ILM-FAN VA INNOVATSIYA
ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
in-academy.uz/index.php/si
77
Axborotni tuplash va undan foydalanish jixatlariga kura axborot tizimini turtta kuyi tizimga
ajratish mumkin. Bular jumlasiga: tashkilot ichki hisobot tizimi, marketing tashki xabarnoma
– axborot tizim; qaror kabul qilishni kuvvatlovchi tizim; marketing tadqiqoti tizimi kiradi.
Ushbu kuyi tizimlarning shakllanishida axborotga bo’lgan ehtiyoj,
zaruriy shakllardagi va
talabdagi axborotni takdim etish tartibi va muddati muhim ahamiyat kasb etadi.
Mahsulotni ishlab chiqarishni belgilanganligiga qarab, mahsulotni absolyut birligi
o’lchovlarida
ishlab chiqarib, ishlab chiqarish davrini davomiyligi, iste’molchilar doirasi
tezroq yoki sekinroq kon’yukturani o’zgarishini aks ettiradi.
Ba’zi
tarmoqlar, masalan qora metallurgiya, havo va suv transporti,
qurilish belgilangan
iste’molchilar uchun oldindan buyurtma qilish tizimi bo’yicha ishlaydilar. Boshqalar esa, ya’ni
avtomobil, radioelektron va shu kabilar qisqa muddat ichida ishlab chiqariladi va bozorda
noma’lum iste’molchilarga sotiladi. Uzoq muddatli tovarlarni ishlab chiqarishni qisqarishi
yoki o’z ishi natijasida ishlab chiqarish kon’yukturasini yaxshilash
yoki yomonlash aniq
ko’rsatkichi bo’lib xisoblanmaydi. Chunki katta buyurtma portfelining kattaligi yoki shunday
tarmoqlarda uning yo’qligi mahsulot ishlab chiqarish dinamikasining iqtisodiy tsiklning
dinamikasidan rad etadi.
Xulosa.
Kon’yukturani o’rganish marketing xizmatini ajralmas qismini tashkil etadi. Bizning
mamlakatimizda kon’yukturani o’rganish 20 yillarda tashkil etildi. «Kon’yuktura» lotincha
so’z bo’lib, holat degan ma’noni anglatadi, u keng ma’noda ulariing o’zaro aloqasidan olingan
shartlarning yig’indisi,
ular sharoit, predmetlarining joylashishidir. Kon’yuktura tahlili o’z
ichiga ishlab chiqarish va iste’molning xajmi, tarkibi, bir tovarning boshqasining o’rnini egalay
olish imkoniyati, tovar zaxiralari, narxning o’zgarishi,
reklama xizmati, bozor
ishtirokchilarining o’rganishni oladi. Bozor konyu’nkturasini muntazam ravishda o’rganib
borish savdo faoliyatini muvaffaqiyatli yakuniga imkon beradi. Har davrda bozor
kon’yukturasi qaysi tovar chiqarishni ko’paytirish, qaysi tovarga talabning kamayishi haqida
aniq ma’lumotlar beradi. Bu ma’lumotlar ishlab chiqarish uchun
ham savdo firmasi uchun
ham zarurdir.
References
:
1.
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “Yirik sanoat korxonalari kasanachilikni
rivojlantirish asosida ishlab chiqarish va xizmatlar o’rtasida kooperatsiyani kengaytirishni
rag’batlantirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi 2006 yil 5 yanvardagi PF - 3706 – sonli Farmoni.
2.
Karimov I.A. Jahon
moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O’zbekiston sharoitida uni bartaraf
etishning yo’llari va choralari // – T: O’zbekiston, 2009. – 56 b.