İLKYARDIM: Aniden hastalanan veya kazaya uğrayan kişilere, doktora ulaşıncaya kadar,o andaki durumun daha kötüye gitmesini önlemek için mevcut malzemelerle yapılan yardıma ilkyardım denir.
İLK YARDIMIN ÖNEMİ: Yaşamı boyunca insan,ilkyardımı gerektiren durumlarla her zaman karşılaşabilir. Zamanında yapılacak basit ve etkili bir ilk yardımla hasta veya yaralının hayatı kurtarılabilir. Travma yada ani hastalıklarda, hasta yada yaralının doktora veya hastaneye sağ olarak götürülebilmesi, bilgili ilk yardımın anında yapılmış olmasına bağlıdır.
İLKYARDIMDA TEMEL İLKELER
Teşhis: Teşhis için önce hastanın veya yaralının hikayesi öğrenilir. Sonra belirtiler ve bulgular saptanır.
Tedavi: Temel ilkyardım kuralları hatırlanarak yaralı yada hasta için en uygun ilkyardım, zamanında ve zarar vermeden uygulanır.
Taşıma: Teşhis ve tedavi yapıldıktan sonra gerekli bakım ve muayenesinin yapılacağı sağlık kurumuna uygun koşullar içinde taşınır.
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ (KALP-AKCİĞER CANLANDIRMASI)
Belirtileri
Belirtileri
Bilinç kapalı
Nabız yok
Solunum yok
Refleks yok.
Vücutta soğuk terleme var.
Göz yaşı yok
Vücut hızla morarmaya başlar
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ (KALP-AKCİĞER CANLANDIRMASI)
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ (KALP-AKCİĞER CANLANDIRMASI) A: Airway: Havayolu
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ (KALP-AKCİĞER CANLANDIRMASI) B:Breathing:Solunum
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ (KALP-AKCİĞER CANLANDIRMASI)
C:Circulation:Dolaşım
Eğer hastanın kalbi atmıyorsa, suni solunum ve kalp masajına başlayın.
Göğüs masajı akciğerlere, beyne, kalp damarlarına ve diğer önemli organlara kan akışının devamını sağlar.
Göğüs masajı yapılırken suni
solunumda yapılmalıdır.
Erişkin Hastada Dikkat Edilecek Noktalar
Çocukta Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Yapacağınız suni solunum erişkin bir hastanın normal solunumu kadar olmalı.
Göğüs masajı tek elin topuğu ile yapılmalı ve el masaj yerinden ayrılmamalı.
Bebek Hastada Dikkat Edilecek Noktalar
KANAMA
Damar içinde dolaşan kanın herhangi bir nedenle damar dışına çıkmasına kanama denir.
Sağlıklı ve yetişkin bir kişide 5-7 lt
(kural Vücut ağırlığı x 1/13)
Bu miktarın ani olarak (üçte biri kadar) eksilmesi hayati tehlike yaratır.
KANAMALARDA İLK YARDIMCININ GÖREVİ KAN KAYBINI ÖNLEMEKTİR.
KANAMA
NEDENLERİ
Doku yaralanmaları
(kesik, vuruk, ezik)
Kırık, çıkık, burkulmalar
Düşme, çarpma (iş
kazaları vb.)
Aşırı basınç değişiklikleri
Hastalıklar (tüberküloz,
ülser, hipertansiyon,
tümörler vb.)
İÇ KANAMA
İç organları besleyen damarların yırtılması veya organların parçalanması sonucu kanın vücut içindeki boşluklara akmasına iç kanama denir.
Genellikle vücut dışından fark edilmez, bazen öksürük, kusma veya dışkıda kan görülmesi şeklinde belirti verir.
Belirtileri:
Baygınlık hali
Yüzde solukluk
Soğuk soğuk terleme
Nabzın hızlı ancak yavaş atması
Soluk alıp vermenin hızlanması ve hava açlığı
Kulaklarda uğultu veya çınlama
Huzursuzluk, aşırı susuzluk hissi
İÇ KANAMA
İlk yardım
İç kanama şüphesinde hayati fonksiyonları kontrol altında
tutmaya çalışın, hastanın durumunu kısa aralıklar ile not edin.
