I. U. Raxmonov, K. M. Reymov, N. N. Niyozov
- BOB. ENERG IYA SA M A R A D O R L IG I VA
Yüklə 3,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
1 - BOB. ENERG IYA SA M A R A D O R L IG I VA
T E JA M K O R L IG I 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining qarorlari asosida E n erg e tik a v azirlig in in g v a k o la tla rig a d av lat o rg an lari va tashkilotlarda zam onaviy energosam arador va energiya tejovchi texnologiyalarni jo riy etish ham da energ oresurslar iste ’m oli samaradorligi monitoringini amalga oshirish kiradi. K o ‘rsatilgan vazifalarni am alga oshirish uchun 0 ‘zbekiston Respublikasi Energetika vazirligi huzurida Neft mahsulotlari va gaz- dan foydalanishninazoratqilish inspeksiyasi ( 0 ‘znefltgazinspeksiya) va Elektr energetikada nazorat inspeksiyasi ( 0 ‘zenergoinspeksiya) faoliyat yuritmoqda. Bunda energosamaradorlikni oshirish va resurs tejash sohasida 0 ‘zneftgazinspeksiyaning asosiy vazifa va funksiyalari etib: - iqtisodiyot tarm oqlarida uglevodorod mahsulotlarini qazib olishdan boshlab tayyor mahsulot ishlab chiqarilishiga qadar bo‘ lgan jarayonlarda norm ativ-huquqiy hujjatlar talablariga rioya etilishi ham da ularni qisqartirish chora-tadbirlarining am alga oshirilishi va iqtisodiyot tarm oqlari va ijtimoiy sohada oqilona foydalanish yuzasidan davlat nazoratini olib borish; - iq tis o d iy o t ta rm o q la rid a d a v la t, e n e rg iy a te ja sh g a yo‘naItirilgan dasturlaming ishlab chiqilishi va amalga oshirilishida ishtirok etish, ularning bajarilishini nazorat qilish, energetika samaradorligini baholash hamda neft, gaz, gaz kondensati va ularning qayta ishlash mahsulotlari iste’molchilarida energetika tekshiruvlari va ekspertizalarini olib borilishi ishlarini muvofiqlashtirish; - energetika tarm oqlarida energiya tejovchi texnologiyalarni jo riy etish, ta sh k ilo tla rd a en erg iy asa m ara d o rlik n i o shirish 4 jarayonlarini tezlashtirishda ishtirok etish va inspeksiya vakolatlari doirasida amaliy yordam ko‘rsatish belgilangan. 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 26-maydagi PQ-3012-sonli «2017 - 2021 yillarda qayta tiklanuvchi energetikani yanada rivojlantirish, iqtisodiyot tarm oqlari va ijtim oiy sohada e n erg iy a sa m a ra d o rlig in i o sh irish c h o ra -ta d b irla ri d astu ri to ‘g ‘risida»gi qaroriga muvofiq, m am lakatim izda faoliyat olib borayotgan sement ishlab chiqarish korxonalarini quruq usuldagi ishlab chiqarishga ham da pishgan g ‘isht, ohak ishlab chiqarish korxonalari ham da issiqxona x o ‘jalik larin ing 2017-2020 yillar davomida bosqichma-bosqich muqobil yoqilg‘i (ko‘mir)ga o ‘tkazish yuzasidan am alga oshirilayotgan ishlar « 0 ‘zneftgazinspeksiya» tomonidan tizimli nazoratga olingan. 