Ijodkor o‘qituvchi jurnali

IJODKOR O‘QITUVCHI JURNALI
 
5 IYUN / 2022 YIL / 19 – SON 
343 
kesmadagi taqribiy yechimini qurish). Zamonaviy hisoblash texnikasi va yig‗ilgan hisoblash 
tajribalari differensial tenglamalarning katta va murakkab masalalarini taqribiy yechish 
imkonini bermoqda. Sonli hisoblashlarda eng muhim jihat bu yetarlicha aniqlikda 
izlanayotgan taqribiy yechimga erishishdir. Bu aniqlikning muhim jihatlari esa EHMdan 
foydalanish aniqligi, kiritilayotgan ma‘lumotlarda yo‗l qo‗yilishi mumkin bo‗lgan xatoliklar va 
yaxlitlash natijasida paydo bo‗ladigan xatoliklardan qutilishdir. Hozirgi kunda ko‗plab 
zamonaviy matematik paketlar mavjudki, ular oddiy differensial tenglamalarni yetarlicha 
aniqlikda ham analitik va ham sonli yechib berish imkoniyatga ega . Buning uchun esa oddiy 
differensial tenglamalarni taqribiy yechishning hisoblash usullari va ularning xususiyatlari bilan 
yaqindan tanishishni talab qiladi. SHu bilan birga shunday masalalar ham uchraydiki, ularni 
mavjud usullar bilan emas, balki ularning modifikatsiyasi, yangi uslubi va algoritmi bilan 
yechish lozim bo‗ladi. Umuman olganda, oddiy differensial tenglama bilan berilgan chegaraviy 
masala: yagona yechimga ega; yechimga ega emas; bir nechta yoki cheksiz ko‗p yechimga ega 
bo‗lisi mumkin. 
Bu esa ularning ilojsiz murakkablashuviga sabab bo‗ladi. Bunday matematik modellarni 
ishlatish, ular asosida loyiha ko‗rsatkichlarining xususiyatlarini tasvirlovchi yechim olish ham 
o‗z navbatida murakkablashadi. Matematik modellarni tashkil qiluvchi algebrik, differensial, 
integral, integrodifferensial va boshqa tenglamalarni yechish usullari yetarli darajada 
takomillashmagan. Ayrim maxsus kurslarda keltiriladigan aniq, analitik usullar faqat xususiy 
ko‘rinishdagi, sodda tenglamalarning yechimini topish imkonini beradi xolos. Sonli usullar 
esa umumiyroq, ancha murakkab tenglamalarning yechimlarini topishga imkon beradi. 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO
ʻYXATI: 
1. 
Алексеев Е.Р., Чеснокова О.В. Решение задач вычислительной математики в 
пакетах Mathcad, Mathlab, Maple (Самоучитель). – М.: НТ Пресс, 2006. – 496 с. 
2. 
Арушанян О.Б., Залѐткин С.Ф. Численное решение обыкновенных 
дифференциальных уравнений на Фортране. – М.: Изд-во МГУ, 1990.– 336 с. 
3. 
Дьяконов В.П. Справочник по применению системы PC MATLAB. — 
М.:«Физматлит», 1993. — С. 112. —ISBN 5-02-015101-7 
4. 
Дьяконов В.П. Компьютерная математика. Теория и практика. — СПб: 
«
Питер», 1999, 2001. — С. 1296. — ISBN 5-89251-065-4 
5. 
Дьяконов В.П. MATLAB 6/6.1/6.5 + Simulink 4/5. Основы применения. Полное 
руководство пользователя. — Москва.: «СОЛОН-Пресс», 2002. — С. 768. — ISBN 5-
98003-007-7