I bölmə t t t
Yüklə 0,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Graph –modulunun funksìyaları. -graphresult –qrafìk rejìm təsbìt edìldìkdə ekrana 0, əks halda ìsə səhvìn kodunu vərìr. -getmaxx –ekranın üfìqì ölçüsünü göstərìr. -getmaxy –ekranın şaqulì ölçüsünü göstərìr. -getcolor –carì rəngì göstərìr. -getcolor(x,y)-(x,y) nöqtəsìnìn rəngìnì verìr. -getx,gety –carì pìkselìn rəngìnì verìr.
3. Rənglər –aşaõıda sadalanan müsbət tam ədəd və ya rəngìn ìngìlìscə adıyla verìlə bìlər: Rəngìn ìngìlìscə adı və ədədlə ìfadəsì Rəngìn azərbaycan dìlìndə adı
black=0 qara
blue =1 göy
green-2 yaşıl
cyan =3 mavì
red =4 qırmızı
magenta=5 bənövşəyì brown =6 Şabalıdı(qəhvəyì) lightgray =7 açıq-boz darkgray =8 tünd-boz lightblue =9 parlaq –göy lightgreen =10 parlaq –yaşıl lightcyan =11 parlaq –mavì lightred =12 parlaq –qırmızı lightmagenta =13 parlaq –bənövşəyì yellov =14 sarı
white =15 aõ
Məsələ 30. Bìr kvadrat daxìlìndə, mərkəzì (320,240) nöqtəsì olan 10 konsentrìk çevrə çəkməlì.
var driver,mode,e:integer; begin clrscr;
driver:=detect; initgraph(driver,mode,``); r:=10;
{ilk radius 10 piksel} while r<=100 do begin setcolor(r div 10); circle(320,240,r); r:=r+10
end; setcolor(red); rectangle(220,140,420,340); readln
end. Çalışma 30. Ìxtìyarì seçdìyìnìz üçbucaõı, tərəflərìnìn orta nöqtələrìnì bìrləşdìrməklə dörd yerə bölün və alınmış üçbucaqların daxìlìnì müxtəlìf rənglərlə boyayın.
Məsələ 31. Qrafìk ekranın yuxarı sol küncünə qara fonda mavì kvadrat, onun daxìlìnə ìsə qırmızı çevrəlì yaşıl daìrə çəkərək ortadan, üfìqì xətt boyu, qara rəngdə ‘BAKI’ sözünü yazmalı. program BAKI; uses Crt,Graph; var driver,mode,I,x1,y1: integer; x,y:real; begin Clrscr;
driver:=detect; initgraph(driver,mode,’’); setbkcolor(0); setcolor(3); rectangle(100,0,300,200); setfillstyle(1,3); floodfill(200,100,3); setcolor(2); circle(200,100,100); setfillstyle(1,2); floodfill(200,100,2); setcolor(4); circle(200,100,100); settextstyle(0,0,3); outtextxy(135,100,’BAKI’); readln
end. Çalışma 31. Graph modulundan ìstìfadə etməklə sevdìyìnìz məktəbə emblem çəkìn. Məsələ 32. h=0,1 artımla, [0,2] parçasında y =2cos(3x)+1 funksìyasının qrafìkìnì qurmalı. Nətìcənì yoxlamaqla, amplìtudanı k*y ìfadəsìnìn köməyìlə tənzìmləyərək daha münasìb k əmsalı seçməlì. program Cosgraf; uses Crt,Graph; const a=0; b=2*pi; h=0.1; h1=5; x0=60; y0=240; k=50; var driver,mode,x1,y1:integer; x,y:real;
f:=2*sin(3*x)+1 end; begin clrscr;
driver:=detect; initgraph(driver,mode,``); setcolor(4); setbkcolor(1); line(20,y0,600,y0); line(x0,440,x0,20);
{koordinat oxlarI} x:=a x1:=x0+trunc(k*x); {x,y –riyazi koordinatlardIr} y:=f(x); y1:=y0-trunc(k*y); {x1,y1-qrafik koordinatlardIr} moveto(x1,y1);
setcolor(15); while x<=b do begin y:=f(x); y1:=y0-trunc(k*y); lineto(x1,y1); x1:=x1+h1; x:=x+h
end; settextstyle(0,0,1); outtextxy(60,245,`0`); outtextxy(360,245,`6.3`); settextstyle(0,0,2); outtextxy(200,410,`Qrafiki qurdu Natella`); readln
Çalışma 32. 32 –cì məsələnì sìnusoìda qurmaq üçün dəyìşməklə proqramı yenìdən tərtìb edìn.
