Ikkinchi tartibli egri chiziqlar

1. Ikkinchi tartibli egri chiziqning ta’rifi
Ushbu

(1)

Ikkinchi tartibli tenglama bilan aniqlanuvchi chiziq ikkinchi tartibli egri chiziq deyiladi, bu yerda koeffisentlar haqiqiy sonlar bo’lib, A, B yoki C larning hech bo’lmaganda biri noldan farqli.

Bizga

(2)

aylana tenglamasi malum, Bu x va y larga nisbatan ikkinchi tartibli tenglamadir. Demak, aylana ikkinchi tartibli egri chiziqdan iborat. Biz kelajakda to’rt xil ikkinchi tartibli egri chiziqlarni yani aylana, ellips, giperbola va parabolalarni ko’rib o’tamiz.

2. Aylana
Yuqoridagi (2) tenglamada qavslarni ochib uni

(3)

ko’rinishda yozib olamiz. Uni (1) umumiy tenglama bilan solishtirib shuni ko’ramizki, 1) ko’paytma qatnashgan had yo’q, 2) larning koeffisiyentlari teng.

Endi teskari masalani qaraymiz. Faraz qilaylik (1) tenglamada qatnashgan had yo’q va larning koeffisentlari teng. Bunday tenglama aylana tenglamasi bo’la oladimi?

Demak, ikkinchi tartibli egri chiziq tenglamasi

(4)

ko’rinishda berilgan. Bu tenglamani quyidagicha yozib olamiz

yoki

(5)

Quyidagi uch holni qaraymiz

1. 
   . Bu holda (5) tenglama va demak unga teng kuchli bulgan (4) tenglama markazi radiusi bo’lgan aylanani aniqlaydi.
   

2) . Bu holda (5) tenglama

ko’rinishda bo’lib, uni va demak (4) tenglamani yagona nuqtaning koordinatalari qanoatlantiradi.

3) . Bu holda (5) tenglama va demak, (4) tenglama hech qanday chiziqni aniqlamaydi.