Hastayı sırt üstü yatırın, başı sağa veya sola çevirerek, kusma,
öksürme durumlarında soluk borusuna kan gibi yabancı
maddelerin kaçmasını engelleyin.
DIŞ KANAMALAR
Kanın kesilen veya yırtılan damardan, vücut örtüsü olan deriden geçerek dışarı akmasına dış kanama denir.
Çeşitleri
Atardamar kanaması fışkırır tarzda
Toplardamar kanaması devamlı ve yavaş
Kılcaldamar kanaması sızıntı şeklinde
DIŞ KANAMALAR
İlkyardım
En kısa zamanda kanamanın durmasını sağlayın. Kanama geçici
olarak kendiliğinden durabilir ancak yinede ilk yardım yapılmalıdır.
Kanayan yer üzerine tampon (gazlı bez) koyup bastırın, sargı yapın,
Dış kanamalarda yapılacak en önemli şey kanamaya doğrudan basınç uygulamaktır.
TURNİKE UYGULAMASI
DİKKAT!!!
Sadece tek kemikli bölgeye uygulanır.
Turnike bağı en az 8 cm genişliğinde esnemeyen malzemeden olmalı.
Tel, lastik, ip vs. kesinlikle kullanmayın.
Sadece organ kopmalarında ve diğer yöntemler ile durdurulamayan kanamalarda uygulayın
Uygulama Süresi
En fazla 2 saat uygulanır.
Uygulama süresince ilk bir saatte 20 dakikada bir 5-10 saniye, ikinci bir saatte ise 10 dakikada bir gevşeterek turnikenin alt kısmındaki hücrelerin kanlanmasını sağlayın
TURNİKE UYGULAMASI
Uygulama Tekniği
Turnike bağını iki defa sarıp düğüm üstte kalacak şekilde bir
düğüm atın.
Turnike çubuğunu (tahta kaşık, kalem vb.) düğümün üzerine
koyun ve tekrar iki defa daha düğüm atın.
Çubuğu kanama kesilinceye kadar bir yönde çevirin.
Kanama durduktan sonra çubuğu sabitleyin.
Uygulama saatini not almayı unutmayınız .
TURNİKE UYGULAMASI
TURNİKE UYGULAMASI
SOK
Dolaşımdaki kan miktarının azalması yada basıncının düşmesi sonucu, hücrelere yeterli oksijen taşınamaması nedeniyle ortaya çıkar.
Kanı vücuda pompalayan organ olan kalpte, bir sorun nedeniyle pompalama işlevi yeterli olmayabilir yada tamamen durabilir. Bu nedenle kan basıncı düşer (örn. Elektrik çarpması, kalbi besleyen damarlarda yetersizlik, aşırı kan kaybı, kan şekerinin çok düşmesi vs.)
Vücutta dolaşan kan miktarında azalma olabilir.( örneğin iç ve dış kanamalarda aşırı kan kaybı)
Kanın plazma adı verilen sıvı kısmının kaybedildiği durumlar. (örn.yanıklar)
Kan uzun süre ayakta kalma, korku, ağrı, acı gibi nedenlerle dolaşımdan çekilebilir.
ŞOK
Belirtileri
Cilt rengi soluktur.
Nabız zayıf ancak hızlı atar.
Deri soğuk ve nemlidir.
Solunum yüzeyel ve hızlıdır.,
Şoktaki kişi hava açlığı çekebilir, susuzluk hissedebilir.
Bulantı kusma olabilir.
Bilinç kaybı görülebilir.
ŞOK
İlk yardım
Beyin, kalp ve akciğer gibi yaşamsal organlara kan sevkini arttırmak için hastaya şok pozisyonu verin. (Sırt üstü yatar pozisyonda ayakları 30 cm kadar yukarı kaldırın)
Hastanın üzerini battaniye veya çarşaf ile örtünüz.
ŞOK
Yapılması Gerekenler
Şok pozisyonuna alın ve başını yana çevirin
Kanama ve kırık kontrolü yapın, gerekirse önlem alın
Vücudunu sıkan elbiselerini çıkarın
Çevresinde insan var ise uzaklaştırıp rahat nefes alıp vermesini sağlayın
En kısa zamanda ambulans çağırın yada hastaneye sevkini sağlayın.