2018-yilda hamda joriy yilning o ‘tgan davri mobaynida ko‘mir yoqilg‘isining afzalliklari va erishiladigan iqtisodiy ko‘rsatkichlarini yoritish bo‘yicha doim iy ravishda profilaktik tadbirlar o ‘tkazib kelinmoqda, y a’ni tadbirkorlik subyektlari ishtirokida o ‘tkazilgan seminar-yig‘ilishlar, ommaviy axborot vositalari orqali chiqishiar, issiqxona va pishgan g ‘isht ishlab chiqarish korxonalari misolida y o qilg ‘i sarfi yuzasidan o ‘tkazilgan taqqoslov tahlillari shular jumlasidandir. Bu borada, 1200 nafar tadbirkorlik subyektlari ishtirokida 25 m arotaba o ‘tkazilgan k o ‘rgazm ali sem inarlarda m utaxassislar tom onidan qaror mohiyati va k o ‘m ir yo q ilg ‘isining afzalliklari bo‘yicha berilgan tushuntirish va tavsiyalar, issiqxona xo‘jaliklari va pishgan g‘isht ishlab chiqarish korxonalarida 2 marotaba jurnalistlar uchun tashkil etilgan media-tur, k o ‘m ir yoqilg‘isidan foydalanish afzalliklari va erishiladigan iqtisodiy k o ‘rsatkichlari b o ‘yicha tayyorlangan va « 0 ‘zbekiston 24» hamda «Sevimli» televideniyelari orqali efirga uzatilgan 10 ta qisqa metrajli video lavhalar, «Kun.uz» ham da «Gazeta.uz» ijtimoiy tarm oqlari va m ahalliy gazetalarda chop etilgan maqolalami misol qilish mumkin. 5 « 0 ‘zneftgazinspeksiya» tomonidan olib borilgan keng qamrovli profilaktik tadbirlar natijasida, Respublika b o ‘yicha 202 ta (36%) pishgan g ‘ isht ishlab chiqarish korxonalari va 155 ta (27%) issiqxona xo‘jaliklari tabiiy gazdan ko‘mir yoqilg‘isiga o ‘tkazilishiga va yiliga 360 mln metr kubdan ziyod tabiiy gazning iqtisod qilinishiga erishilgan. Shuningdek, ushbu ishlarning davomi sifatida, bugungi kunda 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 23-maydagi PQ- 4335-sonli qarorlariga asosan pishgan g ‘isht, ohak, sement ishlab chiqarish korxonalari ham da issiqxona x o ‘jalik larid a energiya tejam korlik m ezonlariga muvofiqligi bo‘yicha o ‘rganib chiqilib, energiya tejamkorlik ta ’minlanmagan korxonalarning bosqichma- bosqich m uqobil y o q ilg ‘i (k o ‘m ir)ga o ‘tkazish uchun issiqlik berish quvvati yuqori b o ‘lgan ko‘mir yoqilg‘isi bilan ta ’m inlash masalasi yuzasidan amaliy ishlar olib borilmoqda. Jumladan, ko‘mir yoq ilg‘isida ishlaydigan qozonlarni ishlab chiqish va o ‘rnatish bo‘yicha mahalliy ishlab chiqaruvchilar va chet el korxonalari jalb qilinmoqda. Qarorda qayd etilgan vazifalarni to iiq amalga oshirish orqali Respublika iqtisodiyotini yanada rivojlantirish uchun yil davomida tayyor xom ashyo bo‘lgan 5 mlrd m etr kubdan ziyod tabiiy gaz tejalishiga hamda o ‘z navbatida tadbirkorlik subyektlariga yoqilg‘i resurslariga sarflanayotgan xarajatlar m iqdori kam ayishiga va mahsulot tannarxining arzonlashishiga olib keladi. E nergiy a sam ara d o rlig i 0 ‘z en erg oin sp ek siy an in g asosiy v azifalaridan biri b o ‘lib, iqtisodiyotning asosiy tarm oqlarini rivojlantirish bo‘yicha konsepsiyalar va davlat dasturlarini ishlab chiqishda, ularning energiya samaradorligini oshirish va energiya zichligini kam aytirish, elektr va issiqlik energiyasini sam arali ishlab chiqarish, uzatish, taqsimlash va iste’mol qilish, shuningdek ko‘mirdan foydalanish bo‘yicha takliflarda faol ishtirok etmoqda, tizim li asosda energiya zichligini kam aytirish elektr va issiqlik