I bölmə t t t

program Struktur; 

{$F+} 

uses crt; 

type 

 

fu =function(n:integer):real; 

var 

 

y:array [1..7] of real; 

   

 

g:array [1..9] of real; 

function fy(m:integer):real; 

begin 

---

   

y:=random(m) 

end; 

function fg(n:integer):real; 

begin 

g := n*n/2 

end; 

procedure Yarat(f:fu; var z: array of real); 

var i:integer; 

begin 

   

for i:=0 to high(z) do 

   

 

begin 

   

 

z[i]:=f(i+1); 

   

 

write(z[i]:5:2); 

   

 

end; 

   

writeln 

end; 

function top(z:array of real):integer; 

var i,k:integer; 

begin 

   

k:=0; 

   

for i:0 to high(z) do 

   

 

if z[i]>4 then k:=k+1; 

   

top:=k 

end; 

begin 

   

clrscr; 

   

randomize; 

   

Yarat(fy,y); 

   

Yarat(fg,g); 

   

write(`AxtarIlan element sayI y -`); 

   

writeln(`k=`,top(y):3); 

   

write(`AxtarIlan element sayI g -`); 

   

writeln(`k=`,top(g):3); 

   

readln 

end. 

Dìqqət edìn kì, bu proqramda ìlk dəfə olaraq. 

type 

 

fu =function(n:integer):real; 

bölümündə function tìpì verìlərək fy(x) və fg(x) funksìyaları da bu tìpə aìd 

edìldì, beləlìklə də bìr prosedurayla müxtəlìf massìvlər qurmaq mümkün oldu. 

---

Həmçìnìn bu səbəbdən proqrama zərurì ìçproqram modelìnì(far-model) tənzìm 

edən {$F+} dìrektìvì daxìl edìldì. 

 Çalışma  22. 22 –cì məsələnì  y

m

 =fy(m) =random(m), m = 1, 2, .., 9 və g

n

 

=fg(n) = (n + 1)

2

 /2;    n = 1, 2, .., 14 düsturlariyla hesablanan y və g massìvlərì 

üçün dəyìşdìrməklə həll edìn.  

 

6.  Standart  modullar  –genìş  ìstìfadə  olunan  unìversal  təyìnatlı 

ìçproqramlar olub bìr «kìtabxana» adı altında cəmləşmìş olurlar. 

Modul  –özündə  sabìt,  dəyìşən  ünsür  tìplərì  və  ìçproqramlar  bìrləşdìrən 

proqram vahìdì olub standart və abonent modulları kìmì fərqlənìrlər. 

   

 

 

Standart modullar. 

System 

Çoxìşlənən prosedura və funksìyalar sìst. 

String 

Sətìr dəyìşənlərì ìlə ìşləyən funksìyalar. 

Printer 

Prìnterlə ìşləmək üçün proqram modulu. 

Graph 

Qrafìkqurma prosedura və funksìyaları. 

Overlay 

Böyük proqramlarla ìşləmək üçün modul. 

Dos, Windows 

Paskal  proqramı  gedìşìndə  Əməlìyyat 

sìstemì əmrlərìnìn ìşləməsìnə ìmkan verìr. 

Graph3, Turbo3 

TP versìyaları arasında uyarlıq saxlayır. 

Modulları uses əmrìlə hər hansı bìr proqramın ìşìnə  

  uses   ; 

formada cəlb etmək olur. 

Sustem  modulundan  ìsə,  proqramlar  elə-belə  də  (yənì,  ona  müracìət 

etmədən  belə  -avtomatìk  olaraq)  ìstìfadə  edə  bìlìrlər.  read,  readln,  write, 

writeln proseduralarını və sìn, cos və s. standart funksìyaları da proqramlar elə 

məhz bu moduldan alırlar. 

 

 

 

Sustem və Crt modullarına aìd olan əsas proseduralar. 

exit 

Əsas  proqramın  ìşìnì  saxlamaq  və  ìçproqramdan 

çıxmaq üçün ìşlənìr. 

halt 

Proqramı saxlayıb ìdarənì Əməlìyyat sìstemìnə verìr. 

break 

for, while, və repeat  dövrlərìndən məcburì çıxma.  

continue 

for,  while,  və  repeat    dövrlərìndə  növbətì  ìterasìyanı 

başlamaq üçün ìşlənìr. 

delay(n) 

Carì əmrìn ìşìnì abonentìn verdìyì vaxt (n san) ərzìndə 

(mìkro san. dəqìqlìklə) saxlayır.