BAYILMA
Beyne giden kanın azalması sonucu beyin hücrelerinde, oksijen azlığı veya yokluğuna bağlı olarak, geçici bir süre için bilincin yitirilmesine bayılma denir. Bu sure içinde solunum ve dolaşım durabilir. Kişi yere düşer. İyileşme genellikle hızlı ve tamolur.
Sıcak su termofor, şişeyle kazazedeyi ısıtmaya çalışmayın
Sigara içirmeyin
BAYILMA
İlkyardım
Bazı durumlarda bayılma olmadan önlem almak (Örn. Dengesini yitiren kişinin oturması, başını öne eğip dizleri arasında
tutmasını, derin nefes almasını sağlamak.
Bayılan kişiyi yere sırt üstü yatırın.
Bacaklarının altına destek koyup kaldırın.
Rahat nefes alması için boynunun üzerindeki elbiseleri çıkarın
Kendine gelmeye başlayınca yavaş yavaş oturtun
İyileşmeden yiyecek içecek bir şey vermeyin
Hasta hızla kendine gelmiyorsa solunum yolunu açın ve hemen ambulans çağırın.
BİLİNÇ KAYBI (KOMA)
Beyin işlevlerinin herhangi bir neden ile kesintiye uğraması sonucu, kişinin kendi hareketlerini denetleyemez duruma gelmesine koma denir.
Nedenleri
Baş yaralanma ve zedelenmeleri
Kan dolaşımının yavaşladığı durumlar ( örn. Kalp krizi, şokun ileri aşaması, damar tıkanması)
Kan içeriğinin değişmesine bağlı olarak hücrelere yeterli oksijen taşınamaması (örn. Zehirlenmeler, boğulma, kan şekerinin aşırı yükselmesi yada düşmesi)
Hasta dilini veya dudağını ısırmışsa ağızdan kan gelebilir.
İdrarını ve bazen büyük abdestini kontrol edemeyebilir.
SARA (EPİLEPSİ NÖBETİ)
Yapılması gerekenler
Hastayı rahat edeceği uygun bir yere yatırın
Dilini ısırmaması için ağzına yandan bir mendil sıkıştırın
Başını vurmaması için yumuşak bir şey ile destekleyin
Yardımcı olabileceklerin dışındakileri uzaklaştırın
Giysilerini gevşetip rahatlatın
Nöbeti geçip hasta tamamen kendine gelinceye kadar hastayı yalnız bırakmayın
HİSTERİ NÖBETİ
Bir uyaran etkisi ile, kişide aşırı tepki yada duygusal dürtünün açığa
çıkmasına Histeri nöbeti denir.
HİSTERİ NÖBETİ
Belirtileri
Aniden kendini kaybetme, bağırma, ağlama, saçını başını yolma, giysilerini yırtma
Hızlı soluk alıp verme
Anlamsız garip hareketler
KIRIK
Doğrudan veya dolaylı darbeler ve burkulmalar sonucu kemik bütünlüğünün bozulmasına kırık denir.
Açık kırık ta kırık bölgesine yakın deri bölgesi yaralanmıştır.
Kapalı kırık ta deri dokusu yaralanması yoktur
KIRIK
Nedenleri
Trafik kazaları
Spor kazaları
Düşmeler
Ateşli silah yaralanmaları
Sert cisim darbesi, sert düzeye vurmak vb.
KIRIK
İlkyardım
İlkyardımı kaza yerinde yapın. Tehlikeli bir durum yok ise hastayı başka yere taşımayın.
Kanama ve şok varsa gerekli önlemleri alın
Açık kırıklarda kemikleri yerine getirmeye çalışmayın. Kemikler hangi pozisyonda duruyorsa o durumda tamponlarla destek yapın
Kırık bölgeye atel yaparak, hareket etmesini engelleyin
Bölgeyi kalp seviyesininüzerine kaldırın.
KIRIKLAR
1-) KÜREK VE KÖPRÜCÜK KEMİĞİ KIRIKLARINDA İLK YARDIM
2-) OMURGA KIRIKLARINANDA İLKYARDIM
3-) ÖNKOL KIRIKLARINDA İLKYARDIM
4-) BACAK KIRIKLARINDA İLKYARDIM
5-) AYAK VE AYAK BİLEĞİ KIRIKLARINDA İLKYARDIM
6-) PARMAK KIRIKLARINDA İLKYARDIM
KÜREK VE KÖPRÜCÜK KEMİĞİ KIRIKLARINDA İLK YARDIM
Kırık tarafın koltuk altına ufak bir pamuk topağı yada katı bir bez koyup kolu,eşarp ya da tülbentle boyna asınız.
