Ikki turi mavjud (1-rasm): P2P (Peer-to-peer) va mijoz/server

Mavzu: P2P arxitekturasi.


Reja:
1. p2p arxitektura xususiyatlari
2. p2p tarmoq tuzilishi
3. Kliyent-Server arxitekturalari.

Tarmoq arxitekturasining ikki turi mavjud (1-rasm): P2P (Peer-to-peer) va mijoz/server (Client/Server). Hozirgi vaqtda mijoz/server arxitekturasi "peer-to-peer" arxitekturasini amalda bekor qilmoqda. Agar "peer-to-peer" tarmog’idan foydalanilsa, unda unga kiritilgan barcha kompyuterlar bir xil huquqlarga ega. Shunga ko’ra, har qanday kompyuter o’z manbalariga kirishni ta’minlaydigan server yoki boshqa serverlarning resurslaridan foydalanuvchi mijoz sifatida harakat qilishi mumkin.

Mijoz/server arxitekturasi asosida qurilgan tarmoqda bir nechta asosiy kompyuterlar - serverlar mavjud. Tarmoqqa qo’shilgan qolgan kompyuterlar mijozlar yoki ish stantsiyalari deb ataladi.

1-rasm. P2P va mijoz/server arxitekturali kompyuter tarmog’i
p2p arxitektura xususiyatlari quyidagilardan iborat:
- vositachilarning yordamisiz to'g'ridan-to'g'ri almashish orqali kompyuter resurslarini taqsimlash. Ba'zan markazlashtirilgan serverlardan muayyan vazifalarni bajarish uchun foydalanish mumkin (o'z-o'zini sozlash, yangi tugunlarni qo'shish, ma'lumotlarni shifrlash uchun global kalitlarni olish);
- ulanishlarning beqarorligi va nomuvofiqligini me'yor sifatida ko'rib chiqish qobiliyati, avtomatik ravishda ularning uzilishi va kompyuterning ishlamay qolishi, shuningdek, o'zgaruvchan sonli tugunlarga;
p2p tarmog'ini aniqlash qanday amalga oshiriladi degan savol to’g’ilishi mumkin. P2P tarmog'i tarkibiy, protsessor sikllari, saqlash moslamalari va tarmoqli kengligi kabi manbalarni almashish, uzilishlar va o'zgaruvchan sonli tugunlarga moslashish, maqbul ulanish va ishlash darajasini saqlab turish uchun tarmoq topologiyasida o'zini o'zi tashkil qila oladigan, o'zaro bog'langan tugunlarni o'z ichiga olgan taqsimlangan tizim, vositachilar yoki global markaziy server yordamiga ehtiyoj qolmaydi.
p2p ilovalarining klassifikatsiyasi quyidagicha amalga oshiriladi:

• 
  Kommunikatsiya va hamkorlik
  
• 
  Taqsimlangan hisoblash
  

• 
  Berilganlar bazasi tizimi
  
• 
  Tarkibni taqsimlash
  

p2p tarmoqlarida tarkibni taqsimlash mumkin.

• 
  P2P ilovalari
  

• 
  fayllarni almashish tizimi
  
• 
  tarkibni nashr etish va saqlash tizimlari
  

•