4.
şeh. yaş. -
çiq topraq. - çiq don: yaş paltar.
5.
- çiq turmaq: aşıq oyununda,
aşıq yan yatınca çuxur tərəfi yuxarı gəlmək.
1.
qırov. sarqım
ka
.
salqım.
- çiq çiq
ka
: çıx çıx. çilik çilik
ka
. oğlağı çağırmaq üçün kullanılan bir
söz.
çiq
: çiğ. süllük
ka.
pişməmiş.
çiqilmək
ka
:
çiqqilmək
. (
<
ciq. tuq
). düğümlənmək. bərkimək. sıxışmaq.
-
düğün çiqildi.
çiqin baĢı : -
çiğin baĢı uşun
ka
. omuz başı.
çiqin
ka
:
çiğin
.
1.
ipək.
2.
- çiğin gəmiğı. kürək gəmiki: yağır. yarın
ka
.
3.
üzüm
bağlarında bitən heyvanların yediği başaqlı bir ot.
çiqinlətmək
:
çiqlətmək
.
çıqrıtmaq
ka
. düğümləmək. əzib, döğüb,
təpib, kiplətib bərkitmək.
çiqiq
ka
: nuxdə. çəkik.
çiqit
ka
:
çiyit
. pambıq çəkirdəği.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
218
http://WWW.TURUZ.COM
çiqləmək :
çiğləmək
. çiğ pişirmək. pörtüləmək. pörtəmək. çuvlamaq
ka.
çovlamaq.
çiqlətmək :
1.
çıqrıtmaq
ka
.
çiqinlətmək
. düğümləmək. əzib, döğüb, təpib,
kiplətib bərkitmək.
2.
çiğlətmək
ka
.
çiylətmək
ka
.
çiləmək
ka
.
çilətmək
ka
.
(
<
çiy. çiğ: şeh).
yaşartmaq. ıslatmaq. sulamaq.
ölləmək. tərlətmək.
çiqliĢmək: düğünlənmək. çiqilmək. çiqtürmək.
çiqnə
ka
: mala. cütçülərin "
sürgü
" dediqləri ayqit.
çiqnəmək:
çiğnəmək
. ağızda əzmək. tanculamaq
ka
. tıncılamaq.
çiqnəmək
ka
: (
<
çıq
.
çuq
)
çıqrıtmaq
ka
.
1.
sıxı tikmək.
2.
altın
təllərlə (yani
qılapdan deyilən altın sarılı təllərlə) i
pək qumaş üzərinə naxış
işləmək.
3.
yerə sürgü çəkmək.
çiqqin
:
çiggin
.
çivgin
. yağlı. doyurucu. bəsləyici.
çiqrimək:
çiğrimək
. iqrimək. iğrenmək. yermək
ka
.
çiqtən
ka
:
çiktən
ka
çitgən. (
<
çiq. çuq. tuq
). örtük.
çiqtürmək
ka:
1.
sıxıştırmaq. düğüm sıxıştırmaq. düğünləmək.
1.
çiğlətmək
.
çilətmək. islatmaq.
- əkməyi çiğtürmək.
çiriĢ
:
siriĢ
. yalım
ka.
yapışqan. çəsb. qatut
ka.
çirk
: çaplaq. çəlpək. çalpaq
ka
. çapağ. pox.
çirkin
: qaqac
ka
. kir. bulaşıq. pas.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
219
http://WWW.TURUZ.NET
çirt
ka
:
çırt
çurt
. diş arasından piliyib çıxarılan səs.
- çırt süzmək: diş
arasından salıq atmaq.
çiĢ çiĢ
ka
: qadın cocuğu işətmək istədiği zaman söylər. at haqqında da
böylədlr.
çiĢəmək
ka
: çiş edmək.
çiĢətmək
ka
: çiş ettirmək.
çit
ka
:
Ģət
.
çət
ka
Ģat
.
1
.
(
qamıştan, tikəndən yapılmış
) duvar, hörük.
2
.
çardaq.
3
. çət
.
Ģat
.
Ģət
. ürək. cürət. cəsarət.
- onun nə Ģəti var.
4.
ürək. cürət. cəsarət.
bax
>
çət
.
çivi
: talquq
ka
. dalqaq.
çivqin
:
çivgin
.
çiggin
. yağlı. doyurucu. bəsləyici.