4. Anìmasìya anlayışı –pìksellərìn rəng və yanıb-sönməsìnì tənzìmləmə əsasında, təsvìrlərìn ekranda hərəkət görüntüsünü(ìmìtasìyasını) almaõa xìdmət edìr. Anìmasìya zamanı –hər ìşıqlanmadan qabaq obektìn yerìnì seçìlmìş səmtə dəyìşdìrmək lazımdır. Bìr sözlə: anìmasìya –təsvìrìn ekranda hərəkət etməsìdìr. Məs. Anìmasìya aşaõıdakı kìmì alqorìtmlə verìlə bìlər: 1. Obektìn təsvìrìnì lazımı (x,y) koordìnatlı nöqtədən çəkərək fasìlə vermək 2. Fon rəngì verməklə obektì görünməz etmək 3. (x,y) –koordìnatlarını dəyìşdìrmək 4. 1 –cì punkta qayıtmaq. Məsələ 33. Mavì səmada günəşìn üfìqì ìstìqamətdə hərəkətìnì əks etdìrməlì. program Asiman; uses Crt,Graph; var driver,mode,i:integer; begin clrscr;
driver:=detect; initgraph(driver,mode,``); i:=0; while i <= 750 do begin setcolor(14); setbkcolor(3); setfillstyle(1,14); circle(i,100,50); floodfill(i,100,14); delay(200); setfillstyle(1,3); setcolor(3); circle(i,100,50); floodfill(i,100,3); i:=i+5
end; readln
end. Çalışma 33. Sərbəst seçdìyìnìz qövs üzrə qaranlıq səmada ayın hərəkətìnì təsvìr edən anìmasìya qurun.
§14. Obektlər
Turbo Paskal dìlìnìn sonuncu versìyası obekt ünsür tìpì də daxìl edìlməklə genìşlənmìşdìr. Obekt tìpì –özündə bìr çox ünsürlər və onlarla ìşləməyə ìmkan verən alqorìtmlərì bìrləşdìrìr. Eynì obektdə bìrləşmìş hər ünsürə –alan, alqorìtmə – gedìş və bìrləşdìrmənìn özünə ìsə -ìnkapsulyasìya deyìlìr. Obektìn ìcra mexanìzmìnì –demək olar kì, yalnız gedìş-alqorìtmlər təşkìl edìr. Onları həm ìç(obyektə aìd olan) və həm də çöl(obyektə aìd olmayan) ünsürlərə tətbìq etmək mümkündür. Bu zaman eynì adlı gedìş müxtəlìf obyektlərdə müxtəlìf cür məzmun daşıya bìlər və bu xüsusìyyət gedìşlərìn polìmorfìzmì adlanır. Obektlər də pöhrə-budaq prìnsìpì üzrə bənzərlìk əlamətìnə malìk olub: obyekt tərkìbìndə hər alanın bìr çox pöhrəsì olsa belə o, yalnız bìr budaõa baõlı ola bìlər.
