Imtihon javoblari

26-BILET
1.Siyosiy tartibot deganda nimani tushunasiz? Siyosiy tartibot turlariga misol
keltiring.
Davlat hokimiyatni amalga oshirish usullari va uslublari tizimiga siyosiy tartibot 
deyiladi. Mamlakatdagi siyosiy vaziyat, ya`ni jamiyatdagi siyosiy erkinlik darajasini 
aynan siyosiy tartibot belgilaydi. Hokimiyat ustida turgan siyosiy kuchlarning davlatni 
boshqarishdagi kullaydigan usullari va uslublarining yaxlit tizimi siyosiy tartibot deb 
ataladi. Siyosiy tartibot asoslari ikki xil bo‗ladi: 
1.Demokratik. 
2.Nodemokratik. 
Demokratik tartibot 
sharoitida insonning siyosiy va fuqarolik huquqlari hurmat 
qilinadi. Fuqarolar davlat hokimiyat idoralarini to‗zishda va ularning faoliyatida 
faolishtirok etadilar. Demokratik hokimiyatning yagona manbai xalq irodasi
bo‗ladi. «Demokratiya» - yunoncha «xalq hokimiyati» degan ma‘noni anglatadi. 
Agar davlatda demokrtik tartibot xukmron bo‗lsa, bu davlatda fuqarolar umume‘tirof 
etilgan 
huquq va erkinliklardan tula foydalanadilar, davlat esa ularni har 
tomonlama kafolatlaydi va ximoya qiladi.
Demokratik tartibot 
belgilari: 
1) shaxsning iqtisodiy jihatdan erkin bo‗lishi; 
2) Inson va fuqaro huquqlari erkinliklarining e‘tirof kilinishi va kafolatlanishi; 
3) Davlat boshqaruvi ozchilikning kupchilikka buysunishi tamoyil asosida amalga 
oshirishi; 
4) Hokimiyat vakolatlarining o‗ulinishi; 
5) Ijtimoiy xayotda fikrlar xilma-xilligi (pluralizm), 
ijtimoiy-siyosiy 
birlashmalarning kupligi;
6) Qonun ustuvorligi, 
Ishtirok etish orqali o‗zlari iloji boricha kuprok a‘zolarini hokimiyat idoralariga 
kiritishga harakat qiladilar. Demokratik saylovda galaba kilgan siyosiy partiyalar 
hukumatni tuzish va o‗z siyosatini o‗tkazish huquqiga ega bo‗ladilar. Demokratiyaga 
zid tartibot - nodemokratik tartibot deb ataladi. Bunday tartibotda davlat idoralari 
demokratik tamoyillar va qoidalarga rioya etmaydilar. Aksincha, ularni doimo yoki tez-
tez bo‗zadilar. O‗z-o‗zidan ma‘lumki, bunday siyosiy tartibotda fuqarolarning huquq va 

---

erkinliklari poymol etiladi, kupol ravishda bo‗ziladi,ba‘zan juda shafkatsizlik bilan 
muxolifat bartaraf etiladi. Ba‘zida esa parlament singari demokratik institutlar yo‗q 
qilinadi.