IJODKOR O‘QITUVCHI JURNALI
5 IYUN / 2022 YIL / 19 – SON
341
DIFFERENSIAL TENGLAMALARNI SONLI YECHISH USULLARI.
Nabiyeva Dilorom Temurovna
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi
Toshkent axborot texnologiyalari universiteti
Samarqand filiali 2-bosqish magistranti
Ilmiy rahbar:
professor
Indiaminov R.SH
Annotatsiya:
Ushbu maqolada ba
ʼ
zi matematik modellarini
hisoblash jarayonlarida
differensial tenglamalardan foydalanishning chegaraviy shartlarni qanoatlantiruvchi
yechimlarini topish imkoniyatlari tahlil qilindi.
Kalit so‘zlar:
differensial tenglamalar, ob‘yektlar, modellar, dasturiy vositalar,tadqiqotlar,
texnologik jarayonlar.
Аннотатция
:
В
данной
статье
проанализированы
возможности
использования
дифференциальных
уравнений
в
вычислительных
процессах
некоторых
математических
моделей
для
нахождения
решений
,
удовлетворяющих
предельным
условиям
.
Ключевне
слова
:
Дифференциальные
уравнения
,
объекты
,
модели
,
программные
средства
,
исследования
,
технологические
процессы
.
Annotation:
In
this article, we analyzed the possibilities of finding solutions that satisfy
the boundary conditions of the use of differential equations in the computational processes of
some mathematical models.
Keyword:
Differential equations, objects,models, software tools, research, technological
processes.
Bugungi kunda zamonaviy
telekommunikatsiyaning ko
ʻ
pgina ob‘yektlarida yuz
beradigan ba
ʼ
zi matematik modellarini hisoblash jarayonlarning usullari va kompyuterlarning
dasturiy vositalari yordamida tahlil qilish dolzarb muammo bo
ʻ
lib qolmoqda.
Kompyuterlarning zamonaviy imkoniyatlari hisoblash usullari va imkoniyatlari bilan birgalikda
tadqiqot jarayonlari va obyektlarining shu paytgacha
texnologik jarayonlarni noma
ʼ
lum
xususiyatlarini ochishga va, shu asnoda, takomillashtirishga xizmat qilmoqda.
Tabiiy fanlar va muhandislik hisoblarining ko‗plab tadqiqotlarida differensial
tenglamalarning berilgan chegaraviy shartlarni qanoatlantiruvchi
yechimlarini topish talab
etiladi. Boshlang‗ich yoki chegaraviy masalalarni yechish – bu juda keng ma‘noda bo‗lib, ular
aniq analitik usullar va taqribiy sonli usullardir. Ko
ʻ
plab sohalardagi jarayonlarning matematik
modeli oddiy yoki xususiy hosilali differensial tenglamalar nomi bilan yuritiladi.Ushbu
maqolaning mavzusi ham hisoblash usullari va kompyuterning ilmiy tadqiqot ishlarida
qo
ʻ
llanilishiga bog
ʻ
liq bo
ʻ
lib, o
ʻ
quv-uslubiy, ilmiy va amaliy jihatdan dolzarbdir.
Eng ko
ʻ
p
tarqalgan Koshi masalasi bu boshlang
ʻ
ich shart bilan berilgan masalalardir.
Ana
shu boshlang
ʻ
ich shartlar asosida masalani yechish jarayoni osonroq bajariladi.
Boshqa turdagi masalalar – chegaraviy masalalar (masalan, chekli shartlar yoki oraliq
nuqtalarda shartlari berilgan masalalar) – maxsus
uslublar yordamida yechiladi, xususan