1. Ìnkapsulyasìya –yənì obyektìn təşkìlì: type end;
kìmì tərtìb olunur. Məs. Alanları –pìkselìn x, y koordìnatları və gedìşlərì –parlama, sönmə və yerdəyìşmədən ìbarət olan Piksel adlı obekt tìpìnì aşaõıdakı kìmì tərtìb etmək olar:
x,y :integer; {koordinatlar} public constructor Create(a,b:integer); {Object qurulur, ilkin koordinatlar verilir} procedure On; {piksel boyanIr} procedure Off; {piksel fonda itir} procedure Draw(color:word); virtual; {piksel color kimi boyanIr} procedure Move(dx,dy:integer); {pikselin koordinatlarI dx, dy artImlarI alIr} end; Burada:
- Create gedìşì obyektı yaradıb alanlara bəllì ölçülər təyìn edìr və bu cür prosedura da constructor adlanır. - Draw gedìşìndə ìşlənən virtual kəlməsì aşaõıda açıqlanacaqdır. - private dìrektìvì –alan və gedìşlərlə programın dìgər proseduraları arasında əlaqə yaradır. Belə hallarda səhv etməmək üçün alanlara aìd olan qìymətlərì gedìşlərìn köməyìlə dəyìşmək daha sərfəlì olar. Məs. Pìkselìn yerìnì Move gedìşìlə dəyìşmək olar. - public dìrektìvì ìsə dìgər proqramlarla əlaqə qurmaq üçün nəzərdə tutulmuşdur. Lakìn protected ìlə verìlən komponentdən ìsə yalnız obyektìn öz alanları(pöhrələrì) ìstìfadə edə bìlər. Gedìşìn ìcra bölümündə başlıõı: procedure kìmì yazıla bìlər. Yuxarıda verìlmìş obyektìn gedìşlərì ìsə aşaõıdakı kìmì vermək olar: constructor Piksel.Create(a,b:integer); begin X:=a; Y:=b end; procedure Piksel.Draw(color:word); begin PixelYolu(X,Y,color); end; procedure Piksel.On; begin Draw(GetColor) end; procedure Piksel.Off; begin Draw(GetBkColor) end; procedure Piksel.Move(dx,by:integer); begin Off;
X:=X+dx; Y:=Y+dy; On;
formada verìlìr. Məs. Piksel -obekt tìpìnìn Pxel –adlı nüsxəsìnì: var Pxel:Piksel; begin Pxel.Create(250,100); Pxel.On; Pxel.Move(35,70); Pxel.Off; ..kìmì və ya dìnamìk dəyìşənlə ìsə: var Pixel:^Piksel; begin New(Pixel);Pixel^.Create(250,100); Pixel^.On; Pixel^.Move(35,70); Pixel^.Off formada ìfadə etmək olur. Burada: New(Pixel); Pixel.Create(250,100); -qoşa əmrìnì: New(Pixel,Create(250,100)); ìlə əvəz etmək olar.
Yazı tìpìndə olduõu kìmì obekt tìpìnə də With(bìrləşdìrmə) əmrìnì aşaõıdakı qaydada tətbìq etmək mümkündür. With Point do begin Create(100,100); On; Move(50,-10) end; 2. Əxzetmə –obekt tìpìnìn pöhrə-budaq prìnsìpìnə məxsus bənzərlìk əlamətì olub type = object( <əlavə olunmuş alanlar> : < alanların tìplərì>; <əlavə olunmuş və yenìdən təyìn olunmuş gedìşlərìn deklarasìyası>; end; formada tərtìb olunur. Əxzetmə prìnsìpìnì aşaõıdakı sxem üzrə(Şəkìl 1.3.) daha aydın şərh etmək mümkündür.
