Ijtimoiy falsafa taraqqiyoti

---

` 
129 
«Zamonaviy dunyoda ilm-fan va texnologiya» 
nomli ilmiy-amaliy konferensiya 
IJTIMOIY FALSAFA TARAQQIYOTI. 
Qurbonmurodov Bekzod Uktamovich 
Qarshi davlat universtiteti uslubchisi 
https://doi.org/10.5281/zenodo.7184179 
Tadqiqot maqsadi:Falsafa odam va olam taraqqiyotining eng umumiy qonunlari, 
insonning olamdagi o’rni to’g’risidagi fandir. Falsafa «Olam nima?» «Olam 
qanday?» «Uni bilish mumkinmi?» kabi savollarga javob izlash jarayonida eng 
qadimiy davrlardan boshlab shakllandi. 
Annotatsiya:Ijtimoiy falsafa — falsafa fanining jamiyat va uning taraqqiyoti 
qonuniyatlarini oʻrganuvchi sohasi. Ijtimoiy falsafa insonlarning amaliy faoliyati 
va ular oʻrtasidagi ijtimoiy munosabatlarni ham tahlil qiladi. Insonlar turli 
faoliyatlari jarayonida oʻz hayotlari uchun zarur boʻlgan moddiy va maʼnaviy 
neʼmatlarni, ijtimoiy muhitni yaratadilar va bu jarayonda oʻzaro turli 
munosabatlar oʻrnatadilar. Anglaganingizdek, ushbu maqolada ijtimoiy falsafa 
xususida so'z yuritildi.
Kalit so’zlar: ijtimoiy falsafa , jamiyat , ong-tafakkur, taraqqiyot. 
Tadqiqot ma’zmuni: Ma'lumki, jamiyat oʻzaro ijtimoiy munosabatlarda boʻlgan 
insonlardan tashkil topadi Ijtimoiy falsafa - falsafa fanining jamiyat va uning 
taraqqiyoti qonuniyatlarini oʻrganuvchi sohasi. Ijtimoiy falsafa insonlarning 
amaliy faoliyati va ular oʻrtasidagi ijtimoiy munosabatlarni ham taxlil qiladi. 
Insonlar turli faoliyatlari jarayonida oʻz hayotlari uchun zarur boʻlgan moddiy va 
maʼnaviy neʼmatlarni, maʼnaviy va ijtimoiy muhitni yaratadilar va bu jarayonda 
oʻzaro turli munosabatlar oʻrnatadilar. Ijtimoiy falsafa jamiyat haqidagi falsafiy 
bilimlar tizimi sifatida falsafa fanidan kеlib chiqqan. Agar falsafa olam va odam 
munosabatlari tahlili bilan shug’ullansa, ijtimoiy falsafa jamiyat va inson 
munosabatlarini tadqiq etadi. Agar falsafa olam, uning mohiyati, qonuniyatlari 
to’g’risidagi fan bo’lsa, ijtimoiy falsafa olamning tarkibiy qismi bo’lgan jamiyat 
haqidagi falsafiy bilimlar tizimi hisoblanadi. Ijtimoiy falsafa falsafa fani bag’ridan 
o’sib chiqqan. Uni falsafiy ta'limotlarning o’ziga xos ko’rinishi sifatida tahlil 
qilmoq lozim. Ijtimoiy falsafa ontologiya, gnosеologiya, mеtodologiya, 
antropologiya ta'limotlari bilan bеvosita bog’liq, u shu ta'limotlarning jamiyatga 
izchil tatbiq etilishining natijasi va mahsuli hisoblanadi. Ijtimoiy falsafa borliq 
falsafasi, antologiya ta'limoti bilan bеvosita bog’liq ravishda shakllangan. 
Falsafiy bilimlarning rivojlanib, chuqurlashib borishi oqibatida psixologiya, 
formal mantiq, etika, estеtika kabi fanlar ajralib chiqqan. Ayni vaqtda falsafaning 
jamiyat, insonga bеvosita daxldor muammolari va bu muammolar doirasida 
erishilgan ilmiy bilimlar ijtimoiy falsafaning shakllanishiga sababchi bo’lgan. 
Ijtimoiy falsafa o’rganish obyеkti – jamiyat. Ijtimoiy falsafa kishilik jamiyatining 
mohiyati, kеlib chiqishi, tarkibi haqida bahs yuritadi. Ijtimoiy falsafa jamiyat 

---

`