Hayot faoloyati xavfsizligi

211/1-guruh 3-kurs talabasi Bobojonova Zevarjonning "Hayot faoloyati xavfsizligi" fanidan tayyorlagan taqdimot ishi
Mavzu: O'zbekiston Respublikasida hayot faoliyatini xavfsizligini ta'minlash sohasida qabul qilingan qonun va me'yoriy hujjatlar tizimi
Hech bir sanoat korxonasi yo'qki, kelib chiqishi, qaysi tarmoqqa mansubligi, qanday xomashyo ishlatishi, qaysi hududda joylashganidan qat'i nazar, atrof-muhitga muayyan darajada texnogen xavf tug'dirmasa.
Ular faoliyati oqibatida tabiatda antropogen o'zgarishlar ko'payib boradi va er yuzida global ekologik falokatlar ortadi. Ishlab chiqarish korxonalari chiqindilari ta'sirida so'nggi vaqtlarda iqlim o'zgarishi bilan bog'liq turli ekologik o'zgarishlar yuzaga kelayotgani buning yorqin dalilidir.
Qolaversa, korxonalarda ishchi­xodimlarning mehnat muhofazasi ta'minlanmagani, sanoat xavfsizligi bilan bog'liq bilimlar etarli emasligi yoki ish paytidagi e'tiborsizlik natijasida ham avariyalar sodir bo'lishi kuzatiladi. Natijada atrof­muhitga ko'plab zararli moddalar tashlanadi, ishchilarning shikastlanishi, og'ir tan jarohati olishi va o'lim bilan bog'liq noxush holatlar sodir bo'ladi.
Shu bois, oliy va o'rta maxsus ta'lim maskanlarida mutaxassislarni o'qitishda “Hayot faoliyati xavfsizligi” fanining ahamiyati va o'rni beqiyosdir. Zero, bu fanni o'qigan bo'lajak mutaxassislar ehtimoliy xavfning oldini olish, aholi xavfsizligini ta'minlash, favqulodda vaziyatlarda tezkor qarorlar qabul qilish kabi xususiyatlarga ega bo'lad
1990 yil 27 aprelda sobiq ittiibq Davlat ta'limi komiteti kollegiyasi
tarkibidagi "Hayot faoliyati xavfsizligi" ilmiy-metodik Kengashiga
qo'shilgan ilmiy va pedagogik jamoatchiligi tashabbusi bilan "Mehnat
muhofazasi va fuqaro muhofazasi masalalarini qayta ko'rishning birinchi
darajali choralari" masalasi ko’riladi, Shundan keyin 1990-yil iyulda Kollegiya qarori materiallari natijasida oliy maktab o'quv rejasida o'qilib kelayotgan «Mehnat muhofazasi» va "Fuqaro muhofazasi" fanlarni o'rniga
"Hayot faolivati xavfsizligi" (HFX) deb nom olgan yangi fanni kiritish
haqida buyruq beriladi
Shuni aytib o'tish kerakki, bu yangi fan oldingi o'qitilib kelingan fanlarni inkor qilmaydi va voz kechmaydi, aksincha ularni rivojlantirtSTOP adi va ularning oxirgi yutuqlariga suyanadi, bir vaqtning
o’zida HFX fani yangi predmetdir. u ma’lum qoidalarning mexanik
ravishda o'qitilishi emasdir.
Yangi fanning markaziy e'tiborida inson jamiyat rivojlanishining
maqsadi turadi. Mehnat muhofazasi insonning ishlab chiqarishdagi sharoitlari bilan
qiziqadi, fuqaro muhofazasi esa uning favqulodda holatlari bilan qiziqadi va o'rganadi.
Yangi fanning markaziy e'tiborida inson jamiyat rivojlanishining
maqsadi turadi. Mehnat muhofazasi insonning ishlab chiqarishdagi sharoitlari bilan
qiziqadi, fuqaro muhofazasi esa uning favqulodda holatlari bilan qiziqadi va o'rganadi.
HFX esa kishilik jamiyatining hamma holatlardagi sharoitlari bilan qiziqadi va o'rganadi.
Mustaqil Davlatlar Hamdo'stligida har yili 19 milliongacha kishi jarohatlanadi, 500 ming kishi halok bo'ladi, shundan 50-60 ming kishi
yo’l-transport hodisasida, 10 mingi - yong'inda, va 14 mingi bevosita
ishlab chiqarishda sodir bo'ladi.
MDH da har yili 30 mingga yaqin kishi mehnat nogironi bo'ladi. Respublika Makroiqsodiyot vazirligining ma’lumotlariga ko'ra, 1989-
yildan boshlab jarohatlanish darajasi turli mamlakatlar bo'yicha foizga
oshgan, ularning ayrimlarida esa bu ko'rsatkich 11-19% va undan ham
yuqori bolmoqda.
Bir yilda har 1000 ta kishiga to'g'ri kelgan o'lim bilan
tugagan baxtsiz hodisalar quyidagi 28-jadvalda keltirilgan. Tajriba shuni
ko'rsatadiki, har qanday faoliyat potensial xavflidir. Bu tasdiqlanish
aksiomal xarakterga egadir va bir vaqtning o'zida tan olinadiki, xavf
(tavakkal) darajasini boshqarsa bo’ladi, ya'ni kamaytirsa bo’ladi. Bu
tasdiqlanish ma'qul bo'lgan tavakkal konsepsiyasiga olib keladi
va bu mutlaq xavfsizlikka erishib bo'lmasligini tushunishga
asoslanadi.