Kırık yer üzerine buz koyunuz.
Yaralıyı oturur durumda ve ambulansla hastaneye gönderiniz.
Eğer üçgen sargı yada eşarp yoksa yaralı elinizi çeketinizin iki düğmesi arasından içeri sokup,aynı taraftaki çeket eteğini yukarı kaldırıp iğneleyiniz.
KÜREK VE KÖPRÜCÜK KEMİĞİ KIRIKLARINDA İLK YARDIM
Şekilde görüldüğü gibi bir omuz üzerinden gelen sargıyı (katlanmış bir tülbent)karşı taraf koltuk altından geçirip arkada bağlayınız. Diğer sargı ile aynı işlemi karşı tarafa yapıp arkadan birbiri ile ve ilk sargının uçları ile düğüm ediniz. Bunları yaparken omuzları arkaya doğru çekiniz
OMURGA KIRIKLARINDA İLKYARDIM
OMURGA KIRIKLARINDA İLKYARDIM
Baş ve boyun her iki yanına ayakkabılarını ve katlayarak elbiselerini katlanmış şekilde koyarak boynun oynamasını önleyiniz. Eğer elinizde kum torbası varsa onu da koyabilirsiniz. Naylon torba içine kum veya toprak doldurarak kum torbası yapabilirsiniz.
Yaralıyı; omuzlar, havsala, uyluk,diz altı ve ayak bileğinin üzerinden geşecek şekilde geniş bezlerle tahtaya bağlayınız. Böyle taşıyınız. Röntgen çekilip kesinlikle kırık olmadığı saptanmadıkça ayağa kaldırmayınız.
Aksi durumda kendiliğinden iyi olabilecek bir omurga kırığı,yaralı kişinin kaba muayenesini, ayağa kaldırılması yada uygun olmayan taşıma koşulları nedeniyle omurilik zedelenmesi olabilir. Bunun sonucu bacaklarda felç,halsizlik idrar ve ve büyük apdesini tutamaması gibi çok önemli sonuçlarla bitebilir.
Yara varsa steril pansuman koyunuz.
Şok durumuna göre önlem alınız.
Ağrısını dindiriniz.
ÖNKOL KIRIKLARINDA İLKYARDIM
ÖNKOL KIRIKLARINDA İLKYARDIM
BACAK KIRIKLARINDA İLKYARDIM
Bacakta kırık varsa, kaza yerinde yaralının pantolunu çıkarmaya çalışmayınız.
Eğer yara varsa,pantolonu dikiş yerinden sökünüz yada kesiniz. Yara üzerine temiz mendil ya da pansuman koyup üzerinden sarınız. Böylece açık bir kırıkta,yaradan mikropların girmesini önlemiş ve kanamanın durmasını sağlamış olursunuz.
Eğer elinizde uzun tahta yada kalın karton varsa,uzun olanını dışta ayak bileğinden bele kadar,kısa olanını da iç tarafa ayak bileğinden kasığa gelecek şekilde bacağın her iki yanına yerleştiriniz.
Ayak bileğin üzerinden diz altından ve üstünden gömlek parçası,eşarp kravat yada sargı bezi ile bağlayınız.
BACAK KIRIKLARINDA İLKYARDIM
AYAK VE AYAK BİLEĞİ KIRIKLARINDA İLKYARDIM
Kişiniz yaralanmış ayağındaki yaraların üzerine temiz bir mendil ya da pansuman koyup sarınız.
Yumuşak bir kare şeklinde yastığın ortasına ayağı yereştiriniz.
Yastığın kenarlarını önde bir birine yaklaştırınız, çengelli iğne ile tutunuz. Gerekiyorsa üzerinden sargı bezi ile sarınız.
Yastık içine koymadan önce buz uygulayınız.
Kalp seviyesinin üzerinde tutunuz.
PARMAK KIRIKLARINDA İLKYARDIM
PARMAK KIRIKLARINDA İLKYARDIM
ÇIKIK
Bir eklemi oluşturan parçaların yer değiştirmesiyle normal eklem ilişkisinin bozulmasına çıkık denir.
