Hemofiliya irsi xəstəlikdir Buklet Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin «2011-2015-ci illər üçün hemofiliya xəstəliyi»

Hemofiliya

irsi xəstəlikdir

Buklet  Azərbaycan  Respublikası  Nazirlər  Kabinetinin  «2011-2015-ci 

illər  üçün  hemofiliya  xəstəliyi»  Dövlət  Proqramı»nın  icrası  üzrə 

Azərbaycan  Respublikası  Səhiyyə  Nazirliyinin  Tədbirlər  Planının 

2.1-ci bəndinə uyğun olaraq İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzi 

tərəfindən hazırlanmış və çap edilmişdir. Bukletdə dərc olunanlar 

Elmi-Praktik Hemofiliya Mərkəzi ilə razılaşdırılmışdır.

Yadda saxla:

1.Qanaxmanı tez dayandır!

Qanaxmanın tez dayandırılması zamanı ağrı azalır, oynaq, əzələ və orqanlara daha az 

zərər dəyir. Həmçinin qanaxmanın dayandırılması daha azmüddətli müalicə tələb edir. 

2.Fiziki formada ol.

Möhkəm  əzələlər  qanaxma  və  oynaq  problemlərindən  qorunmağa  kömək  edəcək. 

Müalicə həkimindən hansı idman və məşq növlərinin münasib olduğunu soruş.

3.Aspirin qəbul etmə.

Aspirin  (asetilsalisil  turşusu)  qanaxmaya  səbəb  ola  bilər.  Bəzi  dərmanlar  qanın 

laxtalanmasına  təsir  göstərə  bilər.  Həkimdən  hansı  dərmanın  zərər  verməyəcəyini 

soruş.

4.Mütəmadi olaraq müalicə həkiminlə məsləhətləş.

Hemofiliya nədir?

Hemofiliya  valideynlərin  genləri  ilə  ötürülən  nadir  anadangəlmə  xəstəlikdir.  Bu 

xəstəliyə  başqalarından  yoluxma  mümkün  deyil.  Hemofiliya  qanaxma  ilə  bağlı 

problemdir.  Hemofiliyalı  xəstələrin  qanında  laxtalanma  faktoru  çatışmır.  Bu 

səbəbdən  onlarda  qanaxma  sağlam  insanlara  nisbətən  daha  uzun  müddət 

davam edir. 

Hemofiliyaya  bəzən  ailələrində  bu  xəstəlik  olmayan  insanlarda  da  rast  gəlinir. 

Bu,  sporadik

  hemofiliya  adlanır.  Bu  zaman  xəstəliyə  insanın  öz  genlərindəki 

dəyişikliklər səbəb olur.

ƏLAVƏ MƏLUMAT ALMAQ ÜÇÜN MÜRACİƏT ET:

HEMOFİLİYALI XƏSTƏLƏRİN RESPUBLİKA ASSOSİASİYASI

TEL.: [phone]

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI SƏHİYYƏ NAZİRLİYİ

ELMİ-PRAKTİK HEMOFİLİYA MƏRKƏZİ

TEL.: [phone]

Əzələdaxili və oynaqdaxili qanaxmalar 

aşağıdakılara səbəb olur:

ağrı və ya “qəribə hiss” (zədə almış oynaq və ya əzələdə)

ağrı və keyimə (zədə almış oynaq və ya əzələdə)

oynaq və əzələlərin hərəkətliliyinin pozulması

şişkinlik (oynaq və ya əzələdə)

Hemofiliyalı xəstələri necə müalicə edirlər?

Hazırda hemofiliyanın müalicəsi səmərəli nəticə verir. Çatışmayan laxtalanma 

faktoru  inyeksiya  üsulu  ilə  yeridilir.  Qanın  laxtalanma  faktoru  lazımi  həcmdə 

zədələnmiş hissəyə çatdıqda qanaxma dayanır. 

Müalicə aşağıdakı 

hallarda tələb olunur:

oynaqdaxili qanaxmalar zamanı

əzələdaxili (xüsusilə əl və ayaqlarda baş verən) qanaxmalar zamanı 

boyun, ağız, dil, üz və gözlərin zədələnmələri zamanı

başın güclü zədələnmələri və qeyri-adi baş ağrıları zamanı

müxtəlif nahiyələrdə daimi və güclü qanaxmalar zamanı

müxtəlif nahiyələrdə bərk ağrı və şişkinlik zamanı

əməliyyat vasitəsilə tikişlər tələb olunan hər bir açıq yarada 

qanaxma törədə biləcək hər bir bədbəxt hadisədən sonra

Müalicə MÜTLƏQdir:

cərrahi əməliyyatdan əvvəl (stomatoloji əməliyyat daxil olmaqla)

qanaxmaya səbəb ola biləcək hərəkətlərdən əvvəl

Müalicə nə zaman tələb olunmur?

Kiçik kəsik və sıyrıntılar. Bu, təhlükəli deyil

Dərin kəsiklər tez-tez adi halda olduğuna nisbətən çox qanayarsa. Bir 

qayda olaraq, yaranı basıb saxlamaqla və ya buz qoymaqla qanaxmanı 

dayandırmaq olar

Burun qanaxmasını, adətən, burunu beş dəqiqə sıxmaqla dayandırmaq 

olar.  Güclü,  uzunmüddətli  qanaxma  zamanı  həkimə  müraciət  etmək 

lazımdır

Hemofiliyanın əlamətləri hansılardır?

 

böyük qançırlar

əzələdaxili və oynaqdaxili qanaxmalar (xüsusilə diz, dirsək, baldırla pəncəni 

birləşdirən oynaqlarda) 

nadir qanaxmalar (birdən baş verən və səbəbi bəlli olmayan daxili qanax-

malar)

kəsiklər, diş çəkdirmə, cərrahi əməliyyatlar, bədbəxt hadisə, xüsusən baş 

zədələnmələrindən sonra olan uzunmüddətli qanaxmalar

Əzələdaxili və oynaqdaxili 

qanaxmaların daha çox olduğu nahiyələr:

çiyin əzələləri

dirsək oynağı

bazu əzələləri

bud əzələləri

diz oynağı

baldırla pəncəni birləşdirən oynaq – 

aşıq-baldır oynağı

bel əzələləri

baldır əzələləri

Hemofiliya irsən 

necə ötürülür?

Ata – sağlam

Sağlam

Xəstə

Daşıyıcı

Oğul –

sağlam

Oğul –

xəstə

Qız –

sağlam

Qız –

daşıyıcı

Ana – hemofiliya

geninin 

daşıyıcısıdır 

Hemofiliya  valideynlərdən 

uşaqlara  ötürülür.  Bu  xəs-

təliyin  əsas  xüsusiyyəti 

odur ki, hemofiliya ilə yalnız 

kişilər  xəstələnir,  genin 

ötürücüləri  isə  qadınlar 

(qüsurlu  genin  daşıyıcısı) 

olur.