energiyasidan, shuningdek ko‘mirdan samarali foydalanish bo‘yicha 6 tadqiqotlar, m anfaatdor vazirliklar va idoralar bilan birgalikda iqtisodiy va ijtimoiy sohalarda energiya samaradorligini oshirish va energiya sarfini kam aytirish b o ‘yicha takliflar tayyorlaydi, raqobatbardoshmahsulotlar ishlab chiqarishuchunqaytatiklanadigan energiya m anbalaridan foydalanishning istiqbolli y o ‘nalishlarini aniqlaydi va ularni respublikada ishlab chiqarishni tashkil etish bo‘yicha takliflar tayyorlaydi. Ushbu vazifalardan kelib chiqqan holda asosiy maqsad mavjud im koniyatlardan oqilona foydalanish orqali ishlab chiqarilgan elektr energiyasini uzatish, taqsimlash va iste’mol qilish tartibiga, shuningdek davlat nazoratiga rioya qilishni kuchaytirish zarur. Shu bilan bir qatorda eskirgan va ishdan chiqqan elektr texnologiyalarni zamonaviy uskunalar bilan almashtirish muhimdir. 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2016-yil 22-dekabr- dagi «Sanoat tarmoqlari korxonalarining jism oniy ishdan chiqqan va m a’naviyeskirganmashina-uskunalarinijadalyangilash, shuningdek, ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirishga oid qo‘shimcha chora- tadbirlar to ‘g ‘risida»gi PQ-2692-sonli qarori bilan tasdiqlangan nmqsadli parametrlarga asosan 2019-yilning birinchi yarim yilligida 633 ta, yarim yilik rejaga asosan 72,5 %, yillik rejaga asosan 34,5 % jism oniy ishdan chiqqan va m a’naviy eskirgan mashina-uskunalari almashtirildi. 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 26-maydagi PQ-3012-sonli qaroriga muvofiq ishlab chiqilgan elektr energiyasini te ja sh b o ‘y ic h a ta sh k iliy -te x n ik c h o ra -ta d b irla rig a asosan 2019-yilning birinchi yarim yilligida jam i 182,545 mln.kVt.s. elektr energiyasi tejalishiga erishilgan. Jism oniy ishdan chiqqan va m a ’naviy eskirgan m ashina- uskunalarini yangilash, elektr energiyasini tejash bo‘yicha tashkiliy- texnik chora-tadbirlar bajarilishi evaziga joriy yilning birinchi yarim yilligida ishlab chiqarish xarajatlari o ‘rtacha foiz hisobida 0,6 % ham da bir birlik m ahsulot ishlab chiqishga sarflanadigan elektr 7 energiyasi miqdori o ‘tgan yilga nisbatan o ‘rtacha foiz hisobida 5,3 % kamaytirilishiga erishilgan. Bundan tashqari, 0 ‘zbekiston Respublikasining «Energiyadan oqilona foydalanish to ‘g ‘risida»gi qonun talablariga va 0 ‘zbekiston R espublikasi V azirlar M ahkam asining 2006-yil 7-avgustdagi 164-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Yoqilg‘i-energetika resurslari iste’molchilarini energetika tekshiruvidan va ekspertizadan o ‘tkazish qoida!ari»ga asosan « 0 ‘zenergoinspeksiya»si energoauditorlar tomonidan tuzilgan energetika tekshiruvlami o ‘tkazish dasturlari 13 ta korxona bo‘yicha tasdiqladi. 0 ‘tkaziladigan tekshirishlar natijasida korxonalarda yoqilg‘i- energetika resurslaridan foydalanish samaradoriigiga baho berilib yoqi!g‘i va energiya ta’minoti xarajatlarini kamaytirish imkoniyatlari aniqlanadi. Yüklə 3,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|