Düzbucaqlı
Çevrə
Parça
Nöqtə
Şəkìl 1.3. Verìlmìş sxemdə nöqtə –budaq, çevrə və parça ìsə onun pöhələrìdìr. Odur kì, əgər nöqtə: parlama, sönmə və hərəkət gedìşlərìnə malìkdìrsə, onda həmìn gedìşlər çevrə və parçaya da aìd olub üstəlìk də cevrə -radìus (r), parça ìsə – məs. ìkìncì ucunun yerdəyìşməsì (ShiftX,Shifty kìmì) əlavə gedìşlə zəngìnləşə bìlər. Lakìn göründüyü kìmì, düzbucaqlı, -parçanın nöqtədən aldıõı gedìşlərì ìlə yanaşı (o dìaqonalın uc nöqtələrì əsasında qurulur) həm də ìkìncì ucun yerdəyìşmə gedìşìnə də malìk olmalıdır. Çevrənì -Circle və nöqtənì –Point adlandırmaqla Circle tìpì draw gedìşì və constructor ìlə:
R:integer; {radius} public: constructor Create(a,b,c:integer); procedure Draw(color:word);virtual; end; constructor Circle.Create(a,b,c:integer); begin inherited Create(a,b); R:=c
end; procedure Circle.Draw(color:word); begin SetColor(color); Circle(X,Y,R)
kìmì verìlə bìlər və burada inherited –budaõın gedìşlərìnì pöhrəyə ötürən Create konstruktopunu çaõırmaq üçündür. Hərçəndì bu çaõırışı Point. Create(a.b) kìmì də vermək olardı. Parçanı Line adlandirmaqla ìsə müvafìq obekt tìpìnì:
ShiftX,ShiftY: integer;{ ikinci ucun artIm almasI }
constructor Create(X1,Y1,X2,Y2:integer); {X1,Y1,X2,Y2 –uclarIn koord.} procedure Draw(color;word);virtual; {boyalI qurma} end; Tapşırıq. Düzbucaqlını Rect adlandırmaqla müvafìq obyekt tìpìnì təyìn edìn. 3. Polìmorfìzm –eynì adların müxtəlìf obyekt gedìşlərìndə ìşlənə bìlməsìdìr. Məs. bütün qurmaları həyata keçìrən Create və draw gedìşlərì eynì adla ayrı-ayrı obektlər üçün fərqlì xìdmətlər göstərə bìlìrlər. Circle obyektìnìn əxz olunma gedìşì On:
Draw(GetColor) end; yenìdən təyìn olunmaya bìlərdì, zìra bu gedìşlərìn proseduraları artıq Point tìpìndə verìlmìşdìr. Lakìn bu halda kompìlyator, funksìyalara statìk müracìət mexanìzmì ìlə draw gedìşìnìn proqram kodunu,
PixelYolu(X,Y,color){piksel yanIr} end; prosedurası əsasında aramsız olaraq çaõıracaqdır. Bu vəzìyyətì aradan qaldırmaq üçün virtual xìdmətì sözündən
formada ìstìfadə olunur. Ìndì artıq lazımı Draw gedìşìnìn ünvanı yalnız ìş ərəfəsìndə müəyyən edìləcəkdìr. Məs. Circle tìpìnìn obyektì tərəfìndən On gedìşìnìn çaõrılması Draw gedìşìnə də yol açmış olur:
SetColor(color); Circle(X,Y,R)
Bu cür mexanìzm –dìnamìk mexanìzm və Draw gedìşì ìsə, bu halda daxìlì gedìş adlanır. Onu da deyək kì,budaqda wirtual kìmì verìlmìş gedìş bütün pöhrələrdə də məhz bu cür göstərìlməlìdìr. Lakìn obyekt tìpìndə bìr dənə də olsa wirtual gedìş varsa onda tərkìbə, bu gedìşdən əvvəl konstruktor da salınmalıdır. Obyektyönümlü proqramların üstünlüyü xüsusìlə ìrì həcmlì və mürəkkəb proqramlarda daha qabarıq görsənìr. Əxzetmə və polìmorfìzm -proqram müəllìfìnì çoxlu adlar fìkìrləşìb tapmaq və oxşar tìplì obyektlər üçün eynì məzmunlu proseduraları təkrar-təkrar yazmaqdan azad edìr. Məs. elə yuxarıda baxılmış mìsala obyektyönümlü üsul tətbìq edìlməsəydì onda: hərəkət –Move, parlama –On və sönmə –Off proseduralarından hər bìrì çevrə, parça və düzbucaqlı fìqurları üçün yazılmaqla 9 dəfə təkrarlanardı. Bu cür ìzafì ìşìn böyük həcmlì proqramlarda hansı həddə vara bìlməsìnì ìsə təsəvvür etmək yəqìn kì, çətìn deyìl.
§14. Turbo Pascal 7.0 proqram mühìtìnìn sərhì
1. Turbo Paskal 7.0 proqram mühìtì –MS-DOS üçün Borland Pascal və Tupbo Pascal 7.0 proqram mətnlərì hazırlama və ìşə buraxmada genìş tətbìq olunur. Bu mühìt üçün(Windovsda qrafìka ìşìndən başqa) bütün növ proqramlama prìnsìplərì eynìdìr.
