Hozirgi davrning global muammolari
Yüklə 492,95 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ,,etikoxavf“, ,ptikofalokat“
- )yMamlakatda har 30 soniyttda
|
Ichki omil — sobiq mustamlaka mamlakatlari iqtisodiyotining
ko‘p ukladliligi, uning ichida belgilovchi mavqeyi — mayda tovar islilab chiqarishga asoslanganligidadir. Ma’lumki, bu uklad ijtimoiyiqtisodiy rivojlanishni jadallashtirishga xizmat qilsa ham raqobatga bardoshi nuqtayi nazaridan nochor hisoblanadi. Iqtisodiyotning ko‘p ukladliligidan jiddiy ijtimoiy oqibatlar kelib chiqadi. Jumladan, rivojlanayotgan mamlakatlarda shunday ijtimoiyTmadaniy muhit mavjudki, unda turli-tuman ijtimoiy kuchlar, guruhlar, qatlamlar va hokazolar o‘zaro juda murakkab munosabatda bo‘lib, ularni boshqarish qiyin. Rivojlanayotgan mamlakatlar o‘z ilgarilama harakatida keyinda qolishning ijtimoiy sabablaridan yana biri — bu sobiq metropoliyada tayyorlangan mutaxassislarning o‘z mamlakatlaridan ketishidir. Buning sababi muayyan darajada ishsizlik bilan bogliq bo‘lsa-da, lekin, asosan, metropoliya madaniyati va hokazolar tufaylidir. Yuksak rivojlangan mamlakatlar sobiq mustamlakalardan kelayotgan mutaxassislar, hisobiga salmoqli foyda olmoqda. Masalan, AQSH da bulardan foydalanish natijasida yangidan mutaxassislar tayyorlashda ancha mablag1 tejalmoqda. Rivojlanayotgan mamlakatlar ijtimoiy qoloqligining kolami keng, uning omillari shunday tabiatga egaki, bu qoloqlik hech qachon o‘z-o‘zidan bartaraf etilmaydi, aksincha, chuqurlashib borish mayliga ega. Aholining ko‘pchilik qismi qashshoqligi ortib borayotganligi ijtimoiy ofatga aylanib qolmoqda. Mamlakat miqyosidagi iqtisodiy qiyinchiliklar u yoki bu tarzdagi umumdavlat dasturini amalga oshirish imkonini bermayotir. Bunday katta xavfning mavjudligi taraqqiyparvar; kuchlarni o'ylantirib qo‘ymasligi mumkin emas. Ularning tashabbusi bilan rivojlanayotgan mamlakatlarning muammolari BMT darajasida bir necha marta muhokama obyekti bo‘ldi. Bu muammolar hozir ham bu tashkilot diqqat markazidadir. , 3.Hozirgi vaqtda insoniyat ma’naviyati sofligini saqlab, uni ma’naviy tanazzuldan asrash ham umumbashariy muammoga aylanib bormoqda. Gap shundaki, zo'ravonlik va nafrat kishilar o‘rtasidagi munosabatlarda chuqur ildiz otib, ma’naviy muhitni tobora zaharlamoqda. Buni to‘xtatib qolish va keskin kamaytirishga erishish vazifalari insoniyatning dunyo miqyosida kuch-g‘ayratlarini birlashtirishni taqozo etmoqda. Aibatta, ,,etikoxavf“, ,ptikofalokat“ nomi bilan qayd etilayotgan hodisalar, u yoki bu darajada, insoniyat rivojlanishining octmishida ham uchragan va sivilizatsiyaning yo‘ldoshi bo‘lib kelgan. Bir tomondan, madaniyat rivojlanib, boyib, tobora umuminsoniy tus olib borsa, ikkinchi tomondan,turli-tuman manfurlik va og‘u timsoli bo'lgan jinoyatchilik, bangilik, fahsh, terrorchilik, ichkilikbozlik kabi illatlar ham kuchayib bordi. Yaqin vaqtlargacha ma’naviy muhitni global darajada buzuvchi yuqoridagi illatlaming tabiatini izohlashda marksistik va ,,buijuacha“ deb atalgan qarashlar mavjud edi. Chunonchi, birinchi riuqtayi nazarga ko'ra, bulami faqat antagonistik jamiyatlar tug‘diradi. Bu jamiyatlar o'rniga sotsializmni barpo etish bilan ulaming ijtimoiy ildizlari yo‘qotiladi, deb hisoblanilardi. Lekin, ijtimoiy amaliyot bunday qarashlarning xayoliy ekanligini ko‘rsatdi. Dunyoning barcha qismida, shu jumladan, sobiq sotsialistik tizim mamlakatlarida, etikoxavfning, mohiyatiga ko‘ra, umumiy ekanligi ma’lum bo‘ldi. Bundagi asosiy farq esa, xavfli illatlaming namoyon bo‘lishi, turlari va tarqalganligi darajasini ifodalaydi, xolos. Chunonchi, AQSH bo￡yicha shunday ma’lumotlar ma’lum: mamlakatda (1970—1980-yillarda)jinoyatchilik 3 marta, uning o‘sish sur’atlari esa 10 baravar ortdi. Bundan o‘n yilcha oldin AQSH Prezidenti R.Reygan shunday degan edi: )yMamlakatda har 30 soniyttda Yüklə 492,95 Kb. Dostları ilə paylaş:
|