Ijtimoiy fanlar ” kafedrasi falsafa

5-MAVZU. OLAMNING UNIVERSAL ALOQALARI VA RIVOJLANISH. FALSAFANING QONUN VA 


KATEGORIYALARI 

85
yuzaga keltira olmaydi, chunki ob’ektiv shart-sharoitlar sub’ektiv faoliyatga nisbatan birlamchi va 

belgilovchidir.

Ijtimoiy taraqqiyot yo‘llarini hamisha butun ichki murakkabligi va ziddiyatligi bilan 
tasavvur etish kerak. Biroq bu jarayonlarning markazida doimo inson, uning manfaatlari va
qiziqishlari turmog‘i lozim. Falsafiy dunyoqarashning o‘ziga xos eng muhim xususiyati ham mana 
shundan iborat. Umuman, dialektikada yuqoridagi deterministik aloqadorliklarni ifodalaydigan
kategoriyalar o‘zaro bir-birlari bilangina emas, balki boshqa barcha kategoriyalar bilan ham 
chambarchas bog‘liqlikda o‘rganishni talab qiladi.

Xulosalar. 
Kategoriyalar fikrlashning universal shakllari bo‘lib, ularda ob’ektiv voqelikda mavjud 
bo‘lgan umumiy aloqalar, xossalar va munosabatlar aks etadi. Kategoriyalarda kishilik
jamiyatining tajribasi va faoliyati mujassamlashadi.
Bilish natijalari o‘z aksini topuvchi tushunchalar va kategoriyalar bo‘lmasa, bugungi kunda
bilishning o‘zi ham bo‘lmas edi. Kategoriyalar ob’ektivlik, muayyanlik, amaliyot bilan bog‘liqlik 
va tarixiylik, o‘zgaruvchanlik va sh.k. xususiyatlar bilan tavsiflanadi.

Adabiyotlar
1.

O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. – T.:“O’zbekiston”, 2014. 24 b

2.

“O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha Harakatlar strategiyasi 

to’g’risida”gi O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-

4947sonli Farmoni.

3.

Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz.

– Toshkent: “O’zbekiston” NMIU, 2017. – 488 b.
4.

Mirziyoyev Sh.M. Erkin va farovon, demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda barpo

etamiz. – Toshkent: “O’zbekiston” NMIU, 2017. – 56 b.
5.

Karimov I.A. Asarlar to‘plami. 1-24 jildlar.- T.: O’zbekiston 1996-2016.

6.
Karimov I. A. Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch. 2 nashr –T.:Ma’naviyat, 2016 176-

b.
7.

Falsafa. Axmedova M. Tahriri ostida. – T.: O’FMJ, 2006. 339 b.

8.

Shermuxamedova N.A. Falsafa. – T.: Noshir, 2012. 1214 b.

9.

Falsafa asoslari. Q.Nazarov tahriri ostida. –T.: «SHarq», 2005 y.

---