Hafta yangiliklari

Pedagogika fanlari bo‘yicha yozilgan dissertatsiyalar ekspertizasi shuni ko‘rsatadiki: a) aniq-ilmiy tadqiqotlarning falsafiy asoslari ko‘pincha uni loyihalashtirish yoki dissertatsiyani “rasmiylashtirish” bosqichida taqdim qilinadi; b) falsafiy konsepsiya va yondashuvlar tadqiqotning nazariy, aksiologik va normativ modellari bilan munosabat uyg‘unligida ochib berilmaydi, ba’zan esa ular dissertant tomonidan “asoslangan” u yoki bu didaktik model bilan zid bo‘ladi; v) pedagogik tadqiqotlar uchun falsafiy yondashuv, toifa va tushunchalarning o‘zgartirishlarsiz qabul qilinishi xarakterlidir. Masalan, “falsafiy lug‘atlarda “metodologiya” nazariy va amaliy faoliyatni tashkil etish va amalga oshirish usullari haqidagi ta’limot sifatida izohlanadi” tarzidagi fikr ko‘rinishida.

Metodologiyaning umumilmiy darajasiga quyidagilar kiradi: a) dunyoning umumilmiy manzarasi aks etgan umumilmiy nazariya, konsepsiyalar (masalan, mexanik yoki sinergetik); b) ideallashtirish, formallashtirish, modellashtirish kabi umumilmiy tadbirlarni amalga oshirish, turli narsa-hodisalarni tadqiq qilishning loyihalashtirish me’yorlari, ilmiy nazariyalarning asoslanganligi va tuzilishi hamda tadqiqotning kategorial apparati bilan bog‘liq mantiq va fan metodologiyasi sohasidagi tadqiqotlar natijasida shakllangan me’yoriy bilimlar, shuningdek tadqiqotlarning o‘zgarmas metodologik tavsifi: muammo, obyekt, predmet, faraz, maqsad, vazifalar va boshqalar; v) umumilmiy tushunchalar: model, faraz, tizim, tarkibiy qism va boshqalar; g) umumilmiy yondoshuvlar (kibernetik, tizimli, sinergetik va boshqalar) va tadqiqot usullari (tizimli tahlil, tizimli modellashtirish, «farazlarni aniqlashtirish» (K. Popper) va boshqalar).

Metodologiyaning umumilmiy darajasiga quyidagilar kiradi: a) dunyoning umumilmiy manzarasi aks etgan umumilmiy nazariya, konsepsiyalar (masalan, mexanik yoki sinergetik); b) ideallashtirish, formallashtirish, modellashtirish kabi umumilmiy tadbirlarni amalga oshirish, turli narsa-hodisalarni tadqiq qilishning loyihalashtirish me’yorlari, ilmiy nazariyalarning asoslanganligi va tuzilishi hamda tadqiqotning kategorial apparati bilan bog‘liq mantiq va fan metodologiyasi sohasidagi tadqiqotlar natijasida shakllangan me’yoriy bilimlar, shuningdek tadqiqotlarning o‘zgarmas metodologik tavsifi: muammo, obyekt, predmet, faraz, maqsad, vazifalar va boshqalar; v) umumilmiy tushunchalar: model, faraz, tizim, tarkibiy qism va boshqalar; g) umumilmiy yondoshuvlar (kibernetik, tizimli, sinergetik va boshqalar) va tadqiqot usullari (tizimli tahlil, tizimli modellashtirish, «farazlarni aniqlashtirish» (K. Popper) va boshqalar).