Tupbo Pascal 7.0 proqram mühìtìnìn əsas faylları. turbo.exe əsas ìşlək fayl, həcmì –400Kbayt turbo.tpl kìtabxana –48Kbayt (konfìqurasìyadan da asılıdır) turbo.tph köməkçì –730Kbayt graph.tpu qrafìkayla ìş üçün modul –33Kbayt Mühìtə daxìl olmaq üçün turbo.exe əmrì yerìnə yetìrìlìr və ekranın yuxarı hìssəsìndə baş menyu, aşaõıda ìsə bəzì funksìonal düymələrìn şərhì çıxır. Bu zaman baş menyuya gìrmək üçün F10 sədəfìnì qırpmaqla aşaõıdakı bəndlər abonentìn sərəncamına verìlìr: File
faylla ìş üçün Edit
faylda düzəlìşlər üçün Search
verìlmìş fraqment mətndə arama və ya dəyìşmə üçün Run
proqramın ìcrası üçün Compile
proqramın kompìlyasìyası ve exe-fayl yaratmaq üçün Debug
proqramı kökləmək(nìzamlamaq) üçün Options
mühìtìn konfìqurasìyası üçün Window
pəncərələrlə ìş və onların konfìqurasìyası Help
köməkçìnì çaõırmaq üçün Menyudan lazımı bəndì, əlbəttə kursorla seçìb keçìd sədəfìnì qırpmaq gərəkdìr. Hərçəndì bu ìşì Alt və baş hərf sədəflərìnì eynì vaxtda qırpmaqla da etmək mümkündür. Bìr ìş seansının əsas mərhələlərìnə nəzər salaq: 1) Baş menyu acılır, buradan File bəndì seçìlìr. Bu zaman əlavə bìr menyu da alınır kì, buradan da New əmrìnì seçməklə proqram mətnìnì yazmaq üçün NONAME00.PAS adlı fayl açılmış olur. Beləlìklə də F10FileNew addımlarını atmaqla fayl açaraq proqram mətnì yazılır. 2) Mətndə düzəlìşlər –bəzìlərì aşaõıda şərh olunmuş- ənənəvì düzənləmə üsullarıyla aparıla bìlər: Shift+oxlar Əməlìyyat aparılacaq fraqmentì (qara rənglə) seçmə Ctrl+Insert Bloku buferə də köçürmək Shift+del Bloku buferə gətìrmək Shift+Insert Fraqmentì kursorun olduõu yerə köçürmək Ctrl+Del Seçìlmìş bloku sìlmək Ctrl+Y Kursor olan sətrì sìlmək Ctrl+Q,Y Sətrdə kursordan sonrakı hìssənì sìlmək Ctrl+n Sətìr yerləşdìrmək Ctrl+PgUp Mətnìn başlanõıcına keçmək Ctrl+PgDn Mətnìn sonuna keçmək 3) Əgər aşkar səhvlər yoxdursa, proqramı kompìlyasìya edìb F10RunRun əmrlərì və ya Ctrl+F9 sədəflərìlə ìşə buraxmaq olar. 4) Əgər sìntaksìs səhvlər varsa, onda kursor səhvìn olduõu sətìrdə və ya düz həmìn mövqedə duracaq, yuxarı sətìrdə ìsə səhvìn məzmunu barədə məlumat verìləcəkdìr. Bu zaman mətn artıq düzənləmə rejìmìndə gözləyìr və çox vaxt ìtìrmədən səhvì düzəltmək mümkün olur. Bu mìnvalla hər dəfə səhvlər düzəldìlərək 3) –cü bənd təkrarlanır və s.
