Havo namligining tirik organizmlar uchun ahamiyati. Uni aniqlash usullari va asboblar klassifikasiyasi

Gigroskopik usul. Bu usul ba'zi materiallarning namligini atrofdagi havoning 
nisbiy namligiga moslashtirish xususiyatiga asoslangan. Shu bilan birga, ba'zi 
materiallar uzunligini (yog'sizlangan inson sochlari, neylon ip va boshqalar) yoki 
elektr o'tkazuvchanligini (LiCL) o'zgartiradi. Ushbu xususiyatni hisobga olgan 
holda, havoning nisbiy namligini o'lchash va uni tartibga solish uchun asboblar 
ishlab chiqariladi. Gigrometrning sxematik diagrammasi 3-rasmda ko'rsatilgan.
Shamollatish va havoni tozalash bo'yicha sozlash va tadqiqot ishlarini olib borishda, 
o'z-o'zini yozib olish asboblari - gigrograflar ko'pincha xonalardagi havoning nisbiy 
namligini uzoq vaqt davomida (bir kun yoki undan ko'proq) yozib olish uchun 
ishlatiladi. Sanoat ikki turdagi gigrograflarni ishlab chiqaradi: M-21 va M-32. 
Qurilmalar -35...+45 °C haroratda 30-100% oralig'ida havoning nisbiy namligini 
uzluksiz o'lchash va qayd etishni ta'minlaydi. Asbob ko'rsatkichlari diagramma 
lentasiga yozib olinadi (4-rasm). 
3-rasm. Gigrometrning sxematik diagrammasi: 
1 - sezgir element (yog'siz sochlar to'plami), 
2 - nisbiy namlik shkalasi, 3 - ko'rsatuvchi o'q, 
4 - prujina 
M-21 gigrografida sezgir element sifatida yog'siz inson sochlari to'plami mavjud. 
Nozik element tutqich tizimi orqali oxirida tukli o'q bilan bog'langan. Nisbiy namlik 
o'zgarishi bilan soch uzunligining o'zgarishi ro'yxatga olish mexanizmiga uzatiladi. 

---

Grafikda vaqt o'tishi bilan atrof-muhit havosining nisbiy namligining o'zgarishi 
tasvirlangan. 
4-rasm. M21A gigrografi
Gigroskopik materialning 
namligi teng nisbiy namlik 
va 
turli 
haroratlarda 
taxminan bir xil bo'lib 
qoladi. 
Gigroskopik 
materiallarning 
namligining 
o'zgarishi 
ularning xususiyatlarining 
o'zgarishi bilan birga 
keladi. Ular shaklini yoki 
elektr o'tkazuvchanligini 
o'zgartiradilar. 
 
+ M-32 gigrografi M-21 gigrografidan sezgir elementning dizayni bilan farq qiladi, 
bu qurilmaning tutqich mexanizmiga ulanish uchun qattiq markazga ega bo'lgan 
organik gigroskopik plyonkadan yasalgan yumaloq membranadir.