“hematologiya şÖBƏSİ respublika əHƏMİYYƏTLİ BİR ŞÖBƏYƏ ÇevriLƏCƏK” universitet şƏHƏRCİYİn dən reportaj

baş toksikoloq İsmayıl Əfəndiyev cavablandırır.

Qida zəhərlənmələri zamanı nə etməli?

 

Son  günlər  havaların 

həddindən  artıq  isti 

keçməsi  ilə  əlaqədar 

ölkədə günvurma hallarının 

sayı artıb. 

Günvurma  hansı  halda  baş 

verir  və  bundan  qorunmaq 

üçün nə etmək lazımdır?

Azərbaycan  Tibb  Univer-

sitetinin  (ATU)  Tədris  Tera-

pevtik  Klinikasının  nevrolo-

giya  şöbəsinin  müdiri  Dilarə 

Xəlilovanın sözlərinə görə, günvur-

ma uzun müddət və birbaşa günəş 

şüalarının  başın  açıq  sahələrinə 

təsiri 

nəticəsində 

yaranan 

vəziyyətdir: “Günvurma əsasən yay 

mövsümündə  uzun  müddət  günəş 

altında başıaçıq vəziyyətdə qaldıq-

da baş verir. Günəş şüalarının təsiri 

nəticəsində baş beyində qan axını 

artır  və  nəticədə  qan  dövranı  po-

zulur.  Günvurmaya  bütün  insanlar 

məruz  qala  bilər,  lakin  risk  qrupu 

əsasən  5  yaşdan  kiçik  uşaqlar  və 

65  yaşdan  böyük  insanlar,  şəkərli 

diabet,  arterial  hipertenziya  kimi 

xroniki  xəstəliyi  olan  şəxslər  və 

açıq havada günəş altında işləyən 

şəxslər məruz qalırlar”.

Dilarə  Xəlilova  həmçinin  günvur-

manın  əsas  əlamətləri  kimi  kəskin 

başağrısı,  başgicəllənmə,  halsız-

lıq,  ümumi  zəiflik,  ürəkbulanma, 

qusma,  bədən  temperaturunun  40 

dərəcədən çox yüksəlməsi, dərinin 

qızarması  və  quruması,  nəbzin 

tezləşməsi,  ürək  ritminin  pozulma-

sı, tezləşmiş və səthi tənəffüs, qu-

laqlarda küy, ağır hallarda qıcolma 

və huşun pozulmalarının olduğunu 

bildirdi.

Qeyd edək ki, günvurmanın 3 növü 

var:  yüngül,  orta  və  ağır  dərəcəli 

günvurma.  Həkim  D.  Xəlilovanın 

sözlərinə  görə,  günvurma  zamanı 

ilkin yardım zərərçəkəni kölgəyə və 

sərin yerə aparmaq, başı yuxarı ol-

maqla  uzatmaq,  onu  dar  paltarlar-

dan azad etmək, sərin su vermək, 

alın,  qoltuqaltı  və  digər  iri  damar-

lar  keçən  nahiyələri  soyuq  su  ilə 

silmək  və  ya  kompres  qoymaq  la-

zımdır.  Qıcolma,  huşun  pozulması 

kimi ağır hallarda isə tibbi müdaxilə 

tələb  olunur:  “Günvurmanın  profi-

laktikası üçün isti havalarda tövsiyə 

olunur  ki,  əsasən  saat  11:00-dan 

18:00-a qədər mümkün qədər açıq 

günəş altında olmamaq lazımdır. 

Həmçinin  açıq  rəngli,  təbii  mate-

riallardan hazırlanmış geyimlərdən, 

başörtükləri 

və 

papaqlardan 

istifadə  etmək,  ən  vacibi  də  bol 

maye qəbul etmək məsləhətdir”.