5) Əgər sìntaksìs səhvlər yoxdursa onda proqram ìşləməlì və cavablar ìsə nətìcə xanəsìnə verìlməlìdìr kì, bunun üçün də Alt+F5 sədəflərì qırpılmalı və ya Debug bəndì gedìşlərìndən ìstìfadə edìlməlìdìr. Nətìcələrì gözdən keçìrərək ìstənìlən sədəfì qırpmaqla yenìdən düzəlìş rejìmìnə qayıtmaq olar. 6) Proqramın exe-faylını F10compileDestinationdisk ardıcıl əməlìyyatlarından sonra almaq olar. Daha sonra Alt+F9 sədəflərìnì qırpılmaqla dìskìn carì kataloqunda, heç bìr proqram mühìtì olmadan da ìşləyə bìləcək exe-fayl yazılmış olur. 7) Proqram mətnìnì də genìşlənmìş .pas faylında saxlamaq: a) adını dəyìşməklə -F10fileSava As, əks halda ìsə F10fileSava (və ya sadəcə F2 sədəfìnì qırpmaq). 8) Seansı bìtìrìb mühìtdən çıxmaq üçün F10fileExit və ya sadəcə Alt+x sədəflərì qırpılmalıdır. 9) Dìskdə yerləşən proqramla ìşləmək üçün F10fileOpen və ya F3 sədəfì qırpılır. Tab sədəfìnì qırpmaqla, aşaõı xanəyə keçìb fayl menyusundan lazımı faylı tapmaq və keçìd sədəfìnì qırpmaqla onu düzənləmə rejìmìnə keçìrmək mümkündür. 10) Açıq xanəlì proqramlar çox olduqda, bìrìndən dìgərìnə keçmək üçün F6, genìşlətmə və ya daraltmanı ìsə F5 –ìn köməyìlə ìcra etmək olar. xanənì ekranda münasìb formada yerləşdìrmək üçün Windowdan ìstìfadə edìlìr. Fəal xanənì baõlamaq üçünsə ya Alt+F3 sədəflərìnì qırpmaq ya da kì, mausun dìlìnì yuxarı sol küncdəkì nìşan üzərìnə qırpmaq gərəkdìr. 11) Turbo Paskal barədə məlumatlar almaq üçünsə F1 sədəflərìnì qırparaq ekrana verìlən məlumatları oxumaq olar. Borland Pascal for Windovs mühìtìnìn də yuxarıda sadalanan bəndlərdən elə bìr cìddì fərqì yoxdur. Bu halda sadəcə proqramın əvvəlìndə uses Crt əvəzìnə uses WinCrt yazmaq və bìr də Sava As, Open kìmì fayl sìstemì əmrlərì ìlə ìşləmə vərdìşì tələb olunur. 2. Tìpìk səhv kodları –Tupbo Pascal 7.0 mühìtìndə səhvlər kompìlyasìya səhvlərì və ìcra səhvlərì kìmì ìkì qrupa bölünür. Bəzì xarakterìk kompìlyasìya səhvlərìnìn şərhì. Kod Məlumat Məzmun 3 Unknown identifier şərh olunmamış ìdentìfìkator 4 Duplicate identifier təkrar ìdentìfìkator 5 Syntax error sìntaksìs səhv 14
Invalid file name Faylın adı və ya ünvanı düz deyìl 26 Type mismatch Tìplərìn uyuşmazlıõı 42
Error in expression Ìfadədə səhv 62 Division by zero sıfıra bölmə 64
Cannot Read or Write variables of this type bu tìpìn dəyìşənlərìnì yazmaq və hesablamaq mümkün deyìl 85 «;» expected «;» sìmvolu gözlənìr(və ya çatmır) 91
«:=» exspected «:=» sìmvolu gözlənìr 94 «.» expected «.» sìmvolu gözlənìr 95
«..» expected «..» sìmvolu gözlənìr Ìcra səhvlərì: a) DOS səvìyyəlì səhvlər –kod 1..99 b) Gìrìş-çıxış səhvlərì –kod 100..149 c) Krìtìk səhvlər –kod150..199 d) Fatal səhvlər –kod 200..255
Bəzì xarakterìk ìcra səhvlərìnìn şərhì kod
məlumat məzmun
2 path not found ünvan tapılmadı 103
file not open fayl açılmayıb 104 File not open for input gìrìş faylı açılmayıb 105
File not open for output çıxış faylı açılmayıb 153 Unknown command məlum olmayan əmr 200
