Ижтимоий-гуманитар фанларнинг долзарб муаммолари
Yüklə 158,53 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Tahlil va natijalar
Bugungi shiddat bilan rivojlanayotgan davrda zamonaviy moliyaviy texnologiyalar va dasturiy ta’minotlarga bo’lgan talab o ’sib bormoqda. Xususan, bank sektoriga raqamli texnologiyalarning kirib kelishi bank tizimida samaradorlikni oshirib, xarajatlarni kamaytirishga hamda mijozlarning yumushlarining tez amalga oshishiga imkoniyat yaratib bermoqda. O ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O ‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining faoliyatini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to ‘g ‘risida”gi Farmoni imzolangach, bank tizimiga chakana bank xizmatlariga ixtisoslashgan “raqamli” banklar va bank bo‘linmalarini tashkil etish hamda innovatsion bank texnologiyalaridan foydalangan holda mijozlarga xizmat ko‘rsatish sifatini yanada kengaytirish vazifasi yuklatilgan. Shunga ko‘ra, O ‘zbekistonda 2020 yilda “Anorbank” va “TBC bank”lar raqamli bank sifatida ro‘yxatga olindi. Shuningdek, 2021-yil 1- noyabrdan boshlab “Apelsin” ilovasini raqamli bank sifatida ishlatila boshlandi [7]. Tijorat banklari tomonidan mijozlarga bankka kelmasdan turib, masofaviy xizmatlardan foydalanish imkoniyatlari yaratilgan. Hozirgi kunda mamlakatimizning deyarli barcha tijorat banklari tomonidan bank mobil ilovalari joriy etilgan. Shuningdek, bir necha to ‘lov tashkilotlarining mobil ilovalari faol ishlamoqda. Bu esa, aholiga bankka tashrif buyurmagan holda, qulay, tezkor va ishonchli to ‘lov xizmatlaridan foydalanish imkonini bermoqda. Tijorat banklari va to ‘lov tashkilotlarining mobil ilova xizmatlaridan foydalanishning afzalliklari quyidagilar: - uydan chiqmasdan to ‘lovlarni amalga oshirish; - infeksiya ehtimoli mavjud bo‘lgan naqd pul mablag‘larisiz xaridni amalga oshirish; - daromad va xarajatlarni kuzatib borish; - vaqt va transport xarajatlarini tejash va xavfsizlikni oshirish. O ’zbekiston tijorat banklarining likvidlilik ko’rsatkichlarini yaxshilashda raqamli bank xizmatlaridan foydalanish orqali qator ijobiy natijalarga erishilmoqda. Biroq, xalqaro moliya bozorlarida, shuningdek mahalliy bozorlarda raqobatning chuqurlashuvi tijorat banklari likvidliligini boshqarish yuzasidan dolzarb masalalarni yuzaga chiqarmoqda. Xususan, tijorat banklari o ’z majburiyatlarini uzluksiz va to ’liq ta ’minlashda, bank aktivlari tarkibida yuqori likvidli qimmatli qog’ozlarning mavjud emasligi va investitsion operatsiyalarni amalga oshirishdagi muammolar shular jumlasidandir [6]. Likvidlik termini moddiy qiymatliklarning va boshqa aktivlarning tezda sotilishini va pulga aylanishini ifodalaydi. Bankning likvidligini, shuningdek, ko’pgina hollarda naqd pul mablag’larni O ’zbekiston Respublikasi Markaziy bankidan yoki korrespondent banklardan sotib olish qobiliyati deb ham baholashadi. To’lig’icha bank likvidligi deganda likvid aktivlarini sotish, pul mablag’larini Markaziy bankdan sotib olish va aksiyalar, obligatsiyalar, depozit va omonat sertifikatlari hamda boshqa qarz instrumentlarini emissiyasini amalga oshirish imkoniyatlari nazarda tutiladi. Biroq, raqamli iqtisodiyot sharoitida ko’plab moliyaviy texnologiyalarning kirib kelishi tijorat banklarining likvidliligining yaxshilanishiga olib kelmoqda, ya’ni aholining bo’sh turgan pul mablag’larini jalb qilish hamda bank mijozlarining bankka bo’lgan ishonchini oshirish uchun masofaviy bank xizmatlarini taklif qilish orqali banklar ko’plab depozit pul mablag’lari qabul qilmoqda. Bu garchi bankning majburiyatini oshirsada, biroq aktivlarini ko’payishiga hamda ko’proq pul mablag’larini aylantirishga yordam beradi. Bank majburiyatlari (mlrd so'm) 180000 160000 140000 120000 100000 80000 60000 40000 20000 0 20 1 8 yil 2 0 1 9 yil 20 2 0 yil 2021 yil 2022 yil ■ Jami depozitlar ■ Jismoniy shaxslar ■ Yuridik shaxslar Yüklə 158,53 Kb. Dostları ilə paylaş:
|