HEMOFİLİ TANISI
Can Balkan, Muzaffer Demir ve THD Hemofili Çalışma Grubu
TANIM
Hemofili, faktör VIII veya IX eksikliği sonucunda gelişen nadir
bir kalıtsal kanama bozukluğu olup, eklem içi (hemartroz) ve kas
içi (hematom) kanamalarla kendini gösteren bir grup hastalıktır.
Faktör VIII eksikliği Hemofili A, faktör IX eksikliği ise Hemofili B
olarak adlandırılır.
İNSİDANS
Hemofili A yaklaşık 5.000-10.000 erkek doğumunda bir olarak
görülürken, sıklığı Hemofili B’ye göre 5-6 kat daha fazladır. Tüm
hemofiliklerin %85’ini Hemofili A, %15 kadarını ise hemofili B
oluşturmaktadır. Hastalık insidansı tüm coğrafyalarda aynı olup
ırksal farklılık göstermez. Bu doğumsal kanama bozukluğunun
tanısı yaşla birlikte artar. Bebek büyüdükçe, özellikle emeklemeye
ve yürümeye başladığında hastalığın klinik bulguları ortaya
çıkmaktadır. Hastalığın ağırlık derecesi arttıkça, tanı yaşı erkene
kaymakta ve klinik bulgular daha şiddetli yaşanmaktadır. Bu nedenle
hafif hemofili hastalarındaki kanamaların genellikle daha ciddi
travmalar veya cerrahi girişimler sonucunda gelişmesi nedeniyle
tanı daha ileri yaşlarda koyulmaktadır.
GENETİK
Hemofili, X’e bağlı resesif geçiş gösteren doğumsal bir kanama
bozukluğudur. FVIII ve IX geni X. kromozomun uzun kolunda
yerleşiktir (sırasıyla Xq27 ve Xq28). Hastalık çoğunlukla taşıyıcı
kadınlardan, erkek çocuklarına geçmektedir. Hastalık çok nadir
olmakla birlikte kız çocuklarda da görülebilir. Örneğin taşıyıcı bir
kadın ile hasta bir erkeğin birlikteliğinde veya Turner Sendromu
gibi tek X kromozomu varlığında hastalık kız çocuklarda da ortaya
çıkabilir. Olguların yaklaşık 1/3 kadarında aile öyküsü olmaksızın
hastalık spontan de-novo mutasyonlar ile ortaya çıkabilir. Hemofiliye
neden olan moleküler genetik mutasyonların yelpazesi oldukça
geniş olmakla birlikte, yaklaşık %10 olguda mutasyon tam olarak
tanımlanamamaktadır. Ağır hemofili A tanılı olguların yaklaşık
ULUSAL TEDAVİ KILAVUZU 2011
4
yarısında veya tüm olguların yaklaşık %30 kadarında “faktör
VIII intron 22 inversiyon mutasyonu” bulunmaktadır. Hemofili B
hastalarında ise sıklıkla nokta mutasyonları ile mRNA splice-site
mutasyonları görülmektedir. FVIII veya FIX’a karşı inhibitör gelişen
hastalarda ise büyük delesyonlar ve nonsense mutasyonlar daha
yaygın görülmektedir.
KLİNİK TANI
Erken çocukluk döneminde kolay ekimoz oluşumu, özellikle
eklem içi ve kas içi spontan kanamaların varlığı ve girişimler-
travma sonrası beklenenden uzun süren kanama öyküsünün varlığı
hemofiliyi akla getirmelidir. Kanama bulguların ağırlığı faktör VIII
veya IX’un eksiklik derecesiyle doğrudan ilişkilidir. Faktör aktivitesi
Dostları ilə paylaş: |