I ma’ruza. Neft va gaz kon jihozlarining turlari va ularning tasnifi Reja

1.2.-rasm. Neft va gaz 
konining funktsional sxemasi
. 
1-qatlamga suv haydovchi 
quduqlar; 
2-qatlamga 
gaz 
haydovchi quduq; 3-qatlamdan 
suyuqlik va gazni yig’ish va ularni 
neft, gaz, suvga ajratish tizimi; 4-
nasos stantsiyasi; 5-kompressor 
stantsiyasi; 6-qatlamga suv va 
gazni haydab qatlam bosimini 
saqlab turuvchi tizim; 7-neftli 
quduqlar; 
8-gaz 
do’ppisi; 9-
qatlamning neftga toyingan qismi; 
10-qatlamning suvga toyingan 
qismi; 11-neft qazib olish va 
kollektorlarni o’tkazuvchanligini 
kuchaytirish yo’li orqali neftgaz 
beruvchanlikni 
oshirish 
uchun 
jadallashtiruvchi 
jihozlarning 
tizimi; 
12-quduqlarni 
joriy 
ta’mirlashda 
qo’llaniladigan 
kompleks jihozlar; 13-quduqlarni kapital ta’mirlashda qo’llaniladigan jihozlarning jamlamasi; 14-
quduqlarni ishlatish jihozlari. 

---

5 
Konda yoki qatlamda ishlanadigan quduqlarning soni ko’p bo’lib, yuzlab yoki 
minglab quduqlarni ta’mirlashga va oraliq ta’mirlashga ko’p vaqt sarflanadi. 
Shuning uchun quduqlardagi murakkab turdagi jihozlarni joriy va kapital ta’mirlash 
uchun katta miqdordagi murakkab jihozlar bilan ta’minlash va ta’mirlash xizmati 
kerak bo’ladi. Kapital ta’mirda ko’pincha yangi quduqlar burg’ilib bo’lingandan 
so’ng, quduqlarni o’zlashtirishda maxsus takomillashgan jihozlardan foydalaniladi. 
 
1.3. Neft va gaz qazib olish jihozlari
 
I 
guruh. 
Quduqning stvolini shakllantiruvchi mustahkamlash tizmasining 
quvurlari va uning ishonchliligini ta’minlagichlar. 
1.
Tizma boshchasi, u quduq ustini mustahkamlash tizmasi bilan bir 
tugunga birlashtiradi, bir vaqtda quduqqa ishlatish uchun tushiriladigan 
vositalarning qismi bo’lib xizmat qiladi. 
2.
Filtrlar bilan quduqning mahsuldor qatlamidagi suyuqliklar yoki gaz 
filtrlanadi. 
3.
Qirquvchi-klapanlar qatlam filtrining ustiga o’rnatiladi, quduqda ochiq, 
falokatli favvora bo’lishining oldini oladi. U favvoralovchi quduqlarda 
jihozlanadi. 
4.
Pakerlar quduqlarni uchastkalarga ajratishda va ularni germetiklashda 
o’rnatiladi. 
5.
Quduq oldi inshootlariga quduq usti zonasida xizmat ko’rsatuvchi va 
ta’mirlashga xizmat qiladigan maydonlar kiradi. 
Mustahkamlash quvurlari konstruktsiyasi va nominal o’lchamlari bilan bir-
biridan farq qiladi. Tizma boshchalari har xil konstruktsiyada hamda har xil 
o’lchamlarda va parametrlarda, har xil chuqurlikdagi quduqlar uchun, har xil 
muhitga va bosimlarga mo’ljallab tayyorlanadi va tashib kelinadi. Quduqlarda 
filtrlardan tashqari mustahkamlash quvurlarni perforatsiya qilib tayyorlangan turli, 
graviyli, metall, keramik filtrlari ko’p sonli variantlarda va har xil konstruktsiyalarda 
qo’llaniladi. Yaqin yillarda yaratilgan Qirquvchi – klapanlar, pakerlar va 
yakorlarning yangi har xil turlari qo’llaniladi, ular o’rnatish tartibi, o’lchamlari, 
materiallari va tasniflari boyicha pakerlarga o’xshashdir. Quduq oldi inshootlari 
gorizontal betonlangan yoki gruntli maydonli bo’ladi va botqoqliklarda joylashgan 
territoriyalarda yoki dengiz akvatoriyalarida, quduq oldi inshootlarini joylashtirish 
murakkablashadi. Bunda yuqori mustahkamlikka ega bo’lgan, yirik o’lchamli metall 
konstruktsiyalaridan maydon uchun asos sifatida foydalaniladi. 
II 
guruh. 
Bu jihozlar faqat favvorali neft, gaz yoki gazkondensat quduqlarini 
ishlatishga mo’ljallangan. Jihozlar ko’targichdan, favvora armaturasi va manifold 
tashkil topgan bo’ladi, quduq ichidan yer ustiga mahsulotni ko’tarib beradi, 
favvoralanishni boshqaradi va nazoratini ta’minlaydi hamda quduqning optimal ish 
rejasini saqlab turadi. 
1.