"ijtimoiy va iqtisodiy fanlar" kafedrasi

7.5-jadval
Asosiy vositalaming harakat ko‘rsatkichlari tahlili

Asosiy vositalar

Asosiy vositalar yil boshiga qoldigi

Yangidan qabul qilingan asosiy vositalar

Chiqim qilingan asosiy vositalar

Asosiy vositalar yil oxiriga qoldigi

Yangila­ nish koeff.

Chiqib ketish koeff.

O 'tg an yil ^{155690 14500 1290 168900 8,6 0,8}
Hisobot yili ^{168900 22380 3960 187320 11,9 2,3}
Farqi (+; - ) +13210 ^{+7880 +2670 +18420 +3,3 + 1,5}

Korxonada asosiy vositalaming harakat ko‘rsatkichlarining o‘zgari- shi tahlili shuni ko‘rsatadiki joriy davrda asosiy vositalaming yangila­ nish darajasi oldingi yilga nisbatan 3,3 %ga o‘sgan. Hisobdan chiqa- rilgan asosiy vositalaming o‘tgan yilga nisbatan o‘zgarishi esa +1,5 %ga ortgan. Ular orasidagi nisbat 2.2 ga (3.3 / 1.5) teng bo‘lgan.

Tahlilda asosiy vositalaming yangilanish va chiqib ketish sababla- riga ham muhim e’tibor beriladi.
Mahsulot ishlab chiqarish samaradorligi nafaqat asosiy vositalar-
nmg texnik holat va harakat ko‘rsatkichlariga, balki ular bilan ta’minlan- ganlik darajasiga ham bog‘liq. Korxonaning asosiy vositalar bilan ta’- minlanganlik yoki qurollanganlik darajasi ishlab chiqarishdagi mehnat vositalari me’yor darajasida mavjud yoki mavjud emasligini tavsiflab beradi.
Avvalo, korxonaning mehnat vositalari bilan ta’minlanganligida qu-
yidagi jihatlarini farqlash lozim:

• 
  o‘ziga tegishli bo‘lgan mehnat vositalari hisobiga ta’minlash;
  
• 
  ijaraga olmgan mehnat vositalari hisobiga ta’minlash.
  

Demak, korxona har ikki holatda ham asosiy vositalar bilan ta ’min- langanlikning me’yor ko‘rsatkichlariga ega bo‘lishi mumkin.
Asosiy vositalar bilan ta’minlanganlik tahlilida korxonada asosiy vositalaming rejaga va o‘tgan yillarga nisbatan mutlaq va nisbiv o ‘zga- rishlariga baho beriladi.
Asosiy vositalar bilan qurollanganlik ko‘rsatkichlari sifatida bir ish- chiga to‘g‘ri keladigan mehnat vositalari, ish o‘mi, maydonining asosiy vositalar bilan qurollanganlik darajasi aniqlanadi. Asosiy vositalar bilan qurollanganlik darajasi ulaming samaradorlik ko‘rsatkichlarini o‘rganish asosida to‘ldiriladi. Y a’ni korxona faoliyatiga faqat miqdor k o ‘rsat- kichlar orqaligina emas, balki sifat ko‘rsatkichlarini ham o‘rganish aso­ sida baho beriladi.

7.6-jadval