Ii asosiy qism

Auditorlik tashkilotining javobgarligi. «Auditorlik faoliyati to’g’risidagi» Qonunning 8 moddasiga muvofiq auditorlik tashkilotlari auditorlik tekshiruvi buyurtmachilari, xo’jalik yurituvchi sub’ekt va moliyaviy hisobotdan boshqa foydalanuvchilar oldida moliyaviy hisobot hamda xo’jalik yurituvchi sub’ektning boshqa moliyaviy axboroti to’g’risida noto’g’ri yakundan iborat bo’lgan auditorlik xulosasini tuzish oqibatida ularga etkazilgan zarar uchun javobgar bo’ladi.
Auditorlik tekshiruvini sifatsiz o’tkazganlik yoki lozim darajada o’tkazmaganlik oqibatida xo’jalik yurituvchi sub’ektga va (yoki) auditorlik tekshiruvining buyurtmachisiga etkazilgan zarar, shu jumladan boy berilgan foyda, qonun hujjatlarida belgilangan tartibda qoplanishi shart.
Shuningdek, auditorlik tashkilotining javobgarligi O’zbekiston Respublikasi Fuqarolik Kodeksi 336 moddasiga muvofiq ikki taraflama shartnomani bajarmaslik oqibatida ham vujudga keladi. Unda ko’rsatilishicha: agar ikki taraflama shartnomada bir taraf o’zi javobgar bo’lgan vaziyat tufayli uni bajarishi mumkin bo’lmay qolsa, ikkinchi taraf, basharti qonunda yoki shartnomada boshqacha tartib nazarda tutilgan bo’lmasa, shartnomadan voz kechishga va shartnomaning bajarilmasligi tufayli etkazilgan zararni undirib olishga haqli.
Auditorlik faoliyatini amalga oshirish uchun litsenziya uni bergan davlat organi tomonidan quyidagi hollarda bekor qilinishi mumkin: auditorlik tashkiloti litsenziyani bekor qilish to’g’risida ariza bilan murojat qilganda; litsenziya soxta hujjatlardan foydalanilgan holda olinganligi fakti aniqlanganda; maxsus vakolatli davlat organining litsenziya berish to’g’risidagi qarori noqonuniyligi aniqlanganda; agar auditorlik tashkiloti unga litsenziya berish to’g’risidagi qaror qabul qilingani haqida xabarnoma yuborilgan (topshirilgan) paytdan e’tiboran uch oy muddat ichida maxsus vakolatli davlat organiga litsenziya berganlik uchun davlat boji to’langanligini tasdiqlovchi hujjatni taqdim etmagan yoki litsenziya shartnomasini imzolamagan bo’lsa.

III XULOSA

Auditorlik tashkilotlari moliyaviy hisobotlar va hisobotlarning yaxlitligi va to'g'riligini ta'minlashda muhim rol o'ynaydi. Bu tashkilotlar xo‘jalik yurituvchi sub’ektlar va boshqa tashkilotlarning moliyaviy hisobotlarining mustaqil auditini o‘tkazish uchun mas’ul bo‘lib, bu moliyaviy hisobotda shaffoflik, hisobdorlik va ishonchni oshirishga yordam beradi. Ushbu vazifani bajarishda auditorlik tashkilotlari muayyan huquqlar, majburiyatlar va majburiyatlarga ega bo'lib, ularga rioya qilishlari kerak.Auditorlik tashkilotlarining huquqlari audit bilan bog'liq barcha zarur ma'lumotlar va hujjatlardan foydalanish imkoniyatini, shuningdek, tashkilotning tegishli manfaatdor tomonlari bilan aloqa qilish huquqini o'z ichiga oladi. Shu bilan birga, auditorlik tashkilotlari ham butun audit jarayonida maxfiylik va mustaqillikni saqlash majburiyatlariga ega. Bu ularning xulosalari va tavsiyalari ob'ektiv bo'lishini va har qanday nojo'ya ta'sirlardan xoli bo'lishini ta'minlash uchun juda muhimdir.Ushbu huquq va majburiyatlardan tashqari auditorlik tashkilotlari o'zlari tekshiradigan tashkilotlar oldida ma'lum majburiyatlarga ham ega. Bunga aniq va ob'ektiv xulosalar va tavsiyalar berish, ularning ishining professional standartlar va axloqiy me'yorlarga mos kelishini ta'minlash kiradi. Auditorlik tashkilotlari ushbu majburiyatlarni bajarish orqali korxonalar va boshqa tashkilotlarning samarali va mas’uliyatli faoliyat yuritishini, manfaatdor tomonlarning ishonchli moliyaviy ma’lumotlardan foydalanish imkoniyatini ta’minlashga yordam beradi.Umuman olganda, auditorlik tashkilotlarining huquqlari, majburiyatlari va mas'uliyati moliyaviy hisobotda shaffoflik va javobgarlikni ta'minlash uchun muhim ahamiyatga ega. Ushbu standartlarga rioya qilish orqali auditorlik tashkilotlari biznes va moliyaviy dunyoda ishonch va ishonchni saqlashda muhim rol o'ynaydi.

IV ADABIYOTLAR RO’YXATI

1. 
   O’zbekiston Respublikasining “Buxgalteriya hisobi to’g’risida”gi Qonuni - Toshkent 1996 y. 30 avgust.
   
2. 
   O’zbekiston Respublikasining “Auditorlik faoliyati to’g’risida”gi Qonuni (yangi tahriri) 2000 y. 26 may. (O’zR 13.12.2002 y. 447-II-son Qonuni, O’zR 04.04.2006 y. O’RQ-28-son Qonuni, O’zR 10.10.2006 y. O’RQ-59-son Qonuni, O’zR 17.09.2007 y. O’RQ-110-son Qonuni, O’zR 09.09.2009 y. O’RQ-216-son Qonuni asosidagi o’zgartirishlar bilan)
   
3. 
   O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2007 yil 4 apreldagi PQ-615-son Qaroriga ilova «Auditorlik tashkilotlari to’g’risida» Nizom.
   
4. 
   Do’smuratov R.D. Audit asoslari.-T.: O’zbekiston milliy entsiklopediyasi. 2003.-612 s.
   
5. 
   Audit. Darslik 1-jild. M.M.Tulajodjaeva, Sh.I.Ilxomov, K.B.Axmadjonov va boshq.-T.: NORMA.-2008.-320 b.
   
6. 
   Audit. Darslik 2-jild. M.M.Tulajodjaeva, Sh.I.Ilxomov, K.B.Axmadjonov va boshq.-T.: NORMA.-2008.-320 b.
   
7. 
   Аудиторлик фаолияти буйича услубий кулланмалар тупалами./ Х.Косимов,
   

Л.Югай, А.Хошимова, Б.Пардаев, Б.Абдуназаров.-Тошкент, 2010.-320 б.

8. 
   Сборник методических указаний по аудиту/ Х.Косымов, Л.Югай,
   

А.Хошимова, Б.Пардаев, Составитель: Б.Абдуназаров.-Ташкент, 2009.-304 с.

9. 
   Аудит: учебник для студентов вузов, обучающихся по экономическим специальностям / под ред. В.И Подольского. М.: – “ ЮНИТИ – ДАНА”, – 2009 г. – 744 стр.
   
10. 
    Жминько С. Внутренний аудит. – Ростов н/Д: “Феникс ”, 2008 г. –316 стр.