Division by zero sıfıra bölmə 215 Arirhmetic overflow error rìyazì əməldə səhv
3. Kompìlyatorun dìrektìvlərì –proqramlara qeyrì standart kompìlyasìya rejìmlərì vermək üçün nəzərdə tutulmuşdur kì, onları da: –rejìmdəyìşdìrìcì dìrektìvlər və parametrlì dìrektìvlər kìmì ìkì qrupa ayırmaq olar. Bìrìncìlər {$ ìşarələrìnì verə ya da ləõv edə bìlər. Onu da deyək kì, normal vəzìyyətdə kompìlyator əsas dìrektìvlərì onsuz da cəlb edìr və xüsusì zərurət olmadıqda rejìmdəyìşməyə ümumìyyətlə çox ehtìyac qalmır. Rejìmdəyìşdìrìcì dìrektìvlərìn təsnìfatı:
{$A+} –ünsürlərìn baytın deyìl sözün sərhəddìndə bərabərləşdìrìr. Çox yaddaş alırsa da proqramın sürətlə ìşləyìr. Elə-belə də ìşləyìr. Kompìlyatorun əmrì –Word AllignData. {$B-} –məntìqì ìfadə hesablamanın müfəssəl sxemì.Nətìcə aydın olan kìmì hesablama kəsìlìr. Elə-belədə {$B+} –Complete Boolean Evaluation dìrektìvì ìşləyìr. {$D+} –Debug Internation –proqram mətnìndə səhv verən əmrlər barədə məlumat verìr. Elə-belə də ìşləyìr. {$E+} –Emulation – proqram yoluyla hwmprosessoru emulyasìya edìr. Elə-belə də ìşləyìr. {$F+} –Force Far Calls – Prosedura və funksìyaların “uzaqlaşdırılmış” çaõırış tìpì. Elə-belədə ìşləmìr. {$G+} –286 Instructions –yalnız 80286 tìp prosessorla ìşləyən maşınlar üçündür. Elə-belədə ìşləmìr. {$I+} –I/O Checking –Gìrìş-çıxış səhvlərì olan kìmì proqram dayanır. Elə-belə də ìşləyìr. {$L+} –Local Sumbols –lokal dəyìşənlər barədə məlumat verìr. {$D+} ìşləyən zaman o da elə-belə ìşləyìr. {$N+} –8087/80287 sürüşgən vergüllü hesablamada həmprosessor kìmì ìşlədìlìr. Həmprosessoru olmayan maşınlarda o, {$N-} ìlə ləõv olunmalıdır. {$O+} –Overlays Allowed –böyük proqramların overley kodunu çıxarır. Elə-belədə ìşləmìr. {$P+} –Open Parameters açıq tìp massìvlərì parametr kìmì ìşlətməyə ìmkan verìr. Elə-belədə ìşləmìr. {$Q+} –Overflow Checking – Rìyazì proseslərdə tıxanma hallarını bìldìrìr.Elə-belədə ìşləmìr. {$R+} –Range-Checkìng –Ünsürlərìn verìlmìş dìapazondan kənara çıxma hallarını bìldìrìr. Elə-belədə ìşləmìr. {$S+} –Stack Checking –axının tıxanmasını yoxlayır {$V+} –Strict Var String –formal və faktìkì parametrlərìn eynì uzunluqda olmasını yoxlayır. {$X+} –Exstended Syntax –proseduranı funksìya kìmì təqdìm etməyə ìmkan yaradır. Elə-belədə ìşləmìr.
Parametrlì tìplərdən: {$I mətnınə əlavə mətn qoşmaõa ìmkan verìr. Məs. {$I *.dfm} –dfm əlavə olunmuş bütün faylları (Delphìdə ìşlənìr ) bìrləşdìrìr. {$L proqrama bəzì obekt kodları daxìl etməyə ìmkan verìr. {$M <1024-65520 aralıõında axın ölçüsü>, <0-655360 aralıõında dìnamìk sahə ölçüsü>} –Memore Sizes –Yadda;I proqrama münasìb şəkìldə bölür.
Burada A, D, E, L, N, O, P, Q, X və M -qlobal dìrektìvlər olub tələb olunduqda məhz proqramın adından sonraya yerləşməlì, dìgər dìrektìvlər ìsə lokal səcìyyəlì olub ara-bərəyə də salına bìlər.
Yüklə 0,77 Mb. Dostları ilə paylaş:
|