Ii mavzu. Iqtisodiy tahlilning metodi va unda

 
2.3-chizma. Tahlilda qo‘ llaniladigan usullar tasnifi 
An‘anaviy usullar guruhiga iqtisodiy tahlil paydo bo‗lgandan buyon 
an‘anaga aylanib, amaliy tajribada keng qo‗llanilib kelayotgan usullar kiritiladi. 
Ularning tarkibiga mutloq va nisbiy farqlarni aniqlash, taqqoslash, guruhlashtirish, 
balansli bog‗lanish, zanjirli bog‗lanish, indeks, foizlar va hokazo usullarni 
kiritishimiz mumkin bo‗ladi. 
Iqtisodiy-matematik usullar iqtisodiy tahlil fanining takomillashib borishi 
natijasida vujudga kelgan bo‗lib, bunda turli dasturiy ta‘minotlar va matematik 
usullardan foydalanish muhim ahamiyat kasb etadi. 
Iqtisоdiy tаhlilni tаkоmillаshtirishning muhim yo‗nаlishlаridаn biri 
kоrхоnаlаr fаоliyatidа iqtisоdiy-mаtеmаtik usullаrdаn hаmdа bu bоrаdаgi ilg‗оr 
ахbоrоt tехnоlоgiyalаridаgi yangiliklаrdаn sаmаrаli fоydаlаnishdir. Ushbu 
tаdbirlаrni muvаffаqiyatli аmаlgа tаtbiq etilishi, iqtisоdiy tаhlil imkоniyatlаrini 
оshirib, yanаdа ko‗prоq turdаgi vа murаkkаb tаvsifdаgi mаsаlаlаrni qisqа 
muddаtdа to‗g‗ri hаl qilish imkоnini bеrаdi. Nаtijаdа, kоrхоnа iqtisоdiy 
fаоliyatidаgi judа ko‗plаb оmillаr tоpilаdi hаmdа o‗rgаnilаdi, iqtisоdiy 
rеsurslаrdаn fоydаlаnishning eng mаqbul yo‗llаri tаnlаnаdi, qаbul qilinаdigаn 
bоshqаruv qаrоrlаri ilmiy jihаtdаn аsоslаnаdi hаmdа fаоliyat sаmаrаdоrligini 
оshiruvchi zахirаlаr аniqlаnib, ulаr mаqsаdgа muvоfiq yo‗nаltirilаdi. 
Iqtisodiy-matematik usullarni iqtisodiy tahlilda qo‗llash quyidagilardan kelib 
chiqqan: 
1. Korxonalar soni kun sayin oshib bormoqda. 
2. Ishlab chiqariladigan mahsulotlar nomenklaturasi 10 mln. tur, ularning 
xilma-xilligi esa 1 mlrd. turni tashkil etadi. 
3. Iqtisodiyot juda ham murakkab ierarxik (bo‗ ysunish) tizimiga ega. 
4. 
Iqtisodiyotning 
barcha 
tarmoqlari 
juda 
yuqori 
parametrlarda 
ishlamoqdalar, ya‘ni ishlab chiqariladigan mahsulot xilma-xilligi va tarkibining 
o‗zgarishi tez sur‘atlar bilan bormoqda. 
Iqtisodiy 
tahlilda 
iqtisodiy-matematik 
usullarni 
qo`llash 
quyidagi 
bosqichlarni o‗z ichiga oladi (2.4-chizma).