Çıkıkta eklem bağları ve eklem kapsülü yaralanması olur. Nedenleri kırık ile aynıdır.
Belirtileri
Ağrı
Şişlik, morluk
Hareket kısıtlılığı
Şekil bozukluğu
BURKULMA
Bükülme ve gerilme nedeniyle eklemin kısmen, geçici olarak çıkması sonucu, eklem bağlarının gerilmesi veya yırtılmasına burkulma denir.
Belirtileri
Ağrı, hassasiyet
Şişlik, morluk
Hareket kısıtlılığı
KAS KRAMPLARINDA İLKYARDIM
KAS KRAMPLARINDA İLKYARDIM
Yapmamız gerekenler :
Kişiyi sakin olarak yatırınız.
Bir elinizle kramp girmiş ayak ucundan tutup yukarı doğru bükerek normal durumuna getirmeye çalışınız. Diğer elinizle baldır kısmına hafifçe bastırınız.
Eğer yüzüyorsanız sırt üzeri yatarak dinleniniz.
Sırt üzeri yüzerek karaya çıkmaya çalışınız.
Kramp girmiş kasın birkaç yerini çimdikleyiniz.
Elinizin kenarı ile kramp girmiş kasın üzerine hafifçe vurun.
El ayası ile kramp girmiş kası ovuşturunuz.
Kramp girmiş kasın üzerine havluya sarılmış termofor koyarak sicak uygulayınız. Bundan sonra tekrar masaj yapınız.
KAS KRAMPLARINDA İLKYARDIM
Kramp girmiş kasın üzerine havluya sarılmış termofor koyarak sicak uygulayınız. Bundan sonra tekrar masaj yapınız.
Kramp nedeni, fazla sıcak sonucu su ve tuz kaybı olabilir. 1 litre su yada ayrana 1çeyrek çay kaşığı kadar tuz koyarak karıştırıp içiriniz.
Her an kramp girebileceği olasılığını düşünerek denizde yalnız olarak uzağa açılmayınız.
Kesinlikle alkol almış olarak denize girmeyiniz.
Kramp geçtikten sonra kramp giren ayak ve baldır kaslarınızı geriniz.
BEL AĞRISINDA İLKYARDIM
BEL AĞRISINDA İLKYARDIM
YANIK
YANIK
YANIK TÜRLERİ
YANIK TÜRLERİ
Yanığın Şiddetini Belirleyen Nedenler
EMİN BİR YERE TAŞIMAKTIR.
Amaç kendimizin ve hasta veya yaralının biran önce tehlikeli bölgeden uzaklaştırılmasıdır.İlk yardıma başlayabileceğimiz güvenli bir yere taşınır.Taşıma yapılırken sakin davranılmalı mümkünse sağlam tarafından tutularak taşınmalıdır.
YANIKTA İLKYARDIM
YANIKTA İLKYARDIM
YANIKTA İLKYARDIM
YANIKTA İLKYARDIM
Soğuk suya daldırınveya Soğuk bez koyun
Yangın Veya Giysilerin Tutuşması
Yangında önce kurtarma sonra söndürme işlemi yapılmalıdır
Isı ve dumandan daha fazla etkilenmemesi için kollarının altından kavrayıp, yerde sürükleyerek dışarı çıkarın
Kazazedede yanma işlemi devam ediyorsa hemen yere yatırıp, alevlerin yukarı doğru yayılmasını önleyin
Kazazedenin üzerine su dökün veya palto, battaniye vb. ile sararak, yanan yerin hava ile temasını kesin
Zaman kaybetmeden 110’a ve 112’ye haber verin
Eğer yalnızken yanma tehlikesi ile karşılaşırsanız, yerde yuvarlanarak alevleri söndürmeye çalışın.
Ağız ve Gırtlak Yanıkları
Kaynar bir maddenin içilmesi, kimyasal bir maddenin veya kızgın havanın solunması sonucu ağız ve gırtlak yanıkları meydana gelir. Hızla şişen dokuların, nefes borusunu tıkaması sonucu boğulma olabilir.
İlkyardım
Hastanın boynundaki sıkı giysi ve dokuları çıkarın