- çivqin aş. bəsləyici
yemək. - çivqin ot. heyvanları səmirtən ot.
çivqünlənmək: cana, yararlı bəsləyici bulmaq.
çix
>
çiq
çiy
:
çiy
ka.
çiq.
şeh. nəm. yaşlıq. -
çiy yer.
çiydəm
ka
: çaydam. incə keçə. xalça, parçanın yanlarına tikilən yanlıq.
sınqır. zavar.
çiylətmək
ka
:
çiğlətmək
ka
.
çiləmək
ka
. çilətmək
ka
.
(
<
çiy. çiğ: şeh).
yaşartmaq. ıslatmaq. sulamaq. ölləmək. tərlətmək.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
220
http://WWW.TURUZ.COM
çiğ
>
çuq
çoban
:
çoban
. köy böyükünün yamağı, köməyi, maavini. gizir. qışlaq
ağsaqqalının yardamçısı
6
.
- çoban çantası: yanlıq.
çolaq
:
1.
çaprıq. bir tərəfə çarpılmış.
2.
çulquy
ka
. bir tərəfa çarpılmı. -
çulquy əlik: əli çolaq. - çulquy etük: topuğu çarpıq ayaqqab.
çolaq
: solaq. unqamuq
ka.
çomaq
ka
:
1.
üyqurlarca müslümanlara verilən ad.
2.
çəlik. əsa.
2.
çəpəng
ka.
küp.
çopulmıq : çubbılıq.
çoq
:
çoğ
.
çox
.
çuq
.
1.
gur alov, yalın. günəşin günorta çağındaki
qızqınlığı. qızarmış odunun iti yalını, saçağı.
2.
buxca. nələr
(
şeylər
) qoyulan heybə.
3.
ökil
ka
. təlim
ka
. telim. talay. dalay. talım.
dalım. üstək. üstəlik. artıq. ziyadə. yumqı
ka
. toplu. çoxluq. cəm.
- mən üstək verdim.
4.
küt. axmaq. səfeh. çinis. -
çoğ ər: səfeh
gədə.
çoq
<>
çuq
çoqalmaq :
çoğalmaq
.
çoxalmaq.
üstəlmək
ka
. artmaq. artırılmaq. talınmaq.
böyümək
.
çoxlanmaq. toplanmaq. ulqalmaq. uqlalmaq.
- talındı
biligim.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
221
http://WWW.TURUZ.NET
çoqalmaq :
çoğalmaq
. öklimək
ka
. artmaq. böyümək.
çoqalmaq :
çoğalmaq
. ütrəmək
ka.
üdrəmək
ka
. ürəmək.
çoqalmaq:
çoxalmaq
.
aşıb daşmaq. talqımaq.
çoqaltmaq :
çoğaltmaq
. öklütmək
ka.
arttırmaq.
çoqaltmaq:
çoğaltmaq
ütrətmək
ka.
üdrətmək
ka
.
çoqaltmaq:
çoğaltmaq
. öğlitmək
ka
çoqaltmaq:
çoğaltmaq
. uğlutmaq
ka
. oğlutmaq
ka
. ürətmək.
çoqar
:
çoğar
.
çoğra
. çoğrama. fəvvarə. qaynar. fışqıran.
çoqı
ka
:
çaqı
.
çuqı
. gürültü. bağırtı. savaş.
çoqılamaq
ka
: bağırmaq. çağırmaq·. - çaqılamaq.
çoqlamaq: ağlamaq. yığlamaq. sığtamaq. sıxtamaq. cırlamaq. bağırmaq.
carlamaq.
çoqlanmaq:
çoğlanmaq
ka.
1.
toplanmaq. axışaraq.
2.
yalınlanıb alovlanmaq.
günəş yalını yerə təpməsi. -
od çoğlandı.
çoqluq
:
çoxluq
.
1.
cəm. topluq. cəmiyyət.
- çoxluq ad: cəm ad.
2.
ərniş.
bolluq.
çoqmalamaq
ka
: tuqmaqlamaq. tuqarmaq. girdələmək.
çoqra
:
çoğra
.
çoğar
. çoğrama. fəvvarə. qaynar. fışqıran.
çoqral
:
çoğral
. covlal. covlan. şuluğ.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
222
http://WWW.TURUZ.COM
çoqralmaq
ka
: covlalmaq. covlanmaq. coşub, qalxıb qaynamaq.
dalqalanmaq. təlatümləşmək. şuluğlaşmaq.
çoqrama:
çoğrama
. çoğar. çoğra. fəvvarə. qaynar. fışqıran.
çoqramaq
ka
:
(pınarda su. təncərədə bir şey
) qaynamaq.
çoqraĢmaq
ka
: çoğalmaq. dalqalanmaq.
çoqratmaq
ka
:
çuqratmaq
. çağlatmaq. çoşdurmaq. iti iti qaynatmaq.
qaynaşdırmaq.
çoqturmaq
ka
: quşqutmaq. qoçturmaq. saldırtmaq. cumdurmaq. üzərinə
indirtmək.
- quşu qaza çoqturdu.
çoqul
:
çoğul
. çuğul. çəngəl. cənqəl. sarmaş. şər kişi.
çoqulmaq
ka
: bağlanmaq. buxcalanmaq·. çox kötü. alçaq.
çor
:
çor
ka
1.
korluq, yanıqlıq, çürüklük göstərən söz (
#
cür. cur. yaraqlıq, yarqılıq, düzənlik göstərir). - cür istədik, çora
düşdük.
2.
oğrət yeri bitişiq qadın.
3.
sarılqan. sarımsaq. alağ, ot.
-
çor ot.
çoraq
:
Ģoraq
.
1.
qıraç.
2.
ağlaq
ka
. ıssız, boş, xəlvət,
çorlanmq: korlanmaq. ziyana düşmək.
(# cürlənmək
ka.
dəğərlənmək.
aşınmaq. faydalanmaq).
çotuq
: şütük. çütük. qırıq.
- çotuq saqal: kösə saqal.
çotur
: çutur. kötü qılığ. bədəxlaq.
çovac
ka
:
(
ç <> k <
kov: oyuq. kovaq. ).
çadır.
- qurvı çovac
ka
: yuvarlaq çadır.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
223
http://WWW.TURUZ.NET
çovıl
: çovlı
ka.
süzqəc.
çovlamaq: çuvlamaq
ka.
pörtəmək. pörtüləmək. çiğləmək. çiğ pişirmək.
çovlı
ka
: çovıl. süzqəc.
çöjülmək
ka
:
bax
>
çözülmək
.
çök
>
çöq
çöl
: - çöl sıçanı: buzağu dili
ka
.
çömbə
: cumulu. yumulu. (#
cik: omba. götü üstü)
çömçə
: (
<
qap
). çöməç. çümiç
6
. kəpçə. çəmçə. kəpəç. qapaç.
çönğək
ka.
çönək. qutu. kasa.
çöməç
: (
<
qap
). çömçə. çümiç
6
. kəpçə. çəmçə. kəpəç. qapaç.
çöməz
: çıraq. buşqut
ka
. şagird. öğrənci.
çömlək
: çaşqal
ka
. kəşgül. çanaq.
çömmək
ka
: dalmaq. çimmək.
çömqən
ka
: hər zaman dalan.
çömrək
6
: doğurqa. toğurqa
ka
. toqqura. toqra. toqar. qamış. düdük. yüyə.
lülə.
çönbərlənmək: çoqmalanmaq
ka
. tuqmaqlanmaq. tuqanmaq. girdələnmək.
çöndərmək
: aynatmaq
.
dəğiştirmək. çevirmək. sındırmaq.
əğirmək. aşırmaq.
çönək
: çönğək
ka.
çömçə. qutu. kasa.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
224
http://WWW.TURUZ.COM
çönğək
ka
: çönək. çömçə. qutu. kasa.
çönmək : aynamaq
ka.
dəğişmək. dönəmək. fırlanmaq. təzginmək
ka.
tərkinmək.
çönüĢmək: təvrişmək
ka
. devrişmək. çevrişmək. alınmaq. vuruşmaq.
çöp
:
çöp
ka
<
çöpıik
.
çapıq
.
1.
şarabın tortusu. hər şeyin çöküntüsü,
çökəli. qalıt. çör çöp.
2.
dəğərsiz, alçaq.
- çöp çəp kişilər: daşqa,
alçaq kişilər. - çöp adamdır: zibil kişidir.
3.
oğuq. tikə. nərsənin
oğuntusu, kiçik parçası.
- bir çöp: bir az. - bir çöp aş yedim. -
saman çöpü. - gözümə çöp düşdü. - çöp düĢmüĢ: - çöp düşmüş
qöz: yamlıq qöz
ka
. - çöp çəp kiĢilər
ka
: dəğərsiz kimsələr.
3.
nərsənin
sıxı, özü. esans.
çöpər
:
çöprə
ka
. əsqi paltar.
çöprə
ka
:
çöpər
. əsqi paltar.
çöpük
: şöpik. çör çöp-
çöpür
ka
:
1.
geçi qılı.
2.
çöplük
. dəğərsiz, ərziməz
6
nərsə.
- çöbür çəbür
ka
:
pozuq tozuq.
3.
qoğ
ka
koğ. pislik.
çöq çöq
ka
:
çök çök
. dəvəni, başqa birisini köçməyə çağırmaq. dəvəyi
ıhtırmaq üçün kullanılır bir söz.
çöqdi
ka
: qulağın altında "
qafa
baltası
" deyilən yer.
çöqəl
:
çökəl
. çöküntü. çöp
ka
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
225
http://WWW.TURUZ.NET
çöqən
ka
:
çoğan
.
çavqan
.
1.
- çögən otu: sabun kimi köpürən bir bitgi:
yunqaq
ka
.
2.
çəvqən.
at
üsdən
,
topu çəkib itmək üçün kullanılan
ucu əğri dəğnək.
çöqəs
:
çökəs
. dalqıc. qəvvas.
çöqmək :
çökmək
. çuqmaq. çoqmaq. qonmaq. enmək. quşun aşağı
inməsi
süzülüp enmək.
çöqmək : çökmək. qonmaq. enmək. quşun aşağı inməsi süzülüp
enmək. çaqmaq. diz çökmək. dibə çöqmək.
çöqtürmək
ka
:
çöktürmək
. mə'dən ayırıp çöktürmək. təsfiyə edmək.
çöqünmək:
çökünmək
. sökünmək
ka.
diz çökmək. əbd olmaq. ibadət edmək.
- tanrıya çökünün.
çöqüntü:
çöküntü
. çökəl. çöp
ka
çöqürmək
ka
: çökərmək.
çöqüĢ
:
çöküĢ
.
1.
köpüş. şişik.
2.
təsfiyə. əriş.
çöqüt
:
çöküt
. külə. güdə.
çör çöp : zibil. tübün. tüpün. parçaları yəməktə bulunan çör çöp parçaları.
buğda kəsmik.
çör çöp
: yam
ka.
pislik. çapaq. gözə.
çörək
: aş. yemək. azıq. toquc
ka
. toxuc. xurək.
çörək
: püşqəl
ka
. büsqəç. yufqa. pidə kimi incə əkəmək.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
226
http://WWW.TURUZ.COM
çörəkləmək
ka
: çörək yapmaq·.
çörəklənmək: çuqmaqlanmaq
ka.
çənbərlənmək.
çözdürmək
: yazturmaq
ka
. yanıltmaq.
çözdürmək: saştürmaq
ka.
çözlüĢmək : yazlışmaq
ka
.
çözmək
: saşmaq
ka
:
çözmək
ka
: yormaq
ka.
yarmaq. ayırmaq. yasmaq
ka.
dağıtıp yaymaq. açmaq.
çəkərək uzatmaq. uzunluğuna çəkəmək.
çöztürmək
ka
: gərdirmək. çəktirmək.
çözük
:
1.
çözülmüş. saşuq
ka
.
2.
sust.
çözülmək: ayrılmaq. sesinmək. saşlımaq. saşılmək
ka
. saşülmək. uzanmaq.
uzaymaq. sünmək.
çözülmək: yazılmaq
ka.
yadılmaq. yayılmaq.
çözüĢmək: yazışmaq
ka
. açmaq. çıxarmaq. - yükləri arabadan yazışdıq.
-
yaydan kirişi yazıĢ: çıxart.
çözüĢmək: yazışmaq
ka
. yayışmaq. kirişi, yayı açmaq, çəkmək.
çubuqlama: ağış, hərraclama, carlama işi. bu yolla satışda, qiyməti çox
verən, malı alır.
çuh çuh
ka
: atı yürütmək. azarlamaq üçün çıxarılan səs·.
çulbuĢ
ka
: bulaşıq.
- çulbuĢ iş.
çulıman
ka
:
1.
su qaynağı.
2.
çulqalı, burşuq, çətin nə.
- çulıman iş.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
Dostları ilə paylaş: |