I. Булим. Бухгалтерия хисоби
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
3-jadval ‘jalik operatsiyalarini qayd qilish xronologik jurnali Xo’jalik 91 2 2 7-moddasi talabiga binoan barcha xo’jalik yurituvchi sub’ektlarda buxgalteriya hisobi obyektlari sintetik va analitik hisoblarda yuritiladi. ‘jalik mablag‘lari va ularning manbaalari haqidagi axborotlarni qamrab ‘ra ikki xil bo‘ladi: Ma’lum bir guruh xo‘jalik mablag‘lari va ularning manbaalari ‘jalik jarayonlari haqida pul ifodalarida umumlashgan ma’lumotlar adi. Sintetik schyot ma’lumotlari yordamida korxonaning moliya-xo‘jalik ‘rnatiladi hamda butun iqtisodiyot tarmoqlarining ish faoliyatiga baho beriladi. Sintetik schyotlarga “Asosiy vositalar”, “Nomoddiy aktivlar”, “Materiallar”, “Ustav kapitali”, “Zahira fondi”, “Mehnat to‘lovlari ‘yicha xodimlar bilan hisoblashuvlar” va h.k schyotlar kiradi. ‘jalik faoliyatlariga nazorat o‘rnatishda va tezkor boshqaruvni tashkil ‘lmaydi. Buxgalteriya hisobining har bir obyektining holati va unda ‘ladigan o‘zgarishlarni (ta’minot jarayonini, tayyor mahsulotlar ishlab ‘yicha mahsulot sotishni doimiy nazorat qilish va boshqa masalalar) ‘lchovlardagi batafsil ma’lumotlar zarur bo‘ladi. Shuning uchun ‘jalik mablag‘lari va ularning manbaalari harakatini pul, natura va mehnat ‘lchovi ko‘rsatkichlarida hisobga oladigan schyotlar analitik schyotlar sintetik schyot ma’lumotlarini iqtisodiy mazmun jihatdan bo’laklarga bo’lib aks ettiradi. Masalan: “Xom ashyo va materiallar” schyoti bo‘yicha ‘yoq, avtomobil sanoatida avtomobillarning alohida bo‘tlovchi qismlari, ‘yicha ochiladigan schyotlar analitik schyotlarga kiritiladi. 92 Sintetik schyotlarda analitik hisob ma’lumotlari umumlashtiriladi. ‘linishi mumkin. Agar sintetik schyotlar korxonaning moddiy qiymatliklarini umumiy summasi yoki debitorlik va kreditorlik qarzlarning holati haqida pul ifodalaridagi umumiy ma’lumotlarni ‘rsatsa, analitik schyotlar korxonadagi moddiy qiymatliklarning alohida ‘yicha qoldig‘ini, harakatini, joylanishini, xodimlarning har biriga ‘lgan qarzini va boshqalarni ko‘rsatadi. ‘ladi. Bu masalaga oydinlik kiritish maqsadida oddiy tovar ishlab Tovar ayriboshlashning rivojlangan bosqichida pul muomala vositasini bajaradi. Natijada tovar muomilasi jarayoni quyidagi almashuv shaklida amalga oshiriladi. T-P-T. Bunda №1 tovarning qiymati ma’lum shakliga ko’chadi. Mantiqan tovar ishlab chiqaruvchining xo‘jaligida ‘pligi tufayli tovarda sodir bo‘ladigan hamma o‘zgarishlarni yodda saqlab ‘rinib turibdiki buxgalteriya hisobi rivojlanishida, eng avvalo, analitik ‘ ulardan samarali foydalanish ta’minlanadi, shuningdek, moddiy javobgar ‘jalik mablag‘larini va ularning paydo bo‘lish manbaalarini, shuningdek, ‘jalik jarayonlarini joriy hisobda aks ettirishda sintetik va analitik schyotlarning bir-biri bilan aloqasini “Xom ashyo va materiallar hisobga olinadigan schyotlar” sintetik schyot misolida ko‘rib chiqamiz. Hisobot davrining boshiga “Xom ashyo va materiallar” sintetik ‘m qoldiq bor edi. Shundan: “Chit” schyotidagi qoldiq 400000 so‘m ‘m); “Atlas” schyotidagi qoldiq 90000 so‘m (90m - 1000 so‘m); 1. “Chit”- 500m., har bir metri 200 so‘mdan = 100000 so‘m 93 2. “Atlas”- 400m., har bir metri 1000 so‘mdan = 400000 so‘m. Hisobot oyi davomida materiallarning sarfi bilan bog‘liq bo‘lgan ‘ldi: 1. “Chit”- 300 m., har bir metri 200 so‘mdan = 60000 so‘m 2. “Atlas”- 200 m., har bir metri 1000 so‘mdan = 200000 so‘m. Korxona omboriga qabul qilingan moddiy qiymatliklar bilan bog‘liq ‘lgan operatsiyani: D-t–“Xom ashyo va materiallar” schyoti - 500000 K-t - ”Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob- kitoblar” schyoti – 500000 so‘m ateriallarning sarfi bilan bog‘liq bo‘lgan operatsiyani ”Asosiy ishlab chiqarish” schyoti - 260000 “Xom ashyo va materiallar ” schyoti - 260000so‘m. Keltirilgan ma’lumotlarni “Xom ashyo va materiallar” sintetik : ‘rinib turibdiki, “Xom ashyo va materiallar” sintetik schyotning oy boshiga qoldig‘i, debet va kredit oborotlari hamda oy oxiriga qoldiq ‘lgan, bizning misolimizda ikkita, ya’ni “Chit” va “Atlas” analitik schyotlarning xuddi shunday ma’lumotlarning pul ifodasidagi ‘l qo‘yilgan bo‘ladi. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|