardan o'tadi: